Epistemoloji

Yanıt Açıklaması: Platon’un temel amacı yalnızca düşünsel sorgulamayı sürdürmek ve kavramlar konusunda insanların cahilliklerini sergilemek değil, onun da ötesinde, büyük çapta bir felsefi kuram veya model sunmaktır. Atinalıların son derece haksız bir yargılama sonucu hocasını ölüme mahkûm etmelerinden çok etkilenen Platon, bu gibi olayların yaşanmaması için, devleti yönetenlerin “evrensel ilkelerin bilgisine” yönelmiş kişiler kısaca, “filosofoi”olması gerektiğini savlamıştır. Bu amaca yönelik olarak Platon’un savunduğu kuram, tümeller kuramı olarak bilinir.

Yanıt Açıklaması: Şüphecilik felsefede bilginin olanaklılığı konusunda sunulan çok kökten ve sıra dışı bir görüş veya akımdır.

Yanıt Açıklaması: ‘Bilişsel’ sıfatı, genelde, bir “üst düzey zihinsel işlevler yelpazesi” için kullanılır. Bu yelpazenin kapsamındaki işlevlerin en önde gelenleri duyular aracılığıyla algılama, bellek işlevleri, akıl yürütme ve bilgilenmedir. Bu işlevlerin tümü, üst düzey zihinselliği gerektiren süreçler içerir. Bilişsellik, bilgi kavramını da içine alan daha geniş bir kümedir. ‘Bilişsel’ sıfatı da, buna uygun olarak, ‘bilgisel’ sıfatına göre daha geniş bir anlama karşılık gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Mantıksal olanaksızlık kavramı, içinde yaşadığımız evrenin mantıksal yapısıyla çatışan durumlar için kullanılmaktadır. Daire, kenarlara sahip olmayan bir şekli ifade ettiğinden, altı kenarının olması olanaksızdır. Diğer seçeneklerdeki durumlar ise fiziksel anlamda olanaksız olsalar bile bu durumların gerçekleştiklerini kafamızda canlandırabiliriz.

Yanıt Açıklaması: Epistemolojiyi sistematik bir şekilde uygulayan ve bir alan olarak kimliklendiren ilk düşünür olan Platon’dur.

Yanıt Açıklaması: 'İnsanın sahip olduğu bilgilerin büyük bir kısmı, eylemsel boyutta yarattıkları sonuçlar ve nedensel ilişkileri nedeniyle değerlidir. Başka bir deyişle, bilgi değerlidir çünkü hem gündelik hem de bilimsel bağlamlarda işe yarar.'

Yanıt Açıklaması: Aristoteles, kendi başına var olabilme olgusunu dünyanın içinde aramaktadır ve başka herhangi bir varlığa bağlı olmaksızın var olabilen şeylere töz veya cevher ismini vermektedir. Aristoteles’e göre tikel her nesne bir töz’dür.

Yanıt Açıklaması: Öznelerin zihinsel bir durumu olan “bilgi”, içeriği nedeniyle nesnel bir yön taşımaktadır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Berkeley’in görüşünü ilginç kılan bir nokta, ontolojik anlamda ideacılığı ve epistemolojik açıdan da deneyimciliği açıkça savunmuş olmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Bir bilginin içeriğinin ve doğruluğunun belirlenmesinde insanın öznelliğinden ve keyfi tercihlerinden bağımsız olarak var olması durumunda öznel değil, yani nesneldir. Doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: Kanıtların yalnızca olumlu oldukları ve insanların inançlarını her zaman doğrulayacakları iddia edilemez. Bir inanç, elde edilen bir kanıtla doğrulanabileceği gibi yanlışlanabilir de.

Yanıt Açıklaması: 'Biz insanların dünyanın etkilerine bilinçli bir şekilde açık canlılar olmamızın sonuçlarından biri, bilgi edinebilen, bilgi yoluyla karmaşık işler başarabilen varlıklar olmamızdır.'

Yanıt Açıklaması: 'Doğuştan gelen farkındalıklara ek olarak, vücudun sahip olduğunu varsaydığımız başka ilginç “bilgi” çeşitleri de bulunabilir. Bisiklet binmeyi öğrenen bir insanın veya bir sirk hayvanının bilgisi sözel değil, bedensel bir bilmedir. Benzer bir şekilde yüzmeyi öğrenmenin yolu kitap okumaktan değil, bedeni kullanarak denemeler yapmaktan geçer. Bu bilme türüne de öğrenilmiş bedensel bilme adını verelim.'

Yanıt Açıklaması: Locke hem ahlaki boyutta hem de kuramsal düzeyde doğuştan ideaların kesinliğini savlamaz. Ona göre bilgi tümüyle deneyim alanına ait olduğu için, doğuştan gelen sezgisel bilgi yerine birikimsel bilginin deneyimciliği ön plandadır.

Yanıt Açıklaması: Her insan bakma ve görme yoluyla kanı sahibi olabilir. Ancak Platon’a göre yalnızca bilgelik arzusu olanlar, yani felsefeciler, episteme’ye ulaşmaya çalışırlar. Tümellerin veya ideaların bilgisi gerçek bilgidir.

Yanıt Açıklaması: Bilşselliğin dört tane üst düzey işlevi vardır. Önermesel doğru bu işlevler arasında yer almaz.

Yanıt Açıklaması: Tümevarımsal çıkarım, veya kısaca tümevarım, öncüllerden sonucun kesin bir şekilde çıkmadığı durumlar için kullanılır. Örnek: “Basketbolcuların çoğu uzun boyludur; Melis de bir basketbolcudur; O hâlde, büyük olasılıkla Melis uzun boyludur.” Tümevarımlarda öncüllerin doğru olması sonucun doğru olmasını garanti etmez. Eğer öncüller doğruysa, bu yalnızca sonuç önermesinin doğru olma olasılığını yükseltir.

Yanıt Açıklaması: Bilgi yalnızca “doğal” ve “araçsal” gerekçelerle değil, kendi içinde ve kendinden dolayı da değerli bir kavramdır. Bilgi sonuçlarından ve bize sağladığı yararlardan değil, daha dolaysız ve doğrudan bir tarzda değer kazanır ve bizim için önemli konuma gelir. Doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: Bilgimizin tek kaynağının duyu verileri ve algılar olduğunu savlayan epistemolojik görüşe deneyimcilik adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Platon’a göre, insan aklının “bilgi” ve “kavrama” adına gerçekleştirebileceği esas başarı, dünyada domateslerin ve diğer nesnelerin hangi durumda ve ne özelliklerde olduğunu gözlemlemek değil, tümellerin veya kavramların bilgisine ulaşmaktır.