Ev Endüstrisi

Yanıt Açıklaması: Ev endüstrisinde yapılan çalışmanın genellikle kayıt dışı olarak görülmesi nedeniyle sendikalar, evde çalışanları örgütlemek konusunda ciddi çaba harcamamakta, onlara çok az ilgi göstermektedirler. Sendikaların üye odaklı olması ve sendikacıların hemen hemen tamamının erkek olması ve evde çalışanların çoğunlukla kadınlar olması nedeniyle sendikalar ev endüstrisinde çalışanlara pek ilgi göstermemektedirler.

Yanıt Açıklaması: İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle işinde geçici bir süre için çalışamayacağı hekim raporu ile saptanan sigortalıya, çalışamadığı (istirahatli olduğu) her gün için Kurum tarafından yapılan parasal yardıma, geçici işgöremezlik ödeneği adı verilmektedir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Hukuki ilişkinin iş sözleşmesine dayanması durumunda ev endüstrisinde çalışanlar 4857 sayılı İş Kanunu’na tabi olacaklar, hukuki ilişkinin eser sözleşmesine dayanması durumunda ise 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun yürürlüğe girmesinden önce yürürlükte bulunan 818 sayılı Borçlar Kanunu’nda düzenlenmiş olan eser sözleşmesine ilişkin hükümlere tabi olacaklardı.

Yanıt Açıklaması: Çalışma hayatında yer alanları korumak amacıyla yapılan düzenlemelerden biri, asgari ücrettir. Ülkemizde Asgari Ücret Yönetmeliği’ne (RG, T.01.08.2004, S.2554) göre, işçilere asgari ücretten düşük ücret ödenemez (m.12/I). Ancak, ev endüstrisi kapsamında çalışanlar için ücretlerinde asgari ücret gibi bir alt sınır söz konusu değildir.

Yanıt Açıklaması: Birey olma rolü kişinin birey olarak kendini ortaya koyması, kişisel gelişimi, dünyaya, yaşama, çevresindeki olaylara katılma sürecinde sergilediği davranışlardır.

Yanıt Açıklaması: Meslek hastalığı, “belirli bir mesleğin (işin) ifası sonucu o mesleğin (işin) nitelik ve yürütüm şartlarının doğurduğu bir sakatlık veya hastalık” olarak tanımlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Değerlendirme

Yanıt Açıklaması: Kişiler, hayatları boyunca bazen gelirlerinde azalmaya bazen giderlerinde artışa bazen de her ikisine de yol açan çeşitli risklerle karşılaşabilirler. Bu nedenle kişiler, hem kendilerini hem de ailelerini hayat içinde karşılaşacakları bu risklere karşı koruyabilmek, geleceklerini güvence altına alabilmek için çeşitli yöntemlere başvurma ihtiyacı hissetmişlerdir. Buna bağlı olarak da sosyal güvenlik fikri ortaya çıkmıştır.

Yanıt Açıklaması: Yabancı kaçak işçilik ve kayıt dışı istihdam; toplumumuza ve ekonomimize verdiği zararların yanında aslında en büyük zararı, kayıt dışı olarak çalışan/çalıştırılan işçilere vermektedir.

Yanıt Açıklaması: Kad ı nlar ı n i ş aramalar ı n ı n ve çal ı ş malar ı n ı n arkas ı ndaki nedenler sorguland ı ğ ı nda, en önemli neden “ekonomik ihtiyaç” olarak kar ş ı m ı za ç ı kmaktad ı r. Nakit gelir kentte ya ş ayan aileler için önemli bir ya ş amsal araç oldu ğ undan, tek gelirli ailelerde, daha fazla aile üyesinin ücretli i ş arad ı ğ ı görülmektedir. Di ğ er nedenler ise, aile bütçesine ikinci bir gelir sa ğ lama gereklili ğ i, ekonomik ba ğ ı ms ı zl ı k kazanma arzusu, i ş gücü piyasas ı ndaki de ğ i ş meler, ülke kalk ı nmas ı na katk ı da bulunma arzusu, kültür düzeyinin artmas ı na ba ğ l ı olarak daha iyi ş artlarda ya ş ama iste ğ i, ald ı ğ ı e ğ itim, bilgi, beceri ve uzmanl ı klar ı n de ğ erlendirme gibi isteklerin olmas ı d ı r . Doğru Cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Ekonomik büyüme, ekonomik krizler, yeniden yapılanma, ekonominin küreselleşmesi.

Yanıt Açıklaması: Kültür düzeyinin düşmesine bağlı olumsuz etkenler söz konusu olmayıp kültür düzeyinin artmasına bağlı olarak daha iyi şartlarda yaşama isteği kadınların iş aramalarının ve çalışmalarının arkasındaki nedenlerden biridir.

Yanıt Açıklaması: Ev endüstrisinde çalışanların farklı iş kollarına yönelmeleri, gelirlerinin yükselmesini sağlayacak önlemlerden değildir

Yanıt Açıklaması: 1926 tarihli 818 sayılı Borçlar Kanunu uzun bir süre uygulandıktan sonra 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu (TBK) 11.01.2011 tarihinde kabul edilmiş (RG, T.04.02.2011, S.27836) ve 01.07.2012 tarihinde de yürürlüğe girmiştir. TBK’nın kabul edildiği tarihe kadar yukarıda da açıkladığımız gibi ev endüstrisi kapsamında işveren tarafından verilen işleri evde yapanların hukuki ilişkilerine yönelik özel bir düzenleme yoktu. Buna bağlı olarak evde çalışanların iş sözleşmesine dayanarak mı yoksa eser sözleşmesine dayanarak mı çalıştığı konusunda farklı görüşler bulunuyordu. Ancak TBK’da bu konuya ilişkin hükümlere yer verilmiştir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kayıt dışı çalışan işçi iş kazasına uğradığında veya meslek hastalığına yakalandığında ya da rahatsızlandığında Sosyal Güvenlik Kurumları’nın tedavi imkanlarından yararlanamaz. Hastalığı süresince geçici iş görmezlik ödeneğinden faydalanamaz ve işçinin bakmakla yükümlü olduğu kişilere de sağlık hizmeti verilemez. Kayıt dışı çalışan işçiye; sakatlandığında, yaşlandığında emeklilik aylığı; öldüğünde bakmakla yükümlü olduğu kişilere ölüm aylığı; işsiz kaldığında işsizlik ödeneği ödenmez.

Yanıt Açıklaması: On yaş ve üzerindeki kız çocukları ise evde çalışmaya daha çok katılmakta, ailedeki yaşça büyük kızlar kardeşlerinin bakım sorumluluklarını da üstlenmektedir. Dünyada 15–17 yaş grubundaki kız çocuklarının % 90’ının, erkek çocukların ise % 67’sinin ev işlerini paylaştığı bilinmektedir. Böylece endüstriyel evde çalışma salt aile değil, aynı zamanda anne-kız faaliyetine de dönüşmektedir (Erdut, 2011: 72). Kız çocukların yardım tipi, hanenin diğer kadınlarının yardım tipine benzemektedir. Evin işlerini paylaşma kimi durumlarda üstlenme ayrıca eve alınan işe katılma şeklinde olmaktadır. Dolayısıyla hem ev işi hem de eve alınan işi kız çocuklarının paylaşması çok normal görülmektedir. Bu durum kız çocuklarını tıpkı hanenin diğer kadınları gibi emeği üzerine hesap kurulan kişi durumuna getirmektedir. Başka bir ifadeyle tıpkı evdeki diğer kadınların yardımı gibi kız çocuklarının hem ev işi yapması hem de eve alınan işe katkıda bulunması son derece gündeliktir. Erkek çocuklar evde çalışmaya ancak çok çok zor durumlarda kalındığında diğer bir ifadeyle siparişlerin yetiştirilmesi gerektiği dönemlerde yardım etmektedirler (Hattatoğlu, 2000:184). Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: İş Kanunda yapılan iş sözleşmesi tanımından yola çıktığımız zaman iş sözleşmesinin işgörme, ücret ve bağımlılık şeklinde üç unsuru bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bireyin kimliğini ortaya koyma sürecinde etkili olan toplumsal cinsiyet rolleri, sosyal ortamın vazgeçilemeyen özelliklerindendir. Çünkü sosyal ortamda bireylerden cinsiyetleri doğrultusunda ve buna bağlı olarak sosyal ortamın o cinsiyetten beklentisi olan rol modellerine uygun kimlikler geliştirilmesi beklenir. Ailenin, içerisine girdiği toplumsal çevrenin ve alınan eğitimin etkisiyle, kız ve erkek çocuklar cinsiyetlerine uygun roller kazanmakta ve toplumsal cinsiyet kimliği edinmektedir.

Yanıt Açıklaması: İşgücü yoğun bir sektör olduğundan giyim sanayi alıcının koşulları belirlediği küresel üretim şubelerinin en yaygın örneğidir. Kadın çalışanlar (oranı yüzde 80'den cok olduğu kestirilen) bu sektörde çok geniş bir kesim oluşturmaktadır.