Epistemoloji

Yanıt Açıklaması: Bilgi kuramcıları GGS için ilkesel olarak dört olası çözüm yolu olabileceğini düşünmüşlerdir. Bu çözüm seçeneklerinden özellikle üçüncüsü ve dördüncüsü yoğun bir şekilde irdelenmiş ve çok sayıda felsefeci tarafından savunulmuştur. Gerekçelerin sonsuza gitmesi, geriye gitmesinin gerekçesi olmayan inançlarda son bulması, gerekçelerin kendi aralarında bağdaşımsal bir sistem veya ağ oluşturması, gerekçelerin geriye gitmesinin "temel inançlarda” son bulmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Feminist bir bilgi kuramcısı olan Lorraine Code’a göre de, bilginin klasik çözümlemesinde adı geçen özne, soyutlaştırılmış, evrenselleştirilmiş ve içi neredeyse boşaltılmış bir varlıktır. Böylesi bir öznenin ve onun bilme işlevinin ardında yatan akılcılık, bilinen felsefi iddiaların veya varsayımların tersine, “evrensel” veya “doğru” değil, erkeklerin egemen olduğu bir toplumun standartlarının doğrudan yansıdığı taraflı bir akılcılıktır. Öznellik kaçınılmaz olarak zaten hep bilgi edinme süreçlerinin içindedir. O yüzden feminist bilgi kuramcılarına göre, öznellik bilgi kuramlarında hesaba katılması gereken bir unsurdur. Ancak bu yapılırken toplumun tarihsel bilincinde derin bir yeri olan hegemonyacı dengesizlik göz önüne alınmalı kadınların ve evrensel akılcılık adına entelektüel merkezden uzaklaştırılan diğer kesimlerin perspektifleri felsefi zeminine taşınabilmelidir.

Yanıt Açıklaması: “Doğru”, bir nesne, olgu veya sıradan bir nitelik olmadığı için, yalnızca ve basit bir şekilde varlık felsefesinin bir konusu olarak ön plana çıkmaz. Önermesel doğrunun, özneleri, söylemselliği ve bilişselliği ilgilendiren yanları da bulunduğu düşünülebilir. Buna göre metafizik, varlık, dil, bilgi felsefesi önermesel doğruyu incelerken, sanat felsefesi güzeli inceler.

Yanıt Açıklaması: Görüngücülük, algı felsefesi kapsamında öne sürülen görüşlerden biridir. Diğer ikisi ise temsilcilik ve gerçekliktir.

Yanıt Açıklaması: Kavramsal çözümleme bir kavramı oluşturan diğer kavramsal bileşenleri bulmaktan geçer. Şıklar arasında su kavramının bileşenleri "Su, oda sıcaklığında sıvı durumunda bulunan, renksiz, kokusuz, tatsız, içilebilen bir maddedir" şeklinde doğru olarak verilmiştir. Şıklardaki diğer ifadeler ya suyun özelliklerini ya kimyasal sembolünü ya da ona yüklenen anlamı ifade etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Önermelerinde “nihai” ya da “sonuç” kavramını kullanan bilgi kuramcı John Pollock’tur.

Yanıt Açıklaması: Görüngücülüğe göre, biz doğrudan nesneleri değil zihinsel durumlar›m›z› deneyimleriz. Deneyimlerimizin dışında gerçekten nesnelerin yer aldığını varsaymak için elimizde akılcı gerekçeler bulunmamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Çocuk kendisine öğretilen o “doğru” önermeyi başka deneyimsel ve bilimsel bilgilerle bağdaştırıp gerekçelendirmeyi başardığı anda gerçekten “bilgi sahibi” olmuş demektir.

Yanıt Açıklaması: Doğruluğun iki şartını da gözeten, adından da anlaşılacağı üzere karşılık ilkesine dayanan kuram karşılık kuramıdır.

Yanıt Açıklaması: Etik yargı içeren bir cümle o cümleyi dile getiren kişinin duygularını, eğimlerini ve tercihlerini aktarır; ancak etik yargılar bilişsel veya bilgisel içerikten yoksundur. O yüzden de etik içeriği olan cümleleri “bilmek” söz konusu olamaz. Bu görüş, açıkça görüleceği gibi, yukarıda aktardığımız görecelik itirazından daha radikal bir fikir ortaya koymaktadır. Göreceliği savunan düşünürler, etik önermelerin ve etik doğruların olduğunu ancak bunların yere ve zamana görece olduğunu, evrensel bir “etik ilkeler kümesi” olmadığını öne sürerler. Bilişsellik konusunu gündeme getirenler ise, etik cümlelerin doğru veya yanlış olamayacağını ve etiğin bilginin nesnesi olmadığını savunurlar.

Yanıt Açıklaması: Pragmacı görüşe göre, doğruluk ve karşılık ancak bireylerin eylemlerinin sonuçları yoluyla anlaşılabilir. Yaşayan insanlarla ve onların eylemleriyle ilintilendirilmeyen “karşılıklar” içi boş felsefi soyutlamalar olmaktan öteye gidemeyecektir.

Yanıt Açıklaması: Edmund Gettier’in 1963’de yayımlanan “Gerekçelendirilmiş Doğru İnanç Bilgi midir?” başlıklı makalesi, bilginin üç koşulunun birden sağlanması durumunda bile tümcesel bilginin oluşmayabileceğim göstererek önermesel bilgi alanında büyük bir sarsıntı yaratmıştır.

Yanıt Açıklaması: Bilginin geleneksel çözümlemesine göre, “İnanç”, “doğruluk” ve “gerekçelendirme” bilginin üç kavramsal bileşenidir. Çözümlemelerin bir tanım oluşturup oluşturmadığı ise tartışmaya açık bir konudur.

Yanıt Açıklaması: D

Yanıt Açıklaması: Rorty, modernizmi (özellikle demodernizmin bilgi, varlık veya nesnellik kavramlarını) çeşitli şekillerde eleştiren Alman ve Fransız felsefecilerle ortak bir zemin paylaştığını sıklıkla dile getirmiştir. Bu anlamda, Nietzsche, Heidegger ve Foucault gibi postmodern filozoflar Rorty’nin kendi perspektifine yakın bulduğu isimler olarak ön plana çıkmışlardır. Bu nedenler Rorty 20.yüzyılda post-modern hareketin Amerika kanadının en önemli temsilcisi olarak görülmüştür.

Yanıt Açıklaması: Üst düzey kavramsal bir etkinlik olan epistemoloji kapsamında kullanılan merkezcil ve kritik kavramların önemli bir kısmı günlük dilden devralınan bildik kavramlar olsa da, zaman zaman felsefeciler bu kavramları daha açık hale getirerek ve bazen de belli bir oranda dönüştürerek kullanırlar. Ancak deneysellik kavramı, epistemoloji içerisinde kullanılan kavramlara ters düşen bir terimdir.

Yanıt Açıklaması: Bazı yorumcular felsefede doğalcılığın köklerinin Thales, Anaximender, Heraklitus, Demokritus gibi Sokrates öncesi düşünürlere kadar gittiğine inanmaktadırlar. Doğalcılığın ilk temsilcisinin Aristoteles olduğunu düşünenler de vardır. Daha yaygın olarak kabul edilen görüş, David Hume’un epistemolojik anlamda ilk doğalcı olduğudur.

Yanıt Açıklaması: Hem temsilcilik hem de görüngücülük, özellikle Descartes’I izleyen iki yüzyıl boyunca etkisini epistemoloji alanında hissettirmiş olan “zihinselci” yaklaşımın izlerini taşıyan algı kuramlarıdır.

Yanıt Açıklaması: Gerekçelerin geriye gitmesi algısal düzleme gelindiğinde durmak zorunda olduğunu savunan görüş temelciliktir.

Yanıt Açıklaması: C