Sosyal Politika

Yanıt Açıklaması: Gelişmiş ülkelerde nüfusun yaşlanması ve işgücüne katılım oranlarının düşmesi, küreselleşmenin yol açtığı sosyal politika sorunlarından biri olarak değerlendirilemez.

Yanıt Açıklaması: Sosyal sigortalarda devlet kurucu ve garantör, özel sigortalarda ise düzenleyici ve denetleyicidir. Sosyal sigortalara katılmak zorunlu, özel sigortalara katılmak isteğe bağlıdır. Sosyal sigortalarla kapsama alınanlar arasındaki ilişkiler kanunla belirlenir. Özel sigortalar ise tamamen sözleşme serbestîsi ilkesine göre çalışırlar. Sosyal sigortalarda sigortalının yanısıra işverenler ve bazı durumlarda devlet de prim öderken özel sigortalarda esas olarak sigortalı prim öder. Sosyal sigortalarda koruma birimi olarak aile iken özel sigortalarda ise fertlerdir. Sosyal sigortalar durumu ne olursa olsun herkesi kapsama alırken ve gelirine göre aynı miktarda prim alırken, özel sigortalar gelir-gider dengesini dikkate alarak riski yüksek olan grupları kapsama almaz veya çok yüksek primle sigortalı yapar. Sosyal sigortalarda iş kazaları ve meslek hastalıkları ve sağlık sigortalarında sigorta kolları için ödenen primlerle sağlanan haklar arasındaki ilişki son derecede zayıf iken (geliri yeniden dağıtma ilkesi) özel sigortalarda ödenen primlerle sağlanan haklar arasında bire bir ilişki vardır.

Yanıt Açıklaması: Küreselleşme, 1980 sonrası uygulanan Neo-liberal politikalar, esnekleştirme uygulamaları kadınların üretim sürecine daha fazla ancak daha kötü koşullarda katılmalarına neden olmuştur (Ünlütürk Ulutaş, 2009: 30). Hâlen gelişmekte olan ülkelerde Çok Uluslu fiirketler kadını ucuz emek olarak kullanmakta, kaçak göçmen kadınlar vasıf düzeylerine bağlı olmaksızın göç ettikleri ülkelerde sanayi ve hizmet sektöründe kayıt dışı çalışmak zorunda kalmaktadırlar (Koray, 2011: 19). 1980 sonrası artan özelleştirme uygulamaları ise kamuda çalışan kadın sayısını azaltmaktadır

Yanıt Açıklaması: Kayıt dışı istihdam: Çalışanların ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına hiç bildirilmemesi ya da eksik bildirilmesi nedeniyle vergi ve sosyal güvenlik primleri gibi yasal yükümlülüklerden kaçınılmasıdır.

Yanıt Açıklaması: ILO’nun küreselleşmenin sosyal boyutuna yönelik olarak yakın zamanda gerçekleştirdğiği son faaliyeti “Adil ve Kapsayıcı Bir Küreselleşme İçin Asgari Sosyal Koruma -Social Protection Floor For a fair and Inclusive Globalisation” Raporu olmuştur(ILO, 2011: vii).Rapor’un hazırlanmasında, Dünya Sağlık Örgütü (WHO), BM Kalkınma Örgütü (UNDP), BM Çocuklara Yardım Örgütünün (UNICEF), yanı sıra IMF ve G20’nin de desteği olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Kadınların çalışma yaşamlarında özel olarak korunmalarına ilişkin düzenlemeler ilk olarak İngiltere'de  başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye'de engelli çalıştırılma zorunluluğu ilk olarak 20.04.1967 tarih ve 854 sayılı Deniz İş Kanunu ile getirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Sir William Beveridge’in 1942 yılında bir İngiliz sosyal güvenlik sistemi kurulması hakkında hazırladığı rapor, II. Dünya Savaşı sonrasında tüm ülkelerdeki sosyal reformların da esin kaynağı olmuştur. Bu rapor modern refah devleti kuruluşunun temel ilkelerinin ilk defa dile getirilmesi bakımından büyük önem taşımaktadır. Beveridge Rapor’unda öngörülen sosyal güvenlik rejimi, 1930’lu yıllarda ABD’de ya da Avrupa’da yapılan kısıtlayıcı sosyal sigorta anlayışından farklılık göstermektedir. Sosyal risk ve devletin rolü hakkında yeni bir anlayış getiren rapor, sosyal güvenliğin amacını, gelir güvenliğinin garanti edilerek insanı gereksinimden kurtarmak olarak tanımlar. Beveridge’nin sosyal güvenlik rejimi; nüfusun tamamını kapsayan, tek primle sosyal risklerin ulusal telafisini öngören, tek ödenekli, merkezî bir sistemdir. Beveridge, raporunda üç amaçlı bir sosyal devlet politikası önermiştir. Bunlar aile ödenekleri ile ailelere yardım, ulusal sağlık merkezi kurularak kamu sağlığının iyileştirilmesi ve istihdamın düzenlenmesidir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Sahip olduğu önemin aksine sosyal güvenlik, herkes için bir hak olamamıştır. ILO verilerine göre; dünya nüfusunun yalnızca % 20’si yeterli sosyal güvenlik garantisine sahiptir. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Günümüz sosyal güvenlik sistemlerinin temel prensipleri ve kurumsal yapısı büyük ölçüde II. Dünya Savaşı sonrası dönemdeki siyasi, sosyal ve iktisadi gelişmelerin belirleyici şartları altında şekillenmiştir. BM, İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin 22. ve 25. maddelerinde temel ve vazgeçilmez insan haklarından biri olarak kabul edilen ve kapsamı ve sınırları çizilen sosyal güvenliğin, ILO’nun 1952 tarih ve 102 sayılı Sosyal Güvenliğin Asgari Normları Sözleşmesi ile somut norm ve standartları belirlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: İlk sosyal sigortalar, 19. yüzyılın son çeyreğinde Almanya ’da Otto Von Bismarck tarafından kurulmuştur ve çok zaman bütün bir sistemi ifade etmek için kurucusunun ismi ile Bismark Modeli olarak adlandırılır.

Yanıt Açıklaması: Kimi zaman eşit davranabilmek için kişinin din, dil, renk, ırk, cinsiyet, engellilik gibi dezavantaj yaratan durumunu göz ardı ederek kişi lehine yapılan davranış ve uygulamalar olumlu ayrımcılıktır.

Yanıt Açıklaması: Çalışanların kendileri, çalıştıkları sektörler ve işyerlerine bağlı şartlardan dolayı sosyal sigorta prensiplerinin tamamen uygulanamadığı durumlarda bütün sigorta kolları yerine yalnızca bazı sigorta kolları bakımından kapsama alınmalarını ifade eden kavram mikro sigortacılıktır. Nitekim ülkemizde tarım sektöründe ücretle ve geçici olarak çalışanlar; çalışma gün sayısı, prim ödeme gücü ve gelir sürekliliği dikkate alınarak yalnızca iş kazaları ve meslek hastalıkları ile yaşlılık, malullük, ölüm ve genel sağlık sigortası bakımından sigortalı sayılmaktadırlar.

Yanıt Açıklaması: Türkiye'de yabancıların çalışma durumuna 4817 sayılı kanunda yer verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal dışlanma kavramı ilk olarak Fransa’da kullanılmıştır. Bu ülkede 1960’lı yıllarda yoksullardan ideolojik biçimde dışlanmış olarak söz edilmiştir. 1974 yılında Sosyal İşlerden Sorumlu Devlet Bakanlığı görevini de yapmış olan Rene Lenoir tarafından yazılan bir kitapta dışlanmışlar ekonomik büyümenin sonuçlarından yararlanamayan kişiler olarak belirtilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal dışlanmanın Fransa’da sorun olarak kabul edilmesinde 1970’li yıllarda ekonomik büyümenin yavaşlaması önemli rol oynamıştır, 1970’li yılların ortalarından itibaren ülkede sosyal dışlanma ile mücadeleye yönelik politikalar geliştirilmeye başlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: 4857 sayılı İş Kanunu’nda engellilerin istihdamı ile ilgili olarak 30. maddeye göre elli veya daha fazla işçi çalıştıran özel sektör işyerlerinde %3, kamu işyerlerinde %4 engelli çalıştırılması zorunlu olup, işverenler çalıştırmak zorunda oldukları engellileri Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) aracılığıyla sağlayacaklardır.

Yanıt Açıklaması: İlk defa ILO’nun (Uluslararası Çalışma Örgütü) 1999 yılında yapılan 87. Uluslararası Çalışma Konferansı’na sunulan raporda evrensel bir hedef olarak dünya kamuoyuna sunulan kavram "insana yakışır iş" (decent work) kavramıdır. ILO’ya göre, insana yakışır iş çalışma yaşamında bireylerin temel haklarının korunduğu, yeterli bir gelir ve sosyal koruma sağlayan üretken bir iştir. İnsana yakışır işin temel amacı, dünya çapında  tüm bireylere özgürlük, eşitlik, güvenlik ve saygınlık koşullarında insan onuruna uygun istihdam olanaklarının sağlanmasıdır. Burada amaç sadece istihdamın yaratılması değil, aynı zamanda bu istihdamın veya yaratılan işin kabul edilebilir olmasıdır. Bu durumda istihdam yaratılırken istihdamın niceliği yanında niteliğinin de birlikte düşünülmesi gerekmektedir. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: ILO 138 sayılı İstihdama Kabulde Asgari Yaş Sözleşmesi’nde en az çalıştırılma yaşı 15 olarak kabul edilmiş, ülkelere belli koşulların varlığı halinde en az çalıştırılma yaşını bu yaşın altında belirleyebilmeleri konusunda esneklik tanınmıştır

Yanıt Açıklaması: Küreselleşmeye yönelik olarak genel olarak üç bakış açısı söz konusudur. Bunlar; aşırı küreselleşmeciler, şüpheciler ve dönüşümcülerdir. Küreselleşmeyi nimetleri ve külfetleri, fırsatları ve tehditleri ve nihayet olumlu ve olumsuz sonuçları ile birlikte değerlendirmek gerektiğini ileri süren küreselleşme yaklaşımı dönüşümcülerdir. Doğru cevap C'dir.