İlkçağ Felsefesi

Yanıt Açıklaması: Platon’a göre ruh, her ne kadar bütüncül bir şekilde görünüyorsa da, parçalı bir yapıya sahiptir. Başka bir deyişle, işleyiş itibariyle bakıldığında ruhun kendi içerisinde parçalardan oluştuğu görülecektir. Bu parçalar Platon’a göre üç tanedir: Sağduyu (reason), öz (spirit) ve iştah (appetite). Bu parçaların her biri ruhun farklı şekillerde işlemesini sağlar. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Stoacılar bilgi eylem birliğini gereksiz bulurlar.

Yanıt Açıklaması: Aristoteles’e göre mükemmel zihinsel faaliyet beraberinde başarı getirir. İnsanın tekemmül etmesi ve gelişmesi de yine mükemmel zihinsel faaliyet sayesindedir.

Yanıt Açıklaması: Önerme, bir iddiayı kanıtlamaya çalışan bir ifade bütünü ya da eşya hakkında verilen kısa hüküm olarak tanımlanabilir.

Yanıt Açıklaması: Plotinus’un varlık hiyerarşisi içerisinde en aşağı tabakayı madde teşkil etmektedir. Salt madde, antik Yunan düşüncesinin genelinde olduğu gibi Yeni-Platoncu düşüncede de yokluk olarak kabul edilmektedir. O mutlak yokluk ve karanlıktır. Maddenin mutlak yokluk olması onun herhangi bir niteliğe sahip olmamasından kaynaklanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Aristoteles neticesini veya sonucunu esaslı bir farklılıkla kanıtlamaya çalışan iki tür önerme gösterir.Bunların ilki tümdengelim yöntemini teşkil eder. Diğer önerme biçimi tümevarım yöntemini oluşturur. Bu önerme türünde tek tek hadiselerden genel ilkelere ulaşılmak istenir.

Yanıt Açıklaması: “Platon’un beş devlet tanımlaması” şunları içerir: Timokrasi, plütokrasi, demokrasi, tiranlık ve Aristokrasi. Platon, (demokrasi da^hil) diğer türlerin her birinin zayıf ve kötü yönlerini ortaya koyarak iyi eğitim almış üst sınıf insanların yönetimini (Aristok- rasiyi) ön plana çıkarır.

Yanıt Açıklaması: Platon eserlerini diyalog biçiminde yazmıştır. Diyalog biçimindeki eser, tiyatro senaryolarına benzer biçimde karakterler arasındaki tartışmaların sırayla, konuşma formatında ifade edilmesine dayanır. Böylece felsefî olduğu kadar edebî niteliklere de sahip eserler çıkar ortaya. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Aristoteles'in A seçeneğinde yer alan De Interpretatione (Yorum Üzerine) eseri mantık ve münazaraya dair ait eserlerinin yer aldığı grup içerisinde bulunmaktadır. Bu kapsamda doğrus seçenek A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Platon’a ait olan ve orijinalleri bugüne kadar gelen eserlerinin isimleri şöyledir (Preus, 2007, s. 207): Ion, Charmides, Hippias I ve II, Laches, Lysis, Euthyphro, Euthydemus, Gorgias, Protagoras, Apology (bu eser Sokrates’in Savunması olarak da bilinir ve yazı tekniği açısından tam anlamıyla bir diyalog sayılmaz), Crito, Phaedo, Menexenus, Meno, Symposium, Phaedrus, Devlet, Theaetetus, Cratylus, Timaeus, Critias, Sofist, Politicus, Philebus, Parmenides, Yasalar ve Epinomis.

Yanıt Açıklaması: Platon’un Akademi’si, tarihteki ilk üniversite olarak kabul edilir.

Yanıt Açıklaması: Aristoteles’in ne anlamda kullandığı üzerine getirilen yorumları şöyle tasnif edebiliriz: • Didaktik. Yani tragedya bize kötü örnekleri göstermek suretiyle aşırı duygulanmaların yol açtığı eylemlerin sonuçları hakkında ahlaki bir ders vermektedir. • Etik. Yani sahnede tragedya izlemek iyi bir ahlaki karakter oluşturmamıza yol açacak duygusal davranışlara sebep olur. • Terapötik. Yani tragedya sağlıklı bir biçimde duygusal boşalmalara imkân tanır. Görüldüğü üzere bu izah tamamen tıbbi bir yorumdan oluşmaktadır. • Entelektüel. Yani tragedya temsil edilen hadisenin izleyici tarafından sağlıklı bir biçimde anlaşılmasına imkân tanır. Bu yorumcular katharsis ile entelektüel arınmanın kastedildiği görüşündedirler. • Dramatik. Yani tragedya temsil ettiği hadiseleri öyle bir biçimde düzenler ki bu olayların lanetli ya da başka bir biçimde söyleyecek olursak ahlaken iğrenç olduğuna dair izleyicide var olan duyguları gidermek suretiyle arınma sağlar.

Yanıt Açıklaması: Platon’un ahla^k anlayışı, onun bir dizi kavra- ma nasıl başvurduğuna ve bu kavramları birbiri ile nasıl ilişkilendirdiğine bakarak anlaşılabilir. Bunlar, erdem, hedonizm (hazcılık), mutluluk, iyi-kötü ve eylem kavramlarıdır. S¸imdi bu kavramların her birinin Platon’un eserlerinde nasıl yer aldığına bakarak, onun ahla^k anlayışını bütüncül bir şekilde anlamaya çalışalım.

Yanıt Açıklaması: Aristoteles’e İslam dünyasında ‘Muallim-i Evvel’ denmiştir.

Yanıt Açıklaması: Karakter melekelerinde başarılı olmak zihinsel melekelerde başarılı olmaktan önce gelmelidir.

Yanıt Açıklaması: Roma Stoası. Cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Plotinus’un Tanrı’yı tanımlarken en sık kullandığı kavram “Bir”dir. Tanrı hem nesnelerin ilk ve tek nedeni olduğu hem de kendisine benzer başka herhangi bir varlık bulunmadığı için Bir’dir.

Yanıt Açıklaması: Plotinus sudur sürecinin üç aşamalı olarak gerçekleştiği kanaatindedir. İlk aşamada, Tanrı’dan Nous türemektedir. Bu bir yaratma değildir elbette. Zorunlu olarak Tanrı’dan ortaya çıkan ilk varlıktır Nous. Nous’un Tanrı’dan sudur etmesiyle birlikte, birlik çokluğa dönüşmeye başlar.

Yanıt Açıklaması: Homeros'un destanlarında belli bir bilgi anlayışının varlığından söz edilebilir. Bu destanlarda iki temel bilgi türü vardır: İlahi ve tanrısal bilgi, her şeyin; olan bitenin, olmuşun ve olacağın bilgisidir. İnsan bilgisi ise sınırlı bir bilgidir. Asla hakikatin kendisini bilemez.

Yanıt Açıklaması: Nous. Cevap C'dir.