Ev Endüstrisi

Yanıt Açıklaması: Çocuk İşçiliğinin Sona Erdirilmesi projesinden ortaya çıkan sonuç "Annelerin çalışması, gelirlerinin artması halinde çocukların çalışması azalmaktadır."

Yanıt Açıklaması: Gelişmiş ülkelerde evde çalışanlar, genellikle sosyal güvenliğin kapsamı içindeyken gelişmekte olan ülkelerde genellikle sosyal güvenlik sistemlerinin dışında kalmaktadırlar.

Yanıt Açıklaması: Ev endüstrisinde çalışanların gelirlerinin düşük olması zaten onlar açısından önemli bir sorundur. Ancak, gelirlerinin düşük olması başka sorunların da ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Evde çalışanlar, daha düşük gelir elde etmelerine bağlı olarak gelirlerini arttırabilmek için daha çok çalışmakta bu da ev endüstrisinde çalışanlar açısından bir başka sorun olan çalışma sürelerinin uzunluğuna yol açmaktadır. Ayrıca gelirin düşük olması barınma, beslenme, hijyen, sağlık ve eğitimle ilgili sorunlara da neden olmaktadır.

Yanıt Açıklaması: İş letmeler büyük ölçekli ve kay ı tl ı bir fabrika ya da tek bir i ş yerinde bir araya toplad ı ğ ı klasik çal ı ş an kümesi arac ı l ı ğ ı yla üretmekten giderek vazgeçmekte ve "esnek uzmanla ş ma" ilkesine göre, yani, bir k ı sm ı kay ı t d ı ş ı olan, küçük boyutlu, daha esnek ve uzmanla ş m ı ş üretim birimleri olu ş turarak, üretimi ademi merkezile ş tirmekte ve i ş i örgütlemektedir. Rekabeti iyile ş tirme amac ı ta ş ı yan maliyetleri ve çabalar ı s ı k ı la ş t ı rma önlemleri çercevesinde, i ş letmeler sabit formel bir i ş yerinde yerle ş ik (formel) klasik istihdam ve ücret ko ş ullar ı ile donanm ı ş az say ı da bir çekirdek i ş gücünden yararlanmakta ve çevresel olarak, dünyan ı n dört bir yan ı na da ğ ı lm ı ş farkl ı i ş yerlerinde kay ı t d ı ş ı çal ı ş anlarla donat ı lmaktad ı r. Doğru Cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: 4857 sayılı İş Kanunu’nun amacı, “işverenler ile bir iş sözleşmesine dayanarak çalıştırılan işçilerin çalışma şartları ve çalışma ortamına ilişkin hak ve sorumluluklarını düzenlemektir” (m.1/I) Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bir grup veya sosyal durum içinde yer alan belli bir statü tarafından ifade edilen spesifik haklar ve görevlerin sebep olduğu davranış biçimleri olarak tanımlanabilen kavram, "Rol"dür.

Yanıt Açıklaması: Kişiler, ev dışında işyerinde çalıştıkları zaman iş çevresine sahip olmakta, onlarla sosyalleşme imkanı bulmaktadırlar. Ancak ev endüstrisinde evde çalışanlar, iş çevresine sahip olamamakta ve toplumdan izole olabilmektedirler. Bununla birlikte gelir getirici faaliyet olarak işin evde yapılması, çalışanın sosyal açıdan başka kişilerle tanışmasına, yeni sosyal ilişkiler kurmasına ve buna bağlı olarak yeni iş fırsatlarıyla karşılaşması gibi olanaklardan yararlanmasına engel olmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Dünyada 15–17 yaş grubundaki kız çocuklarının %90’ının, erkek çocukların ise %67’sinin ev işlerini paylaştığı bilinmektedir.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal cinsiyet, biyolojik cinsiyetle açıklanamayan sosyal sınıf, ataerkillik, siyaset ve toplumdaki üretim biçimiyle bağlantılı bir anlama sahiptir. Kadın ve erkek farklılığının içeriği genetik olarak belirlenmekte ve büyük ölçüde evrensel bir nitelik taşımaktadır. Buna karşılık, kadınlık ve erkeklik farklılığının içeriği kültürel açıdan belirlenmekte ve değişkenlik göstermektedir.

Yanıt Açıklaması: Şu halde, ücreti karşılığnda başkası için ve ona bağımlı olarak mal ve hizmet üreten ev endüstrisinde çalışanlar yasada tanımlanan ‘iş sözleşmesi’ niteliğinde iş ilişkisi kurduklarından ‘işçi’ statüsünde sayılacaklar, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca da ‘sigortalı’ kapsamında olacaklardır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İş sözleşmesini diğer sözleşmelerden ayıran en önemli unsur, bağımlılıktır. İşçi, iş sözleşmesinden doğan bağımlılık unsuru gereğince çalışmasını işverenin talimatına bağlı olarak ve onun gözetim ve denetimi altında yapar

Yanıt Açıklaması: Ev endüstrisinde yapılan çalışmanın genellikle kayıt dışı olarak görülmesi nedeniyle sendikalar, evde çalışanları örgütlemek konusunda ciddi çaba harcamamakta, onlara çok az ilgi göstermektedirler. Sendikaların üye odaklı olması ve sendikacıların hemen hemen tamamının erkek olması  ve evde çalışanların çoğunlukla kadınlar olması nedeniyle sendikalar ev endüstrisinde çalışanlara pek ilgi göstermemektedirler. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kadın tarafından üretilen ürünlerin piyasa değeri bulunmamaktadır. Başka bir ifadeyle kadınlar bu ürünleri ev içi tüketim olarak hazırlamaktadırlar. Bu ürünler piyasada satılırsa değişim değeri kazanırlar. Sadece kullanım için üretilen bu ürünler (tarhana, reçel, vb) ücretli emek karşısında değersiz ve ekonomi dışı görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Ev endüstrisinde çalışanlar, sosyal güvenlik kapsamında sigortalı olmadıkları zaman başlarına gelen herhangi bir hastalık veya kaza durumunda ancak eşlerinin sigortalı olması halinde sağlık yardımlarından yararlanabilirler. Eşlerinin sigortalı olmaması halinde ise ülkelerin sosyal güvenlik sistemlerine bağlı olarak primli rejim kapsamında olmasa bile primsiz rejim kapsamında veya ülkede uygulanmakta olan genel sağlık sigortası bulunuyorsa bu kapsamda sağlık yardımlarından yararlanabilirler.

Yanıt Açıklaması: Bu konuda yapılan bir çalışma evde çalışmanın yaygın olduğu ülkelerden Pakistan’da hanehalkı üyeleri ortalama 7,6 kişi ile çok yüksek olduğuna, Filipinler’de ortalama 6,1 kişi, Endonezya’da 5,5 ve Hindistan’da 5,2 kişi olduğuna işaret etmektedir. Tayland’da hanehalkı ortalama üye sayısı 4 kişinin altında olup, oldukça düşüktür.

Yanıt Açıklaması: DünyaÇalışma Örgütü (ILO)’nün Türkiye’de de gerçekleştirdiği Çocuk İşçiliğinin Sona Erdirilmesi (IPEC) projesidir.

Yanıt Açıklaması: TUİK’in saptamış olduğu verilere göre, ev endüstrisinde çalışma ilişkisi içinde olanların önemli bir bölümü (% 96) kadın olup, çalışan kadınların %4.6’sı ev endüstrisinde çalışan statüsündedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Pek çok ülkede olduğu gibi ülkemizde de belirli bir yaşın altındaki çocukların çalıştırılmaları kanunlarla yasaklanmıştır. Bu nedenle, çıraklık okuluna gidenler hariç, çalışan çocukların herhangi bir kamu kurum ve kuruluşunda kaydı bulunmamaktadır. Çocuk işçilerin iş güvenceleri yoktur. Çalışma süreleri uzun, ücretleri düşüktür. Çocuk işçiler çalıştıkları yerlerde işveren ya da yetişkin çalışanlar tarafından kötü muameleye maruz kalmaktadırlar.

Yanıt Açıklaması: İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle işinde geçici bir süre için çalışamayacağı hekim raporu ile saptanan sigortalıya, çalışamadığı (istirahatli olduğu) her gün için Kurum tarafından yapılan parasal yardıma geçici işgöremezlik ödeneği adı verilir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Oluşabilecek iş kazalarının aile fertlerini de etkilemesi, ev endüstrisinde iş sağlığı ve güvenliği kontrollerinin olmaması, yaşanacak olayların doğrudan ev endüstrisinde çalışanları etkilemesi, yaşanabilecek olayların toplum sağlığı ve güvenliğini de etkilemesi ev endüstrisinde iş sağlığı ve güvenliği hususunu önemli kılmaktadır.