Etik

Yanıt Açıklaması: Bilgi ile eyleyen, karar ve eylemlerini bu bilgiye dayandırarak ortaya koyabilen kişi, “iyi” olanı görür ve bunu yapmak isterken, kötü olandan da uzak kalır. İnsan için iyi olan şey, erdemdir ya da bilgidir; kötü olan şey ise bilgisizliktir. Bu nedenle Sokrates, hazzın iyi olduğunu savunan ve doğru, yani mutlu yaşam için hazzı temel alan anlayışlara karşı çıkarak bilgi ve erdemin önemine odaklanır.

Yanıt Açıklaması: Faydacı bakış açısına göre bir eylemin değeri, sağladığı fayda ile belirlenir. Bir eylemi doğru veya uygun kılan şey, o eylemin olabildiğince çok sayıda insan için en yüksek düzeyde mutluluk sağlıyor olmasıdır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Etik, felsefenin temel bir dalı olarak kendine özgü soruları olan bir bilgi alanıdır.  Etik, normlar ortaya koyma işi değildir. Normlar ortaya koyma çabasında olmadığı gibi, ortaya konmuş normları değerlendirebilecek biricik yoldur. Kimi koşullara bağlı şekilde oluşmuş veya oluşturulmuş bu normlar bütününe etik denmesi, etik ile ahlâkın aynı sayılmasından dolayıdır. Başka türde bir davranış ölçüsünü ele alalım: “Yalan söylemek kötüdür”. Burada ahlâkın yaptığı şey, doğru davranmanın yalnızca ölçüsünü vermektir. Oysa etik, “doğru” davranmanın ölçüsünü belirten bu ifadenin ne demek olduğunu, ne anlama geldiğini; her koşulda, her durumda bu ölçünün doğru eyleme götürüp götürmeyeceğini soru konusu yapar. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Dürüstlük de erdem kapsamında değerlendirilebilecek özelliklerden biri olmakla birlikte Platon’un ana erdemleri arasında sayılmamaktadır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Platon’un etik görüşünde şu beş nokta önemlidir: Erdem, adalet, insanın ya da ruhun yapısı, iyi ideası ve siyaset ya da devlet. Bu unsurlar göz önüne alındığında kapsam dışında kalan mutluluktur. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Rönesansta, insanın yeniden kendine yönelmesiyle, kendinden yola çıkan bilme çabasıyla başlayan bir kıpırdanışla etiğin yeniden önem kazanmaya başladığını görmekteyiz. Francis Bacon (1561-1626), René Descartes (1596-1650), Baruch Spinoza (1632-1677), Yeniçağda etiğin tekrar önem kazanması yönünde katkı sağlayan düşünürlerdir. Bacon, “iyi”yi bu dünyaya ilişkin bir kavram olarak incelemek ve etik araştırmalarda bilgiyi temel almak gerektiğini düşünmüştür (Akarsu: 120). Descartes ise Eskiçağda Stoa Okulunun düşüncelerini özellikle “duygulanımlar” konusu bakımından yeniden ele almış, erdemler konusuna eğilmiştir. Spinoza ise Etica (Etika) adlı bir kitap yazmıştır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İyi ve mutlu yaşam için hazzı temel alan yaklaşımın ilk örneği, Sokratesçi Okullardan Kynere Okuludur. Bu okulun kurucusu Aristippos' tur. Haz, yaşamdaki en temel şeydir ve canlı varlığın yaşamının amacıdır. Bir canlı için yalnızca haz iyidir. Yani haz başlı başına, kendisi için istenmeye değer olan bir şeydir. Haz, her durumda, her koşulda iyi olduğu için her haz iyidir.

Yanıt Açıklaması: Metaetik etik sorunları çözümleyici ve eleştirel bir bakışla ele alır.

Yanıt Açıklaması: Antithenes Kynik Okulu’nun kurucusudur. Okul temel olarak Sokrates’in erdemi temel alan yaklaşımını bemimsemiş ve doğru eylem için haz karşısında tarafsızlaşılması gerektiğini düşünmüştür. Bu düşüncesini bilgiye dayandırırken bilginin de yalnızca etik amaçlar için hizmet etmesi gerektiğini vurgulamıştır. Bu nedenle etik amaçlara hizmet etmeyen bilgi onun için gereksiz bilgi olarak görüşmüştür. Dolayısıyla sorunun doğru yanıtı B seçeneğidir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Bu yaklaşımı temsil eden ana filozoflar Sokrates, Platon, Aristoteles’tir. Etik soruları ve sorunları ele alırken erdeme öncelik veren ve erdemin bilgisini arayan bu yaklaşımda, Kynik Okulun dışında söylenirse, genel olarak filozofların eğilimi hazzı reddetmek veya hazza karşı çıkmak değildir. Bu yaklaşımda filozofların öncelikli sorusu, doğrudan doğruya iyi veya mutlu yaşamın ne olduğu değil, bu anlamda mutluluğu veren, sağlayan temel kazanım olan erdemin ne olduğu sorusudur. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Adalet kendi başına bir huy değil başkalarının iyiliği için söz olan şeydir.

Yanıt Açıklaması: Sorunun doğru yanıtı B şıkkıdır. Sokrates, yasaları önemsemiştir. “Bir insan devletin yasalarını beğenmeyebilir, ama yine de onlara karşı duramaz. Devletin buyruğuna her zaman uymalıdır, ya da yasanın kabul ettiği yollardan gidip o yasaları değiştirmeye çalışmalı, insanları uyandırmalıdır”

Yanıt Açıklaması: Sokrates, kişilere ve koşullara bağlı, değişken bir erdem anlayışına ısrarla karşı çıkmıştır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap B seçeneğidir. Erdemi temel alan yaklaşımı benimseyen Kynik Okulunun kurucusu Antisthenes'tir

Yanıt Açıklaması: Platon, Devlet’in 9. Kitabında siyaset yaşamıyla ilgili örnekler olarak incelediği beş çeşit insanın yaşam tarzı içinde en mutsuz olan yaşam şeklinin, “tiran ruhlu” insanın sürdürdüğü siyaset yaşamı olduğunu söylemektedir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Stoa Okulunun etik görüşünü belirleyici olan teorik temel, bu okulun doğa anlayışıdır. İnsan ortaya çıkarılan doğa tasarımının bir parçasıdır ve bir doğa varlığıdır. Doğa varlığı olması nedeniyle de etik varlıktır. Etik varlık oluşu da zaman zaman eylemlerinde sorunlarla karşı karşıya kalmasına neden olmaktadır. Dolayıaıyla doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Herakleitos, “huy, insan için daimondur” (Kranz, 1984: 68), “bir insanın ethos’u - huyu - onun daimon’udur” (Güçlü vd., 2002 Felsefe Sözlüğü) demiştir. Doğru cevap B seçeneğidir.