Temel İlaç Bilgisi Ve Akılcı İlaç Kullanımı

Yanıt Açıklaması: İlaç etkileşimleri, ilaçlar arasında meydana gelebildiği gibi ilaçlarla birlikte alınan gıda, sigara, alkol, bitkisel ürünler, vitamin, gıda takviyeleri ile de olabilir. Hastalar genellikle hekimi bu ürünlerin kullanımına yönelik bilgilendirmemektedir. Bu nedenle hastaların bu açılardan ayrıntılı şekilde sorgulanması, bilgilendirilmesi ve doğru yönlendirilmesi son derece önemlidir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de ruhsatlandırma süreci, 19.01.2005 tarihli ve 25705 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Beşeri Tıbbi Ürünler Ruhsatlandırma Yönetmeliği” ve 22.04.2009 tarihli ve 27208 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Beşeri Tıbbi Ürünler Ruhsatlandırma Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” hükümlerine göre yürütülmektedir. Ruhsat başvurusu için GMP sertifikasyonu bir ön şarttır. İlgili mevzuata göre, bir ruhsat başvurusunun, ön incelemeden geçtikten sonra 210 gün içerisinde değerlendirilmesi gerekmektedir.

Yanıt Açıklaması: Resmi otoriteler için eşdeğer ilaç kabul edilme kriteri, terapötik eşdeğerliktir.

Yanıt Açıklaması: Yaşlanma ile karaciğer kitlesinin ve kan akımının azalması sonucunda ilaçların hepatik klerensinde değişiklik meydana gelebilir. Metabolizması kan akımı ile kısıtlı olan ilaçların yaşlanmaya bağlı olarak hepatik klerensi azalır ve biyoyararlanımı artar. Oksidasyon ve indirgenme reaksiyonlarında görev alan enzimler yaslanmaya bağlı olarak azalır. Faz I metabolizmada rol oynayan sitokrom P450 enzim izoformları geriatrik dönemdeki bireylerde azalırken, faz 2 yolağı önemli derecede etkilenmez.

Yanıt Açıklaması: Gebelik döneminde alınan ilaç ve diğer ksenobiyotiklerin fetüste gelişme bozukluğuna ve morfolojik bozukluklara veya ölüme kadar gidebilen kalıcı bozukluklara neden olmasına teratojenite denir. Progesteron ve östrojen hormondur. Trimester, Trimester, gebelikteki dönemlerden herbirine verilen addır. Letalite ise ölüm oranları için kullanılan kavramdır

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de ilaçların imhasına yönelik çeşitli sorunlar yaşanmaktadır. Ülkemizde hastalar miadı geçen ya da tedavilerinden geride kalan ilaçların imhası konusunda sıkıntılar yaşamaktadırlar. Ayrıca ilaç atıklarının toplanması, atık birimlerine ulaştırılması, depolanması, imha merkezlerinin sayısı, atıkların imha merkezlerine sevk edilmesi gibi diğer konularda da sorunlar vardır. Türkiye’de Çevre ve Şehircilik Bakanlığı denetiminde “Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” ve “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” ile tıbbi atıkların yönetimi süreci düzenlenmiştir. Sağlık kuruluşlarının, kalite standartları gereği ilgili mevzuata uygun düzenlemeler yapması gerekmektedir.

Yanıt Açıklaması: Aspirin ilacının etken maddesi asetil salisilik asittir.

Yanıt Açıklaması: Glomerüler filtrasyon pasif filtrasyon ile olur

Yanıt Açıklaması: İlaç üretiminde kullanılan maddelerin analiz yöntemlerinin açıklandığı, bilimsel olarak uyulması gereken kuralları ve yöntemleri kapsayan resmi kitaplara farmakope denir. Bu açıklamaya göre doğru seçenek 'E' dir.

Yanıt Açıklaması: Aromatik bitkilerden veya bitkisel droglardan elde edilen, kendine özgü koku, tat, renk yanı sıra uçucu özellikte olan, oda sıcaklığında çoğunlukla sıvı hâlde olan, fakat bazen donabilen yağımsı karışımlara uçucu yağlar adı verilir. Uçucu yağlar genellikle distilasyon yöntemi ile elde edilir.

Yanıt Açıklaması: Dağılma Testi: Dağılma  cihazında su, yapay mide-bağırsak ortamı, 0.1M HCl veya pH 6.8 tampon çözeltisinde, 37 °C sıcaklıkta tabletin granüllerine dağılmasına kadarki geçen süreyi kaydeden bir testtir. Konvansiyonel tabletler 15 dakikada, film kaplı tabletler ise en fazla 30 dakikada dağılmalıdır. Çözünme hızı testi: Tabletler açısından çok önemli bir kontrol parametresi olan bu test ile ilacın bir ortamda zamana karşı çözeltiye geçiş hızını saptama amaçlanır.  Çözünme ortamı olarak, farmakopede belirtilen açıklamaya göre, 37±5°C sıcaklıkta su veya tampon çözeltisi kullanılır. Bu test sayesinde, zamana karşı çözünme hızı profilleri çıkarılabilir. Tablet ufalama testi: Ambalajlama ya da taşıma gibi bir durum esnasında, kenarlarından veya yüzeylerinden ufalanma gerçekleşip gerçekleşmeyeceğini anlamak amacıyla yapılır. Friabilitör denilen, tabletlerin yerleştirildiği kısmı kendi etrafında dönen ve tabletleri belirli bir yükseklikten bırakarak ufalanma derecelerini ölçen bir cihaz yardımıyla ölçüm yapılır. Sıklıkla 100 adet tablet, 4 dakika boyunca teste tabi tutulur. Amerikan Farmakopesi kaplanmamış tabletlerin ufalanma değerinin %1’den daha az olması gerektiğini belirtir. Ağırlık Sapması Testi: Tablet üretimi için üretim sırasında ve sonrasında en çok yapılan testlerden biridir. Hassas terazi üzerinde tabletler, toplamda 10 tablete tamamlanıncaya kadar tek tek tartılır. Bulunan ağırlıklardan ortalama ağırlık hesaplanır. Tablet basımında rutin bir kontrol olan bu aşamadan sonra standart sapma belirlenir. Tablet ağırlıklarında %5 sapma kabul edilebilirdir. İçerik tekdüzeliği testi: Üretilmiş bir serideki tabletlerden 12 tanesi alınarak, içerdikleri ilaç etken maddesi miktarını belirlemek amacıyla tek tek incelenir. Bu amaçla üretici şirketin kimya laboratuvarında belli aralıklarla gerçekleştirilen testler, kaydedilir.

Yanıt Açıklaması: Sıvağ; hastanın etken maddeyi kolay bir şekilde alabilmesi ve alacağı miktarı zorlanmadan ayarlayabilmesi için kullanılan çözücü ve taşıyıcı özellikteki maddelere verilen isimdir.

Yanıt Açıklaması: DSÖ, 1977 yılında Temel İlaç Listesi’nin oluşturulması ile esas adımı atmış ve 1985 yılında Nairobi’de düzenlenen “AİK Uzmanları Konferansında AİK’i tanımlamıştır. Bu tanıma göre AİK hastaların ilaçları klinik ihtiyaçlarına uygun şekilde, bireysel gereksinimlerini karşılayacak dozlarda, yeterli sürede, hastaya ve topluma en düşük maliyetle almalarıdır.

Yanıt Açıklaması: AİK ve AİK ilkeleri hakkında yeterli bilgiye sahip olan ve bu kapsamda hareket eden hekimin, hastalıkların tedavisi sürecinde sergileyeceği yaklaşımlar kısaca şu şekilde özetlenebilir: Hekim tarafından hastalığın tanısı koyulur. Hekim tedavinin amaçlarını belirler. Hastaya uygun, etkinliği kanıtlanmış, güvenli tedaviyi belirler. İlaç dışı tedavi uygulanacaksa tedavi hakkında bilgi verir. İlaç tedavisi uygulanması gerekiyorsa uygun ilaçları seçer. İlaçları uygun şekilde reçete eder. Tedavi başarısını değerlendirmek için tedavinin sonuçlarını izler ve değerlendirir. Hastaların ebeveynlerini ve hastalarının bakımından sorumlu olan kişileri sürecin her aşamasında doğru, ayrıntılı ve anlaşılır şekilde bilgilendirir.

Yanıt Açıklaması: Standartların izlenmesi, farklı mekanizmaların birbirini tamamlayıcı bir şekilde uygulandığı sistematik bir yapı sayesinde uygulamaya geçirilir. Bunların en başında bir ilaç üretim faaliyetinde, sürecin tümünü bir bütün olarak kapsayan ve kalitenin devamlılığını amaç edinen politikaların hepsi olarak tanımlanan kalite yönetimi gelir. Bu yüzden bütün işlemler, kalite yönetimine göre belirlenmiş standartlara uygun olarak gerçekleştirilir. Kalite yönetimi, üretici firmanın üst yönetimi tarafından belirlendiği için sorumluluk açısından her ne kadar bu kişilere ait olsa da konulan kalite hedeflerine ulaşılabilmesi için tüm personelin yanı sıra tedarik ve lojistik hizmetlerini sağlayan firmaların da katılımı olmaksızın tam anlamıyla gerçekleştirilemez.

Yanıt Açıklaması: İnfüzyon; uygun boyuta getirilmiş drog üzerine kaynar su ilave edilir, karışım kapalı bir kapta, hafif ateşte, beş dakika ısıtılır; soğuduktan sonra süzülür. Dekoksiyon; uygun boyuta getirilmiş drog üzerine soğuk su ilave edilir; karışım, kapalı bir kapta, hafif ateşte yarım saat ısıtılır; sıcakken süzülür. Maserasyon; uygun boyuta getirilmiş drog ve su, oda ısısında ara sıra çalkalanarak birkaç saat bekletildikten sonra süzülür. Perkolasyon; cam, porselen, paslanmaz çelikten yapılmış farklı büyüklükteki perkolatör denen sütun içerisine, uygun boyuta getirilmiş drog yerleştirildikten sonra, çözücünün yavaş yavaş ve sürekli bir şekilde drog içinden geçirilmesi esasına dayanır. İşleme; drogdaki tüm etken maddeler tüketilinceye kadar devam edilir. Tentürler; genellikle kuru haldeki bitkisel materyalin alkol veya sulu alkol ile perkolasyon, maserasyon gibi yöntemlerle tüketilmesi sonucu elde edilen, sıvı haldeki preparatlardır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Etkinlik ve uygulanabilirlik bakımından değerlendirme yapabilmek için bir özdenetim programı bulunmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Risk tanımlama, risk analizi, risk değerlendirme, risk azaltma, risk kabulü, risk gözden geçirme, risk iletişimi ve risk kontrolü kalite risk yönetiminin basamaklarını oluşturur. Risk artırma bu basamaklardan biri değildir.

Yanıt Açıklaması: Dekoksiyon uygun boyuta getirilmiş drog üzerine soğuk su ilave edilmesi ve bu karışımın  kapalı bir kapta, hafif ateşte yarım saat ısıtılması şeklinde uygulanan preparat hazırlama yöntemidir.

Yanıt Açıklaması: Benflureks, deksfenfluramin ve orlistat günümüzde obezite tedavisinde kullanılan ilaçlardır. Sibutramin de obezite tedavisinde etkin bir ajan olmakla birlikte klinikte artık kullanılmamaktadır. Çeşitli romatizmal hastalıkların tedavisi için betametazon kullanılan ilaçlardan biridir.