İlkçağ Felsefesi

Yanıt Açıklaması: Eski Yunan düşüncesinin temel kabulleri şunlardır: Başlangıçta hep ezelî ve ebedî bir madde vardır. Bu başlangıç maddesi, belli bir zamanda, bildiğimiz anlamda düzenli evren olan kosmosa dönüşmüştür. Bu madde canlıdır. Bu maddenin canı var. Eski Yunan dünyasında can kelimesinin adı psykhedir. Bu ruh, ilahi bir ruh değil, bir meteordur. Homeros’ta temel madde okeanostur ve bu su da hareket hâlindedir. Yani hareketin kaynağı aranmamaktadır. Hesiodos’ta ise temel madde, khaostur ve hareket etme görevi erosa yüklenir. Cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Demokritos, evreni oluşturan temel unsurun sonsuz sayıdaki atomlar olduğu kanaatindedir. Ona göre, her cisim kendisinden geriye gidilmesi mümkün olmayan küçük parçalara dek bölünebilir. Artık bölünemeyecek olan nihai unsura Demokritos atom (bölünemeyen) adını vermektedir.

Yanıt Açıklaması: Miletos okulu filozofları Thales,Anaksimandros ve Anaksimenes dir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: İnsanlar sofistlerden para karşılığı ders almışlardır. Söz sanatı günün koşullarında önemli bir araçtır ve sofistler bu konuda ustadırlar. Toplum onları dışlamamıştır.

Yanıt Açıklaması: Demokritos ahlakın amacı olarak belirlediği ruh dinginliğini tanımlamak amacıyla çeşitli kavramlar kullanır. Eusteô (esenlik), athambia veya athaumastia (hayranlığın olmayışı), ataraxia (dinginlik), harmonia (uyum), summetria (simetri), eudaemonia (mutluluk) bunlardan bazılarıdır (Barnes, 2005, s. 422).

Yanıt Açıklaması: Plüralist dönemin ilk düşünürü olarak kabul edilen Empedokles (MÖ 495 – 435), evrenin temelinde dört unsurun mevcut olduğu kanaatindedir. Ona göre, hava, ateş, toprak ve su gördüğümüz bütün nesnel gerçekliği ortaya çıkaran aslî unsurlardır. Bu kapsamda doğru seçenek C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Presokratik dönemde mitostan öte logos ön plana çıkmıştır. Ancak akıl ve gözlem bilginin kaynağı olarak görülmüş ve deneye yeterince önem verilmemiştir. Bu nedenle yanıt D seçeneğinde verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: İlk filozoflar olarak kabul edilen Milet Okulu düşünürlerinin, yani ales, Anaksimandros ve Anaksimenes'tir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Sokratese göre bilmek erdemdir. Bilmek erdemini kazanan kimse kötülük yapamaz. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Megara Okulu, Elis-Eretria Okulu, Kinikler Okulu ve Kirene Okulu bu kapsamda üzerinde durulması gereken dört temel okulu ifade etmektedir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Sokratesçi okulların ortak özelliği ahlak felsefesini baş köşeye yerleştirmektir. Doğru Cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Reenkarnasyon teorisine göre, maddî dünyanın üzerinde ikinci ve daha yüksek bir ruhlar dünyası vardır. Ruhlar ölümsüzdür. Ruhların bir kısmı işledikleri günah nedeniyle kirlenmiş kabul edilmekte ve dünyaya sürgüne gönderilmektedir. Bunlar, bir bedene girerek, Empedokles’in deyişiyle etten yabancı gömleklere bürünerek, yaşamak zorundadır. Sürgün boyunca çeşitli biçimlere giren ruhlar kimi zaman bitki, kimi zaman balık, kimi zaman hayvan, kimi zaman ise insan olmaktadır. Empedokles bitkiler arasında defne, hayvanlar arasında aslan, insanlar arasında ise bilge, ozan ve hekim bedeninin girilebilecek en iyi biçimler olduğunu iddia etmektedir. Bu kapsamda doğru seçenek E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bir evrendeki her şeyin temeli olduğundan, sınırlı ve sınırsız çifti de tüm evrene saçılmıştır. Pythagorasçılar aynı zamanda evrendeki uyumu sağlayan on karşıt çift saptarlar: Sınırlı/sınırsız, tek/ çift, bir/çok, sağ/sol, erkek/dişi, süku^nette olan/ harekette olan, doğru/eğri, aydınlık/karanlık, iyi/ kötü, kare/dikdörtgen. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Teleoloji erek-bilim olarak tercüme edilebilir. Yunanca telos (amaç, erek) ve logos (bilim) kavramlarından türetilmiştir. Kabaca, herhangi bir nesnede veya evrenin tamamında gözlenen bir değişim veya hareketin belirli bir amaç doğrultusunda gerçekleştiğine dair düşünceyi ifade etmektedir. Bir diğer açıdan, teleoloji, herhangi bir niteliğin veya gözlemlenen bir değişimin ve hareketin belirli bir amaçla bağlantılı olarak açıklanması gerektiği yönündeki felsefî bir iddiadır. Bu kapsamda doğru seçenek E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Savaş durumu her nesnenin karşıtların toplamı olduğunu ifade eder. Bu açıdan, Herakleitos’a göre, bir nesne “hem vardır, hem yoktur”. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Sofistler için gerçek yoktur. Bilgiye ulaşmak mümkün değildir. C¸ünkü insanlar farklı farklıdır, bir düşünce başka bir düşüncenin karşısına çıka- bilmektedir ve bir düşünce peka^la^ diğeri kadar iyi olabilmektedir. Meşhur Sofist önermeyi hatırlayalım: “İnsan her şeyin ölçüsüdür.” Her şeyin ölçüsünün insan olması demek, herkes için geçerliliği olan genel bir hakikatin mevcut olmaması demektir.

Yanıt Açıklaması: Demokritos genelin menfaatini gözeten ( utilitarianist ) bir yaklaşım sergilemektedir (Elmalı ve Özden, 2013, s. 79).

Yanıt Açıklaması: Herakleitos durağan bir maddeyi arkhe olarak seçmenin doğadaki değişim ve devinimi açıklayamayacağını düşündüğünden, bildiği en hareketli özdeği, “ateş”i arkhe olarak seçer. Bu bilgi ışığında sorunun doğru cevabı “B” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Filozof sözcüğünü ilk kez kullanan Pythagorasçılar, felsefe etkinliğini de insani etkinliklerin en üstünü, doğru yaşama götüren yol olarak tanımlarlar. Bu çerçevede doğru cevap “B” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Evrim yaklaşımının temelleri Miletoslu düşünürler özellikle de Anaksimandros tarafından oluşturulmuştur. Bu nedenle yanıt D seçeneğidir.