Epistemoloji

Yanıt Açıklaması: Rorty’ye göre, bir düşünürün ironik olması ve olumsallığa değer vermesi önemli niteliklerdir. İronik birey kendi düşünsel zeminli sorgulama yeteneğine sahiptir. Olumsal düşüncenin temelinde ise hiçbir görüşün veya kuramın nihai, mutlak veya gerekli olamayacağı fikri yatar.

Yanıt Açıklaması: Geleneksel felsefi yaklaşımları eleştirirken, Rorty zaman zaman pragmacı ve liberal fikirleri bir araya getirmektedir. Başka bir deyişle, Rorty’nin eleştirisi ontolojik-epistemolojik zeminle sınırlı değildir. Kuramlardan ziyade pratik toplumsal sorunlarla ilgilenen Rorty, felsefenin çeşitli alanlarındaki eleştirilerini toplumsal-siyasal alana taşımıştır. Sıralanan özellikler Rorty’nin düşüncelerinin sadece bilgiye ve varlığa dair olmadığını göstermektedir.

Yanıt Açıklaması: Amerikalı düşünür Richard Rorty 20. yüzyılda pragmacılığın en önde gelen savunucusu olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: "“Norm”, en genel hâliyle, “düzenleyici ilke veya kural” kavramına işaret eder. Etik kurallar normatif önermelerin en bilinen örnekleridir. “Hırsızlık yapmak yanlıştır” cümlesi normatif ağırlığı olan bir ifadeye karşılık gelir. Normatif önermelerin işlevlerini ve önemini iyi anlamanın bir yolu, bu tür önermeleri normatif olmayan ifadelerle karşılaştırmaktır. Betimleyici, tasvir edici veya anlatıcı nitelikte olan yani yalnızca bir durumu veya olguyu ileten cümleler, normatif olmayan ifadeler arasında sayılabilir. “Hırsızlık yapmak yanlıştır” cümlesi normatif bir ifade iken, “Büyük şehirlerde hırsızlık oldukça yaygındır” cümlesi ise betimleyici veya sergileyici bir yapıdadır."

Yanıt Açıklaması: “Tümel” kavramı, tikelleri tanımlayan tür adları ve tikellerin edindiği nitelikler için kullanılmaktadır. Bu kapsamda, Rusya, Madonna, Neptün ve Platon kavramı tek bir nesneye işaret ederken, mevsim kavramı ise bir niteliğe işaret etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Platon’un metafiziğine göre, idealar var olmaları için değişken dünyanın nesnelerine bağlı değillerdir. Öte yandan, doğadaki nesneler ontolojik olarak idealara bağlıdır, fakat kendilerini tasvir eden sanat eserlerine (örnek:bir nesnenin karakalem çizimi) bağlı değillerdir. Ontolojik olarak son sırada yer alan sanatsal ürünler ise, varlıkları için fiziksel nesnelere bağlıdırlar. O halde, sanatsal ürünler (yani “taklitler”) hem ontolojik olarak varlık alanının en alt düzeyini işgal ederler hem de epistemolojik açıdan en zayıf anlamda ve düşük düzeyde “bilgi” içerirler. Platon’dan başlayarak pek çok felsefeci, sanatın ya da sanatsal ürünlerin “bilgi” içeriklerinin olamayacağını savlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Algı felsefesinde değerlendirme yapılırken kişinin, algının nasıl olanaklı olduğunu ve neden bir “başarı” içerdiğini açıklayan gerçekçi görüşlere karşı şüpheci bir tavır takınması zorunludur. Aksi takdirde gerçek bir değerlendirme gerçekleşemez.

Yanıt Açıklaması: Wittgenstein’a göre anlamların zihinsel ve kişisel şeyler olarak algılanmasında son derece yanıltıcı bir yön bulunmaktadır. Wittgenstein’a göre, kelimeler yalnızca nesneleri adlandırmakta kullanılmaz; dilin çok farklı işlevleri vardır. Doğal diller ve “anlam” adını verdiğimiz şey de böyle bir yapıdadır. İnsanlar doğal dillerini “zihin okuyarak” değil, son derece karmaşık olan toplumsal alanda simgeleri kullanma konusunda koşullanarak öğrenirler. Wittgenstein’ın görüşü şüphecilik konusunda çok ilginç bir sonuç vermektedir. Eğer biz bir dili konuşabiliyorsak, bu durum dünyanın ve başka insanların (daha doğrusu, toplumsal bir yapının) varlığını gerektirir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: E

Yanıt Açıklaması: Pozitivistlerin söylemeye çalıştığı, etik veya estetik nitelikteki yargıların önemsiz veya işlevsiz olduğu değildir. Bu düşünürler yalnızca bu tür ifadelerin öznel tercihleri yansıttığını ve nesnel dünyaya dair bilgi taşımadığını söylemektedirler. A. J. Ayer gibi pozitivistler ahlaki normların ve etik yargıların bazılarının diğerlerinden daha kabul edilebilir olduğunu kabul etmişlerdir.Ancak, burada söz konusu olan “haklılaştırmanın” epistemolojik değil, ancak psikolojik veya sosyolojik bir boyutta gerçekleşebileceğini düşünmüşlerdir. 20.yüzyılın ilk yarısında çözümleyici felsefede oldukça popüler bir akım olarak kabul gören Pozitivizm, daha sonraları zamanla çekiciliğini büyük oranda yitirmiştir.

Yanıt Açıklaması: Gerekçelendirme kuramları arasında önemli bir yer tutan bağdaşımcılık görüşü, temelciliğin en büyük rakibidir. Bağdaşımcılığa göre, bir inancın gerekçelendirilmesi ancak onun bağdaşım özelliği olan bir sistemin parçası olmasıyla mümkündür.

Yanıt Açıklaması: Epistemoloji alanında kullanılan “gerekçe” kavramı, diğer alanları ilgilendiren “gerekçe” kavramlarından ayrı tutulmalıdır. Bir inanca sahip olmanın etik, politik veya pratik gerekçeleri olabilir. Ancak bunların genelde bilgisel gerekçelerden farklı olduğu görülür. Buradaki gerekçe de açıkça bilgiye dayanan bir gerekçedir.

Yanıt Açıklaması: Amerikalı düşünür Richard Rorty 20. yüzyılda pragmacılığın en önde gelen savunucusu olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Platon varlık hiyerarşisinde en alta kelimenin tam anlamıyla “kopyaları” (yani, sudaki yansımaları, fiziksel nesneleri tasvir eden sanatsal çalışmaları, vb.) koymuştur. Varlıksal değer sıralamasında bunların bir üstünde, fiziksel dünyanın algılar aracılığıyla kavranabilecek nesneleri (yani doğadaki nesneler) gelmektedir. En tepede ise akıl yoluyla kavranabilecek “ideal” ve “değişmeyen” varlıklar, yani matematiksel nesneler ve idealar bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap A'dır

Yanıt Açıklaması: Gereksizlik kuramı doğru konusunda yeni bir seçenek sunmaktansa, doğrunun gereksiz bir niteleme olduğunda ısrar eden ve bir önermeyi dile getirmekle onun doğru olduğunu söylemek arasında niteliksel bir fark gözetmeyen kuramdır.

Yanıt Açıklaması: "Bilişsel sıfatı, genelde, bir üst düzey zihinsel işlevler yelpazesi için kullanılır. Bu yelpazenin kapsamındaki işlevlerin en önde gelenleri duyular aracılığıyla algılama, bellek işlevleri, akıl yürütme ve bilgilenmedir. Bu işlevlerin tümü, üst düzey zihinselliği gerektiren süreçler içerir."

Yanıt Açıklaması: Searle’e göre, algı süreçlerini en iyi açıklayan ve en az felsefi sorun içeren görüş gerçekçiliktir.