Aile Ekonomisi

Yanıt Açıklaması: Türkiye’nin yaşadığı demografik dönüşüm sürecini iki temel dönemde incelemek mümkündür: Cumhuriyetin kuruluşunda nüfus artışı hedefleyen politikaların takip edildiği 1923-1955 arası yıllar; Hızlı nüfus artışının ekonomik gelişmeyle dengelenememesi yüzünden nüfus artışının kontrol altına alınmasına yönelik politikaların takip edildiği 1955 sonrası yıllar. Doğru cevap E'dir

Yanıt Açıklaması: 1926 yılında İsviçre Medeni Yasası örnek alınmış ve yasanın yürürlüğe girmesi meclis tarafından kabul edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Emre Kongar, 21. Yüzyılda Türkiye (1998) başlıklı kitabında Türk toplumundaki aile yapısının üç farklı çevre içinde incelenmesi gerektiğini ileri sürmektedir (s.586-596). Köy, gecekondu ve kent ayrımı yapmadan aile kurumunu anlamak olanaksızdır. Bu üç farklı çevre, ailenin biçimlenmesi ve sonuçta toplumsal dönüşüme etkisi bakımından farklı sonuçlar doğurmuştur. Bu nedenle aşağıda kırsal aile, gecekondu ailesi ve kentsel aile üzerinde durulacaktır.

Yanıt Açıklaması: Ailenin kendi üyelerine dönük birçok işlevi vardır. Bunlar arasında en önemlilerden birisi birlikte yaşamanın eşler arasında daha sonra da onlarla çocukları arasında doğurduğu sıcaklık, sevgi ve dostlukla sağlanan duygusal ve ruhsal güven duygusudur. Aile içindeki duygusal ilişkiler aile üyelerinin psikolojik doyuma ulaşmalarını sağlar. Geleneksel ailede psikolojik ilişkiler yoğun değil yaygındır. Kişi, eşi ve çocukları ile olduğu kadar anne, baba ve kardeşleri ile de psikolojik bağlar içinde bulunur. Verilen ifade psikolojik doyum sağlama işlevi ile ilgilidir.

Yanıt Açıklaması: 16. yüzyılda Avrupa kıtasından kaynaklanan ve teknolojik bilgi birikiminin üretime ve tüketime uygulanmasını mümkün kılarak tüm kıtaya yayılan kapitalizmin yayılma hızı 19. Yüzyılda daha da artmıştır.

Yanıt Açıklaması: Kadın cinsiyetinin kendini üretme oranını (yani kız çocuk oranını) göstermek için  “Net Yenilenme Hızı” ifadesi kullanılır.

Yanıt Açıklaması: Teorik olarak “cehalet, hastalık, tembellik, sefalet, yoksulluk” olarak ifade edilen “beş devasa toplumsal kötülük”e kamu eliyle müdahalede kullanılan yöntemler gelir, sağlık, eğitim, konut politikaları başlıkları altında aşağıda detaylandırılacaktır.

Yanıt Açıklaması: Siyasal ve ekonomik sorunlara rağmen 1950’ler, önemli sermaye birikimlerinin gerçekleştiği ve yeni sanayi işletmelerinin kurulduğu, aynı zamanda düzensiz kentleşme ve gecekondulaşmanın yaşandığı bir dönemdir. Sanayi sektörü köyden kente gelenlerin hepsine istihdam olanağı sağlayamamaktadır. Kentli nüfus içinde, ücretli maaşlı grupların payı düşerken, düzensiz marjinal faaliyetlerde istihdam edilenler kendilerine kentlerde yaşam alanı elde etme savaşına girmişlerdir.

Yanıt Açıklaması: Politika kavramı, insanların değiştirilebileceği ya da değişimin yönlendirilebileceği düşüncesine dayanır. O¨rneğin “hava durumu” hakkında politika mümkün değildir çünkü insanlar hava durumunu değiştirme gücüne sahip değildirler. Fakat “konut”, “sağlık düzeyi”, “evlilik birliği dışında doğan çocuklar”, “kadınların çalışma hayatına katılımı”, “çocukların alması gereken eğitim” konularında politikalar üretilmektedir, çünkü istenilen yönde bir değişim yaratmanın ve onu yönlendirmenin mümkün olduğu düşünülmektedir. Toplum veya onun ortak aklını temsil ettiği için onun adına karar alan kamu otoritesi, hukuki veya finansal değişikliklerle çocukların, ailelerin, kadınların davranışlarının arzu edilen bir yönde değiştirilebileceğini düşünmektedir. Bu nedenle, aile politikaları, aileleri belirli eylemlerin hedefi olarak tanımlayan ve aileyi bir hedefe yönelik olarak değiştirebileceğini düşünen politikalardır

Yanıt Açıklaması: Savaş sonrasında kapitalist sistemin yeni lideri olan ABD kapitalist sistemin devamlılığını ve kendi hegemonyasını sürdürmek için dünyanın birçok farklı ülkesini, İMF, Dünya Bankası veya başka işbirliği örgütleri ile kapitalist sisteme entegre etmeye başlamıştır. Bu doğrultuda Amerika kaynaklı yatırımlar ve krediler kullanılmıştır. Bu dönemde Amerikan yardım ve kredilerini kullan ülkelerden birisini de Türkiye oluşturur. ABD yaptığı yardımlar karşılığında dünya ekonomisinde yeniden serbest dış ticaret doktrinini egemen hale getirmeye çalışmıştır. Böylece savaş yıllarında kendi yağında kavrulmuş ve kendi olanakları ile sanayileşme hamlesini tetiklemiş olan Türkiye, dışa bağımlı bir kalkınma sürecine girmiştir. Türkiye, IMF, Dünya Bankası ve Avrupa İktisadi İşbirliği Örgütü’ne 1947’de, NATO’ya 1952’de üye olmuştur. Çoğu Amerikalı olan ve sistemli bir şekilde devletçi-korumacı politikalara son verilmesini telkin eden yabancı uzmanlar iktisat politikalarının yönlendirilmesinde etkili olmuşlardır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı aydınları arasında kadınların toplum içinde statülerinin yükseltilmesi ve eğitim almaları gerektiği yönünde düşünceler açıkça ifade edilmeye başlanmıştır. Gazetelerde dergilerde, bir toplumun gelecek için en önemli beşerî sermaye kaynağı çocukların cahil anneler eline bırakılmasının toplumun kalkınma potansiyelini azaltacağı konusunda görüşler ifade edilmiştir. Balkan Harbinde yaşanan başarısızlıklarda kadınların cehaletinin önemli rol oynadığı düşüncesi kadınların okutulmasına karşı olan yobaz düşüncelerin kırılışında etkili olmuştur. Batıcı ve İslamcı yaklaşımlar kadın hareketleri konusunda fikir çatışmalarını bırakmış ve hemfikir hale gelmiştir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de aile planlaması ile ilgili üç gerekçe ileri sürülmektedir. Ekonomi ile ilgili gerekçe, kişi başına düşen geliri arttırmanın yollarından birinin nüfus artış̧ hızının azalması olmasıdır. Sağlık ile ilgili gerekçe, hijyenik olmayan ortamlarda çocuk düşürmenin yol açtığı anne ve bebek ölümlerini engellemek amacını taşımaktadır. Toplumsal gerekçe ise aile planlaması programlarının yaygınlaştırılması ile kırsal ve kentsel bölgeler arasındaki adaletsizliği önleme amacını taşımaktadır.

Yanıt Açıklaması: Sigortalar, karşılıklılık ilkesine göre, az ya da çok bireylerin finansmana katkıları ile sürekliliği sağlanan sistemlerdir. Bir diğer yönü ise, sigorta aracılığı ile nesiller arası ya da gruplar arası kaynak transferi yapılmasıdır. Gençler yaşlıları , vergi verenler hizmetten yararlananları finanse etmektedir .

Yanıt Açıklaması: Zenginlik, yoksulluk, statü, ayrımcılık, sosyal dışlanma ve toplumsal bütünleşme kavramları, kişilerin nerede yaşadıkları ile ilintilidir. Bu nedenle de konutlar ailenin sosyo ekonomik özelliklerini içeren özellikler taşımaktadırlar. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Dönemi’nden itibaren reformcu kadrolar toplumsal dönüşümün sağlanmasında aile kurumuna büyük önem vermişlerdir. Toplumsal dönüşümün aileden, aile içinde kadın ve erkek arasındaki demokratik ilişkilerden başlaması gerektiğini görmüşler ancak kadının kamusal alanda görünür kılınması için gerekli yasaları çıkarmakta Avrupa’nın gerisinde kalmışlardır.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Nüfusla ilgili gelişmeler nüfus artışının kontrol altına alınması gerektiğine işaret etmektedir. Türkiye’de aile planlaması ile ilgili üç gerekçe ileri sürülmektedir (Kongar, 1998: 597): Ekonomi ile ilgili gerekçe, kişi başına düşen geliri arttırmanın yollarından birinin nüfus artış hızının azalması olmasıdır. Sağlıkla ilgili gerekçe, hijyenik olmayan ortamlarda çocuk düşürmenin yol açtığı anne ve bebek ölümlerini engellemek amacını taşımaktadır. Toplumsal gerekçe ise aile planlaması programlarının yaygınlaştırılması ile kırsal ve kentsel bölgeler arasındaki adaletsizliği önleme amacını taşımaktadır.

Yanıt Açıklaması: Aile politikaları pek çok ülkede, legal bir birliktelik ve/veya çocuk odaklıdır. Diğer bir ifade ile devletin desteklemek için kullandığı kaynaklar, yasal bir birliktelik ya da bir çocuk ile ulaşılabilir hale gelmektedir. Bu nedenle de aile politikası araçlarının çoğu ailenin devamlılığını sağlayacak ya da çocukların geleceklerini garanti altına alacak biçimde şekillenmektedir. Aileyi korumak için kullanılan araçlar üç başlık altında toplanabilir: Nakdi yardımlar, çocuk bakımı da^hil sağlanan ayni hizmetler, vergi indirimleri.

Yanıt Açıklaması: Çağımızda yaşanan güçlü kadın bilinçlenmesinin ardında yatan nedenleri açıklamakta dört unsurun etkisini ön plana çıkarmaktadır: Kadınlara açılan eğitim fırsatları nedeni ile emek piyasasında yaşanan dönüşüm. Biyoloji, farmokoloji ve tıpta, doğum yapma ve insan türünün çoğalması üzerinde denetimin artmasını sağlayan teknolojik dönüşüm. 1960lardaki toplumsal hareketlerin ardından, bu harekete dâhil olmakla birlikte, katıldıkları hareketlerde haksızlığa uğradıklarını düşünen kadınların tepki olarak ataerkil sistemi sorgulamaları ve feminizmi kadın bakışı ile yeniden yorumlamaları. Bu yeni bakış 1960ların sonu ya da 1970lerin başından itibaren etkisini giderek arttırmış ve kitlesel sonuçlara ulaşmıştır. Küreselleşme kavramı ile ifade edilen zaman ve mekân farkının yok olduğu dünyada düşüncelerin hızla yayılması, gezegenin büyük bölümünde kadın seslerinden oluşan bir üst doku örülmesi ve sonuç olarak kadın kimliğinin yeniden inşası yönündeki kolektif çaba. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 1989 yılında Berlin Duvarı’nın yıkılması ve Doğu ve Batı Almanya’nın birleşmesinin ardından 1991 yılında S.S.C.B dağılmıştır. 1991’de Sovyetler Birliği’nin resmi varlığına son verilmesi ve bu birliğe bağlı 15 Cumhuriyet’in tek tek bağımsızlıklarını ilân etmesi, söz konusu coğrafya’da merkezi planlamaya dayalısosyalist sistemin de sonu olmuştur. Doğru cevap B' dir.