İlkçağ Felsefesi

Yanıt Açıklaması: Erdem olan bilgi iyi olmalıdır. Bizi iyi kılmalıdır. Yaşamlarımızı iyi birer yaşam haline getirmelidir. Bu arada hiçbir özel uğraşı alanı zorunlu olarak bunu yapamaz. Bunu akıldan çıkarmamak gerekir. Demek ki, kişiyi mutluluğa eriştirecek tek bilgi iyi ve kötüye ya da neyin iyi ve neyin kötü olduğuna ilişkin bilgidir.

Yanıt Açıklaması: Doğa ile ilgilenmeyi Sokrates iki temel sebeple reddetmiştir. Bunlardan ilki doğa üzerine yürütülen spekülasyonların dogmatik olmalarıdır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bir evrendeki her şeyin temeli olduğundan, sınırlı ve sınırsız çifti de tüm evrene saçılmıştır. Pythagorasçılar aynı zamanda evrendeki uyumu sağlayan on karşıt çift saptarlar: Sınırlı/sınırsız, tek/çift, bir/çok, sağ/sol, erkek/dişi, sükûnette olan/harekette olan, doğru/eğri, aydınlık/karanlık, iyi/kötü, kare/dikdörtgen. Bu kavram çiftlerinden ilk olarak anılanlar Pythagorasçılara göre yetkinliği ve düzeni; ikinci olarak sözü edilenler ise eksikliği ve düzensizliği ifade ederler.

Yanıt Açıklaması: Anaksagoras, evrenin, Empedokles’in iddia ettiği üzere, dört unsur (hava, ateş, toprak ve su) tarafından çeşitli oranlarda karışmak suretiyle meydana getirildiğini düşünmez. Ona göre, evreni oluşturan unsurların sayısı sonsuzdur.

Yanıt Açıklaması: Yunan Didaktik şiirinin Babası olarak kabul edilen Hesiodos’ta insanın nasıl yaratıldığına ilişkin eskiden var olan bir soydan, Altın Çağ’dan bahsedilir. Homeros’ta insanın nasıl yaratıldığına ilişkin bir bilgi yoktur. Prometheus, insanlara bilgeliği tekniği ve insan olmayı öğreten tanrıdır. Çin filozofu Konfüçyüs felsefesi, ahlak ile siyaset felsefesinin ağırlıkta olduğu bir felsefeydi. Bu felsefe, hep devinimli olmalarına karşın gök ile yerin birbirini dengeleyen güçler ve ortak varoluşlarının uyumlu olduğu inanışına dayanıyordu. Konfüçyüs'e göre insan bu koşullara tabidir, evreni örnek alıp ona benzemeye çalışması gerekir. Platon’un yaşadığı dönemde yaratılış gibi bir düşünce henüz yeterince olgunlaşmamış bir düşünceydi ve genel kanaat, “yoktan hiçbir şey varolmaz” yaklaşımıydı.

Yanıt Açıklaması: Sokrates'e göre bilgi erdemdir. Erdem olan bilgi iyi olmalıdır. İnsanı iyi kılmalıdır. İnsan yaşamını iyi bir yaşam haline getirmelidir.

Yanıt Açıklaması: Aristippos’un yaklaşımı canlıların temel motivasyonu acıdan kaçıp hazza erişmek şeklinde özetlenebilir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Geometrik bilgi İyonya topraklarına taşınmasından çok daha önce Mısır’da ekim dikim işlerinin za-manlamasını ayarlamak üzere Nil nehrinin taşma hareketinin hesaplanmasında kullanılmıştır. Diğer bir deyişle, geometrik bilgi Mısır’da pratik bir fayda amacıyla kullanılmış olmakla birlikte teorik bir zemine oturtulmamıştır. Thales, Mısırlılardan aldığı bu bilgiyi empirik ve maddi kaynaklarından ayırarak, bütünüyle soyut ve teorik bir bilgiye dö- nüştürür. Thales’i ilk filozof ve yüzyıllardır bilindiği biçimiyle geometrinin kurucusu yapan da bu teorileştirme işidir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Sorunun doğru yanıtı B şıkkıdır. Plüralist dönemde karşımıza çıkan Dört Unsur Teorisi Empedokles'e aittir?

Yanıt Açıklaması: Antropomorfizm “insanbiçimcilik” demektir. İnsani^ nitelikleri diğer canlılara atfetmek üzere kullanılan antropomorfizmin felsefe tarihindeki özel kullanımı Tanrı ya da tanrılara özgüdür. Daha açık bir şekilde ifade etmek gerekirse, antropomorfizm Tanrı’yı veya tanrıları insan biçiminde düşünmek anlamına gelmektedir. Antik Yunan dini^ düşüncesi antropomorfik öğeler ile doludur. O¨rneğin tanrıların tıpkı insanlar gibi yalan söylediğine, hırsızlık yaptığına, birbirini aldattığına inanılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: İlk sofist yaklaşık olarak milattan önce 490 ile 420 yılları arasında yaşamış olan Protagoras’tır.

Yanıt Açıklaması: Mümkün mertebe yoksul bir yaşa sürmeyi tercih eden Diogenes Sokratesçi okulllardan biri olan kinikler okulunun önde gelen isimlerinden biridir. Doğru Cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Eski Yunan dünyasında ustalık ya da kabiliyet, arete (erdem) kelimesiyle ifade edilmekteydi.

Yanıt Açıklaması: Hylozoizm, Yunanca hyle (madde) ve zoon (canlı) kavramlarından türemekte olup “canlı-maddecilik” anlamına gelmektedir. Hylozoist filozoflar hareket ve değişimi maddenin bizzat kendisinden kaynaklanan bir husus olarak değerlendirirler.

Yanıt Açıklaması: Reenkarnasyon inancına sahip olan diğer geleneklerde de gözlendiği üzere, Empedokles takipçilerinin bazı şeyleri yemesini yasaklamıştır. O¨rneğin fasulye, defne dalları ve hayvanlar yenilmesi yasak olan şeyler arasında yer almaktadır. Bunun gerekçesi, yenilen şeyin reenkarnasyon sürecindeki başka biri olma ihtimalidir.

Yanıt Açıklaması: Mitos mitolojik yani doğa üstü olgularla doğanın açıklanmaya çalışılmasıdır. Logos ise anlamak ve bilmek anlamlarına gelmekte ve günümüz bilimsel düşüncesinin temelini oluşturmaktadır. Bu nedenle yanıt B seçeneğinde verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Elis-Eretria Okulu bir diğer Sokratesçi okuldur. Kurucusu Elisli Phaidon’dur. Phaidon, Sokrates’in en çok sevdiği öğrencileri arasındadır. Sefil bir kölelik hayatından sonra Sokrates tarafından satın alınarak özgürlüğünü elde etmiş birisidir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Eski Yunan dünyasında haddini bilmek hep bir temel düşünce olarak kalmıştır.

Yanıt Açıklaması: Evrenin temel maddesinin ezelî ve ebedîdir. Bu yüzden doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Mitos, bir yaşama ve düşünme tarzı, dünyayı anlama biçimidir. Çünkü mitolojik düşünme, her şeyden önce insanın, "Neredeyim? Evren nedir? Bu dünya nasıl meydana geldi?" gibi sorularına cevap verir.