Aile Ekonomisi

Yanıt Açıklaması: Kağıtçıbaşı’nın kuramı, üç farklı aile modelini ve modeller arasındaki geçişi açıklamaktadır. Karşılıklı bağımlılık modeli ataerkil bir yapıyı temsil etmektedir. Daha çok kırsal alanlar ve sosyo-ekonomik düzeyi düşük bölgelerdeki aile ilişkilerini açıklamaktadır. Bireyler ve aileler madden ve manen birbirlerine bağımlıdır. Bağımsızlık modeli , Batıya özgü aile yapısıdır. Özerk bireylerden oluşan bir aile modelidir. Bireyler ve aileler madden ve manen birbirlerinden bağımsızdır. Ancak bu ideal ve normatif bir durumdur; gerçek hayatta Batı ailesinde de bir miktar bağımlılık ilişkileri bulunmaktadır. Duygusal/psikolojik bağlılık modeli ise daha gerçekçi bir modeldir. Sanayileşme, kalkınma ve kentleşmenin yükselişi aile bireyleri arasındaki maddi bağımlılığı azaltırken, manevi bağlar varlığını korumaya devam etmektedir. Türkiye’de, karşılıklı bağımlılık modelinden duygusal/psikolojik bağlılık modeline geçiş yaşanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Cumhuriyet Dönemi’ni, iktisat politikalarında ortaya çıkan köklü değişimler ya da dünya konjonktürünü etkileyecek kadar önemli siyasal olaylar göz önüne alınarak alt dönemlere ayırmak mümkündür. 1923- 1929 açık kapı koşullarında dünya ekonomisi ile entegrasyon dönemidir. 1930-1946 siyasi ve ekonomik sorunlar karşısında içe dönük bir kalkınma stratejisinin izlendiği yıllardır. 1946-1960 liberal politikalara yeniden başvurulan ancak dönem ortasında bu politikalardan ödün verilen yıllardır. 1960-1980 arası döneme ithal ikameci kalkınma stratejisi ve planlama yaklaşımı damgasını vurmuştur. Bu dönemde dış ticaret rejiminin serbestleşmesine bağlı olarak iç pazarı hedefleyen sanayileşme ve kalkınma politikası yerini dış pazara dönük, tarıma, madenciliğe, alt yapı yatırımlarına ve inşaat sektörüne öncelik veren bir kalkınma anlayışına bırakmıştır. 1980 yılı Türkiye ekonomisinin miladı gibidir. Adım adım liberasyon ve dünya ekonomisine açık kapı koşullarında entegrasyon sürecinin IMF gibi uluslar arası kuruluşların da katkısıyla başlatıldığı yıllardır.

Yanıt Açıklaması: Farklı başlangıç koşullarına sahip olsa da, 19.yüzyıl sonu ve 20. yüzyıl başında kendi kapitalist piyasa mekanizmasına geçiş sürecini başlatmış ve sürdürmekte olan Türkiye’nin geçiş serüveni de aydınlatıcı bilgilerle doludur.

Yanıt Açıklaması: Belirtilen dönemde girişimci olabilmek için hiçbir özellik, yönetimdeki parti üyeleriyle kurulmuş ilişkilerden daha geçerli değildir. Yönetime yakın olmak, sermaye sahibi olmaktan, toplumsal konumdan ya da ticari bir konudaki uzmanlıktan önde gelmektedir. İttihatçılar yalnızca atılgan iş adamlarını desteklemekle kalmamışlar, bizzat iş insanı olmuşlardır. İttihatçıların iktidarda oldukları dönemde, iş insanı ile iktisat politikası yapan kişi ayrımı kalkmış, özel çıkar alanı ile kamu politikası alanı birbirine karışmıştır. Kamu firması ile özel firma ayrımları netliğini yitirmiştir.

Yanıt Açıklaması: Medeni Kanun değişikliğine ilişkin talepler uzun yıllar sonuçlanmadan sürüncemede kalmıştır. 1990lı yıllarda kadınların talepleri yönünde değişimler yapılmıştır: • Kadının çalışmasını kocanın iznine bağlayan 159. madde Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmiştir (1990). • Kadının kocasının soyadı ile birlikte kendi soyadını da taşıyabilmesine izin verilmiştir (1997). • Bakire, dul, boşanmış gibi tanımlar nüfus kâğıtlarından çıkarılmıştır. • Zina suç olmaktan çıkarılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye için Cinsiyet ve Yaş Grupları grafiğinde 2018 ve 2040'da piramidin şeklini az çok bir dikdörtgene çevireceği düşünülebilir. Bu değişim  Nüfusun durağanlaştığı ve yaşlandığını göstermektedir.

Yanıt Açıklaması: Küreselleşme teorisine en etkili katkı bir grup emek piyasası teorisyeninden gelmiştir. Kerr, Dunlop, Harbison ve Myers (1973), toplumlar arası benzeşme tezini ileri sürmüşlerdir. Sanayileşmiş toplumların, sanayileşmemiş toplumların birbirine benzediğinden daha çok birbirine benzediklerini ileri sürmüşlerdir.

Yanıt Açıklaması: Kapitalizm ve ona alternatif olarak 1917 Ekim Devrimi ile SSCB’de hayat bulan sosyalizm (komünizm) kendi merkez ve çevre ülkelerini yaratarak 1990lı yıllara gelmişlerdir

Yanıt Açıklaması: Doğurganlığı azaltmayı teşvik eden politikalar anti-natalist politikalar olarak da bilinmektedir. 1955’den sonra belirtileri görülmeye başlayan bu politika, 1965’de yasal düzenlemesine, 1980’de anayasal ifadesine kavuşmuştur. Bu dönemin nüfus politikalarının temel amacı, gebeliği önleyici yöntem kullanımını yaygınlaştırarak doğurganlığı düşürmek, sağlık hizmetlerini iyileştirerek ölüm hızlarını düşürmek ve Türkiye’den yurt dışına işgücü göçünü teşvik ederek işsizlik baskısını hafifletmek olmuştur. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bağımlılık modeline, ataerkil aile yapısına sahip, aile ve insan ilişkilerinin güçlü şekilde korunduğu geleneksel kırsal toplumlarda rastlanmaktadır. Dünyanın birçok yerinde yaygındır. Yapısal geniş aile ya da işlevsel geniş aile özelliklerine sahiptir. Tarımsal üretim ve tüketim, çocuk bakımı, evde yiyecek üretimi gibi aile işlevlerini paylaştıkları için geniş aile gibidirler. Aile diğer akrabalarla bağımlılık içindedir.

Yanıt Açıklaması: Cumhuriyetin kuruluşundan sonra yapılan ilk nüfus sayımı 1927 yılında uygulanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Avrupa ve Kuzey Amerika kıtalarında ikinci dalga dönüşüm 1950 yılında başlamıştır

Yanıt Açıklaması: Kaynak tahsisinde merkezi plânlama ve fiyat mekanizması arasındaki rekabet 1989 yılında Berlin Duvarı’nın yıkılması ve 1991 yılında Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin (S.S.C.B) dağılması ile sona ermiştir. 1990’dan sonra Sovyet Bloku Marksist merkezi planlama anlayışını terk etmiş ve piyasa ekonomisine geçiş sürecini başlatmıştır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de boşanma oranları uzun yıllar düşük oranlarda seyretmiştir. Bunun nedenlerinden biri toplumsal dönüşüme rağmen tutucu yapının varlığını korumasıdır. Ayrıca uzun yıllar Türkiye’de boşanma ile ilgili yasalar boşanmayı oldukça zor ve iki eşin de onayını gerektiren uzun işlemlere bağlı bir süreç halinde tutmuştur.

Yanıt Açıklaması: Bilim adamlarının pek çoğu, modern çağda (15. yüzyıldan sonra) birlikte küresel güçlerin etkisini artırdığını kabul etmektedir. Avrupa toplumları 16. Yüzyılın başından itibaren büyük ve hızlı bir dönüşüm sürecine girmişlerdir. Toplumsal yapı kapitalist üretim tarzının gereklerine göre yeniden örgütlenmiştir. 19. Yüzyıl boyunca ve sonrasında kapitalizm küreselleşmenin ardında yatan en önemli dinamik olmuş ve dünya hızla her köşesine herkesin ulaşabileceği bir yer haline gelmeye başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Ulusal bir kapitalizm yaratılmasının karşısındaki en çetin engel, Osmanlı burjuvazisinin sahip olduğu özelliklerdir. Bu sınıf sanayide değil ticarette ve özellikle dış ticarette uzmandır. Bu nedenle komprador bir nitelik taşımaktadır. Genellikle Gayri-Müslim (Rum, Yahudi, Levanten, Ermeni) unsurlardan oluşmaktadır. Burjuva ideolojisinin iktisat politikaları ile ilgili, iki farklı yaklaşımdan söz etmek gerekmektedir. 19.yüzyılda her iki politika yaklaşımını da savunan düşünürler bulunmaktadır. Bu politika setlerinden biri ulusal bir kapitalizme diğeri ise serbest ticaretçi, entegrasyoncu ve beynelmilelci bir gelişme biçimine yol açmaktadır. İkinci yaklaşım kapitalist burjuva mantığı ile çelişmemektedir, çünkü dönemin emperyalist çıkarları, çevre ülkelerin gelişmiş merkeze bağımlılığından yanadır ve açık ekonomi koşullarında gelişen ekonomik ilişkiler merkezin çıkarları ile çelişmemektedir. Bundan dolayı merkez kapitalist ülkelerden kaynaklanan düşünceler beynelmilelci yaklaşımı empoze etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Refah devleti ya da sosyal devlet geleneği, 1840’larda, Alman Şansölyesi (başbakan) Otto Von Bismarck’ın (1815–1898) yönetiminde Almanya’da başladı.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı aydınları arasında kadınların toplum içinde statülerinin yükseltilmesi ve eğitim almaları gerektiği yönünde düşünceler açıkça ifade edilmeye başlanmıştır. Gazetelerde dergilerde, bir toplumun gelecek için en önemli beşerî sermaye kaynağı çocukların cahil anneler eline bırakılmasının toplumun kalkınma potansiyelini azaltacağı konusunda görüşler ifade edilmiştir. Balkan Harbinde yaşanan başarısızlıklarda kadınların cehaletinin önemli rol oynadığı düşüncesi kadınların okutulmasına karşı olan yobaz düşüncelerin kırılışında etkili olmuştur. Batıcı ve İslamcı yaklaşımlar kadın hareketleri konusunda fikir çatışmalarını bırakmış ve hemfikir hale gelmiştir.

Yanıt Açıklaması: Türk Medeni Kanunu’na göre Türk ailesi, tek eşli, resmi nikâhla birbirine bağlanan, en az 18 yaşındaki erkekler ve kadınlardan oluşmaktadır. Bununla birlikte yaş için anne baba izniyle kadın için evlilik yaşı 17’e indirilebilir. Evlilik yaşı ile ilgili zamanın gereklerine göre değişiklikler yapılmıştır. Örneğin 1 938 yılında, pro-natalist politikalar nedeniyle aile izniyle evlilik yaşı için bir düzenleme yapılmış veyılında, pro-natalist politikalar nedeniyle aile izniyle evlilik yaşı için bir düzenleme yapılmış ve erkekler için 17’ye, kadınlar için ise 15’ e indirilmiştir. Nihayet 2002 yılında, yeni medeni kanunla asgari evlenme yaşı kadın ve erkek için 17 olarak belirlenmiştir. Bu yaş sınırlamalarının genel amacı, ailelerin bu yaşın (17) altında olan küçükleri zorla evlendirmelerini engellemektir. Yani her iki taraf da razı olsa bile, aileler de istese, (olağanüstü durumlar  hariç-ki olağanüstü evlenme yaşı da vardır) 17 yaşından küçükler evlenemezler Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Toplu kunut kanunu 1984 yılında çıkarılmıştır.