Aile Ekonomisi

Yanıt Açıklaması: Medeni Kanun değişikliğine ilişkin talepler uzun yıllar sonuçlanmadan sürüncemede kalmıştır. 1990lı yıllarda kadınların talepleri yönünde değişimler yapılmıştır: Kadının çalışmasını kocanın iznine bağlayan 159. madde Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmiştir (1990). Kadının kocasının soyadı ile birlikte kendi soyadını da taşıyabilmesine izin verilmiştir (1997). Bakire, dul, boşanmış gibi tanımlar nüfus kâğıtlarından çıkarılmıştır. Zina suç olmaktan çıkarılmıştır. Yeni Medeni Kanun 1 Ocak 2002 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Özellikle aile hukuku alanında ve kadın erkek eşitliğini zedeleyen hükümlerde değişikliğe gidilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Normalde nüfusun erkek ve kadın bileşenlerinin birbirine yakın rakamlara sahip olması beklenmektedir. Bu rakamlar, 100 kadın bireye düşen erkek sayısını gösteren cinsiyet oranının da 100 ya da 101 gibi oluşmasına neden olmaktadır

Yanıt Açıklaması: Birinci Dünya Savaşı ve arkasından yaşanan Bağımsızlık Savaşı, Türkiye’nin nüfusunun azalmasına neden olmuştur. Bu kaybı gidermek üzere pro-natalist politikalar uygulanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Avrupalılar ticari işlemlerin yürütülmesini kolaylaştıracak hukuki yapının Osmanlı ülkesinde kurulmasını istemektedirler. Bunun bir yolu Osmanlı kanunlarından muaf ayrıcalıklı bir grup yaratmak olmuştur. Yapılan anlaşmalar, yabancıların Osmanlı ülkesindeki elçiliklerine kendi uyruklarından olan topluluklar içindeki ticari işleri yönetme ve hukuki sorunları çözme hakkı vermektedir. Böylece Avrupa devletlerinin elçiliklerine hükümranlık hakları veren ve kendi ülkelerinin pasaportlarını taşıyanları himaye etmelerini sağlayan bir sistem oluşturulmuştur. Diğer bir yol ise var olan hukuki ve kurumsal yapının toptan değiştirilmesidir. Her iki yol da amaca ulaşabilmek için etkin bir şekilde kullanılmıştır. Bu çabalar Tanzimat hareketi ile doruğuna ulaşmıştır. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Avrupalılar ticari işlemlerin yürütülmesini kolaylaştıracak hukuki yapının Osmanlı ülkesinde kurulmasını istemektedirler. Bunun bir yolu Osmanlı kanunlarından muaf ayrıcalıklı bir grup yaratmak olmuştur. Yapılan anlaşmalar, yabancıların Osmanlı ülkesindeki elçiliklerine kendi uyruklarından olan topluluklar içindeki ticari işleri yönetme ve hukuki sorunları çözme hakkı vermektedir. Böylece Avrupa devletlerinin elçiliklerine hükümranlık hakları veren ve kendi ülkelerinin pasaportlarını taşıyanları himaye etmelerini sağlayan bir sistem oluşturulmuştur. Diğer bir yol ise var olan hukuki ve kurumsal yapının toptan değiştirilmesidir. Her iki yol da amaca ulaşabilmek için etkin bir şekilde kullanılmıştır. Bu çabalar Tanzimat hareketi ile doruğuna ulaşmıştır. 1839, 1856, 1867 yıllarında saray, bazı yurttaş haklarını, ibadet özgürlüğünü, özel mülkiyetin dokunulmazlığını ve yabancıların mülk sahibi olma hakkını kabul etmek zorunda bırakılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Dönemi’nden itibaren reformcu kadrolar toplumsal dönüşümün sağlanmasında aile kurumuna büyük önem vermişlerdir. Toplumsal dönüşümün aileden, aile içinde kadın ve erkek arasındaki demokratik ilişkilerden başlaması gerektiğini görmüşler ancak kadının kamusal alanda görünür kılınması için gerekli yasaları çıkarmakta Avrupa’nın gerisinde kalmışlardır.

Yanıt Açıklaması: 1990 sonrası devlet yanında sivil toplum kuruluşları  aile planlaması konusunda toplumun eğitilmesi çabasına katılmışlardır. C¸abalar sonuç vermiş ve 1997 nüfus sayımında,1990-1997 dönemine ait nüfus artış hızının binde 14.73 gibi daha kabul edilebilir bir orana düştüğü gözlenmiştir. Buna göre doğru Cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: İşadamları taleplerini dile getirmek üzere araya Odalar Birliği gibi örgütler koymadan, doğrudan hükümete ziyaretler düzenler olmuşlardır. Tüm bu gelişmeler 1971 yılında, Türk Sanayicileri ve İş Adamları Derneği’nin (TÜSİAD) kurulması ile son bulmuştur. Böylece iş adamları, ülkenin ekonomik ve sosyal oryantasyonunda yarı kamusal bir rol oynamalarına hizmet eden bir örgüte sahip olmuşlardır.

Yanıt Açıklaması: İkinci Dünya Savaşından sonra kapitalist sistemin yeni ve tartışmasız lideri olarak ABD’nin yıldızı parlamaktadır. Türkiye’nin de bu yeni sistem içinde ABD’nin nüfuzuna gireceği daha savaş bitmeden kesinleşmiştir. Peş peşe Türkiye’ye gelen Amerikan uzman heyetlerinin de katkısı ile dış yardımsız kalkınmak imkânsızdır düşüncesi, politika yapıcılar arasında yaygın kabul görmeye başlamıştır. Böylece savaş yıllarında kendi yağında kavrulmuş ve kendi olanakları ile sanayileşme hamlesini tetiklemiş olan Türkiye, dışa bağımlı bir kalkınma sürecine girmiştir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 1960’lara gelindiğinde hızlı nüfus artışı, pro-natalist politikaları terk etmeyi gerektirdiğinde, ilk kez nüfus planlamasından söz edilmeye başlanmıştır. Nisan 1965 tarihinde kabul edilen, 557 sayılı Nüfus Planlaması Hakkındaki Kanun, Türkiye’deki nüfus politikalarında bir dönüm noktasına işaret etmektedir. Kanun, gebeliği önleyici yöntemlerin ithalini, satışını ve kullanımını yasaklayan 1936 tarihli Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’nun ilgili hükümlerini kaldırmıştır. Gebeliği önleyici yöntemlerin ithali, dağıtımı ve satışı artık cezai yaptırım gerektiren bir fiil olmaktan çıkmaktadır.

Yanıt Açıklaması: “Net Yenilenme Hızı” üretken kadın cinsiyetinin kendini üretme oranını (yani kız çocuk oranını) göstermek için kullanılmaktadır

Yanıt Açıklaması: Kentsel aile de çekirdek yapıya sahiptir. Ancak ileri derecede sanayileşmiş ülkelerde var olandan daha farklı aile içi ilişkiler söz konusudur. Babanın otoritesinin gücü bakımından ataerkil özellikler varlığını korumaktadır. Ailede kazanılan paranın kontrolü genelde babadadır. Kentsel aileler, çocukları için genellikle en yüksek eğitim düzeylerini hedeflemektedirler. Tıpkı kırsal ailelerde olduğu gibi kentsel aileler arasında da dayanışma ilişkileri bulunmaktadır. Kentsel ailenin büyüklüğü 4 kişiyi geçmemektedir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı aile hukuku, şeriata dayalı mecelle tarafından düzenlenmiştir ve erkeğin otoritesini korumakta, çok eşliliğine izin vermekte, buyruklarının tartışmasız kabulünü sağlamaktadır. Osmanlı ailesinde ataerkil bir yapı hüküm sürmektedir. Buna göre doğru Cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Eğitimin sosyal politika aracı olarak kullanılmasının arkasında yatan iki önemli varsayım söz konusudur: Sosyalleşme ve adalet. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Savaş İngiltere’sinde de, hükümete, Beveridge Raporu’nda, Fabian geçmişi ile benzer şekilde, “cehalet, hastalık, tembellik, sefalet, yoksulluk”la ya da diğer bir ifade ile “beş devasa toplumsal kötülük”le mücadele amacıyla eğitim, sağlık hizmeti, istihdam, barınma, gelir müdahaleleri yapması öneriliyordu (Alcook, May, Rowlingson, 2008: 20). Doğru cevap D' dir.

Yanıt Açıklaması: Geriatri, yaşlılık hâlinde ortaya çıkan hastalıkların içeriği ile ilgilenen, yaşlılıktan doğan hastalıkların koruyucu, tedavi edici, rehabilite edici ve sosyal yönleri ile ilgilenen tıp biliminin bir dalıdır. Sosyal Geriatri yaşlanma sürecinin ve yaşlı hastalıklarının sosyal boyutu üzerinde durmaktadır. Sosyoloji, toplumsal grupları, örgütlenmeleri, kurumları, kurumlar arası ilişkileri, toplumsal yapıda meydana gelen değişim ve gelişim süreçlerini, toplumsal olay ve olguları bilimsel yöntem ve araştırma teknikleri kullanarak inceleyen ve bilimsel sonuçlara ulaşan bilim dalıdır. Gerontoloji , fizyolojik olarak yaşlanmanın sosyoekonomik, biyolojik ve sosyolojik yönlerini ilmî metotlarla inceleyen bir disiplindir. Gerontoloji, daha çok yaşlanma süreciyle ilgilenirken, geriatri daha çok yaşlılarda görülen hastalıkların tedavisi üzerine çalışmalar yapmaktadır. Sosyal Gerontoloji Bilimi, Gerontoloji Bilimi’nin bir alt disiplinidir. Gerek Sosyal Gerontoloji , gerekse Sosyal Geriatri yaşlanma sürecinin ve yaşlı hastalıklarının sosyal boyutu üzerinde dururken, Sosyal Gerontoloji’nin alanı daha geniştir ve soruda verilen kapsamlı tanımın karşılığıdır.

Yanıt Açıklaması: Gelecekte sosyal güvenlik hizmetlerinin sadece kamu aracılığı ile finanse edilerek tatminkâr bir emeklilik geliri seviyesinin sağlanması zor görünmektedir. Bu nedenle gelişmekte olan ülkelerde, sosyal güvenliğe ek, tamamlayıcı ve gönüllü bireysel tasarruflar için bireyler özendirilmektedir. Bu da gelişmekte olan ülkelerde, özel emeklilik ve sağlık fonlarının teşvik edilmesi anlamına gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Nüfus içindeki kadın bireyler başına doğan çocuk sayısını gösteren orana toplam doğurganlık hızı denilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Cumhuriyet Dönemi’ni, iktisat politikalarında ortaya çıkan köklü değişimler ya da dünya konjonktürünü etkileyecek kadar önemli siyasal olaylar göz önüne alınarak alt dönemlere ayırmak mümkündür. 1923- 1929 açık kapı koşullarında dünya ekonomisi ile entegrasyon dönemidir. 1930-1946 siyasi ve ekonomik sorunlar karşısında içe dönük bir kalkınma stratejisinin izlendiği yıllardır. 1946-1960 liberal politikalara yeniden başvurulan ancak dönem ortasında bu politikalardan ödün verilen yıllardır. 1960-1980 arası döneme ithal ikameci kalkınma stratejisi ve planlama yaklaşımı damgasını vurmuştur. Bu dönemde dış ticaret rejiminin serbestleşmesine bağlı olarak iç pazarı hedefleyen sanayileşme ve kalkınma politikası yerini dış pazara dönük, tarıma, madenciliğe, alt yapı yatırımlarına ve inşaat sektörüne öncelik veren bir kalkınma anlayışına bırakmıştır. 1980 yılı Türkiye ekonomisinin miladı gibidir. Adım adım liberasyon ve dünya ekonomisine açık kapı koşullarında entegrasyon sürecinin IMF gibi uluslar arası kuruluşların da katkısıyla başlatıldığı yıllardır.

Yanıt Açıklaması: Bu iki değişken aynı zamanda ülkelerin gelişmişlik düzeylerini belgelemek için de kullanılmaktadır. “Kaba Doğum Hızı” nüfus kontrol politikaları ile yönlendirilmiş olarak düşmektedir. “Kaba Ölüm Hızı” ise, sağlık politikalarının insan yaşamına olumlu etkisini göstermektedir.