Temel İlaç Bilgisi Ve Akılcı İlaç Kullanımı

Yanıt Açıklaması: Eczacılık, kimya ve boya endüstrisinde kullanılan bitkisel, hayvansal veya madensel ilkel maddelere drog denir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Müstahzar: Önceden hazırlanarak eczanede bulundurulan ticari ilaç, preparat.

Yanıt Açıklaması: Osmanlılar döneminde şurup ve şerbetleri hazırlayan kişilere "Şerbetiyan", tedavide kullanılan bitkileri toplayan, esnaftan satın alan ve bu bitkiler konusunda bilgi sahibi olup bunları hastane kilerine teslim eden şahıslara “Uşşaban (Aşşab)”, esas ilaçları (macunlar, haplar) yapanlara ise “Saydalan (Eczacı)” ismi verilmiştir. Kaşgarlı Mahmud'un yazdığı Divanü Ligati-t Türk olarak bilinen ilk Türkçe sözlükte, hekime "Emçi", eczacıya "Otacı" denilmektedir. Doğru seçenek A'dır.

Yanıt Açıklaması: Uygulama kolaylığı sağlamak amacıyla, bazen, ilaçların sınıflandırılmaları gerekir. Bu sınıflandırma, ilaçların kimyasal yapılarındaki benzerlik esas alınarak yapılabilir. Örneğin, ortak kimyasal yapıları ile ilişkili olarak, kimyasal iskeletlerinde sülfonilüre yapısı taşıyan ilaçları “sülfonilüreler”, salisilik asit taşıyan ilaçları ise “salisilatlar” adı altında sınıflandırırız. İlaçlar, vücutta etkilenen yapının (sistemin, organ vs) temel alındığı bir yaklaşıma göre yani etki yörelerine göre de sınıflandırılabilirler. Örneğin, kalp kasını etkileyerek kalbin kasılma gücünü artıran bazı ilaçlar “kalp glikozitleri” olarak sınıflandırılır. Sınıflandırma bazen de kullanım amaçlarına göre yapılır. Örneğin, depresif bozuklukların tedavisinde kullanılan ilaçlar “antidepresan ilaçlar”, ağrı kesmek için kullanılan ilaçlar ise “analjezikler” olarak sınıflandırılır. İlaçlar, elde edildikleri kaynaklara göre sentetik, doğal ya da yarı-sentetik olarak da sınıflandırılabilirler. Tedavinin vazgeçilmez öğesi olan ilaçların büyük kısmı kimyasal sentez yolu ile elde edilir. Diğer bir ifade ile ilaçların önemli bir bölümü “sentetik” kaynaklıdır. Hazırlanış şekillerine göre ofisinal ilaç, majistral ilaç ve müstahzar ilaç olmak üzere üç sınıfa ayrılırlar.

Yanıt Açıklaması: Hastalık nedeninin tamamen ortadan kaldırıldığı ve tam bir iyileşmenin sağlandığı tedavi şekline radikal tedavi adı verilir. Hastalığın semptomlarını azaltarak hastanın hastalığı daha hafif geçirmesini sağlamak amacı ile uygulanan tedavi şekline semptomatik tedavi adı verilir. Çeşitli etkenlere bağlı olarak ortaya çıkan hareket bozukluklarının ve ağrının fiziksel yöntemler ile tedavisine “fizyoterapi” denir. Hastalığa neden olan patolojik süreci ya da etkeni baskılamak, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak ve hastanın yaşam kalitesini artırmak amaçları ile uygulana tedavi şekline ise palyatif tedavi denir.

Yanıt Açıklaması: İlaç molekülünün, NADPH, FAD ve diğer flavinlerin yardımıyla indirgenmesi olayıdır. Aldehidlerin alkollere, azo grubunun aminlere, nitro grubunun amin ya da hidroksilamine dönüşümü, ilaç metabolizasyonu sırasında görülen başlıca indirgenme reaksiyonlarıdır.

Yanıt Açıklaması: kloralhidrat 1869 yılında tedaviye sunulmuştur

Yanıt Açıklaması: Yüzyıllardan bu yana hastalıklara çare arayan insanlar, tedavide bitkilerden faydalanmışlardır. Bununla birlikte, bitkisel kaynaklı etkin maddelerin izolasyonu ve bu maddelerin etki mekanizmaları hakkındaki bilgilere ulaşmak ancak 19. yüzyılın ortalarından itibaren mümkün olmuştur. 19. yüzyılda morfin (1803) ile başlayan etkin madde keşifleri kinin (1810), atropin (1831), papaverin (1848), kokain (1860), digitoksin (1869), pilokarpin (1875) ile sürmüş ve 20. yüzyılda da ergotamin (1918), lobelin (1921), digoksin (1930), rezerpin (1931), tubokürarin (1935), ergometrin (1935), sennozit (1949) gibi örnekler ile artmıştır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı döneminde tek madde taşıyan ilaçlara “Müfred ilaçlar” denirdi.

Yanıt Açıklaması: Sülfonilüreler (gliklazid, glimeprid, glibenklamid, glibornurid, glikuidon, glipizit, klorpropamit gibi), meglinitidler (nateglinid, repaglinid), biguanidinler (metformin), tiazolidindionlar (pioglitazon), alfa-glukozidaz inhibitörleri (akarboz, vogliboz, miglitol), sodyum-glukoz taşıyıcı inhibörleri (dapaglifozin, empagliozin, kanagliozin) ve inkretinmimetik ilaçlar (eksenatit, liraglutit, liksisenatit gibi glukagon-benzeri peptit-1 (GLP-1) analogları ve sitagliptin, vildagliptin, saksagliptin gibi dipeptidil-peptidaz-IV inhibitörleri) klinikte sık kullanılan antidiyabetik ilaçlar arasındadır.

Yanıt Açıklaması: İlaçların damar ya da doku içine, steril bir enjektör yardımıyla uygulanmasına parenteral uygulama adı verilir. İlaçlar parenteral yollar ile uygulandıklarında, genellikle tam olarak absorbe edilirler.

Yanıt Açıklaması: 2009 senesi itibarı ile dünyanın 15 büyük ilaç firmasının, 13’ünün İrlanda’da fabrikaları bulunmaktadır. Görüldüğü üzere İrlanda ilaç imalatında dünyanın merkezi konumuna gelmiştir. Bunun yanında gelişmekte olan ülkeler arasında yer alan Hindistan, ilaç üretimi ve ihracatında lider ülke olma yolunda ön plana çıkmaktadır.

Yanıt Açıklaması: "Amino likozidler, beta-laktom antibiyotiklerle sinerjik etkilidirler ve pek çok enfeksiyonun tedavisi için kullanılırlar" ifadesi doğru bir ifadedir.

Yanıt Açıklaması: Opioid (Narkotik) Analjezikler Güçlü analjezik ilaçlardır ancak bağımlılık yapma potansiyeline sahiptirler. Bu ilaçlar, düz kaslı organlardan kaynaklanan kolik ağrılar, infarktüs ağrıları, kanser ağrıları, kemik kırıklarına bağlı ağrılar, yaralanma ve yanıklara bağlı ağrılar, cerrahi girişim sonrası ağrı gibi orta ve şiddetli ağrılarda endikedirler. Genel anestezinin indüksiyonu ve idamesi amaçları için de kullanılırlar. Bu grupta morfin, kodein gibi doğal hidromorfon, oksikodon, buprenorfin gibi yarı-sentetik ve fentanil, sufentanil, alfentanil, remifentanil, petidin (meperidin), pentazosin, nalbufin ve butorfanol gibi sentetik ilaçlar bulunur.

Yanıt Açıklaması: Bitkileri toplayıp kurutan, drogları hazırlayıp satışa sunan esnaf grubu “Rhizotome” veya “Herbarii” diye bilinmektedir.

Yanıt Açıklaması: Reddedilen ürünün saklanması, bitmiş ilacın karantinaya alınması, etiketleme ve ambalajlama iyi imalat uygulamaları kapsamındadır. Numune alma ise iyi laboratuvar uygulamaları kapsamında yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: İlaçlar katı, sıvı ya da yarı-katı, ve diğer gibi dört temel farmasötik şekillere sahip olabilirler

Yanıt Açıklaması: İlaçlar, hastalığa neden olan patolojik süreci ya da etkeni baskılamak, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak ve hastanın yaşam kalitesini artırmak amaçları ile de kullanılabilirler. Böyle tedavilere “palyatif tedavi” adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Herbarii ve Rhizotomes, Orta Çağda Avrupa’da bitkileri toplayıp, kurutup satışa sunanlardır. Circulatores, Roma İmparatorluğu döneminde bitkilerden ilaç hazırlayıp sokaklarda satanlara verilen addır. Sellularii ise Roma İmparatorluğu döneminde bitkilerden ilaç hazırlayıp dükkanlarda satanlara verilen addır.

Yanıt Açıklaması: İlaçlar, hazırlanış şekillerine göre ofisinal ilaç, majistral ilaç ve müstahzar ilaç olmak üzere üç sınıfa ayrılırlar. Ofisinal ilaç bir eczanede “farmakopelerde belirtilen formüllere göre” hazırlanan tıbbi ürün demektir. Majistral ilaç ise hekimin reçete ettiği formüle göre eczacı tarafından hazırlanan üründür. Eczacı majistral ilacı hazırladıktan sonra, şişenin/ kutunun üzerine içerik, kullanım şekli ve son kullanım tarihi gibi bilgilerin bulunduğu bir etiket yapıştırır. Majistral ilaçlardan dâhilen kullanılması gerekenler beyaz, haricen kullanılması gerekenler ise kırmızı etiketle etiketlenir. Yerli ya da yabancı ilaç şirketleri tarafından üretilen ve bu şirketlerin belirlediği özel isim ile satışa sunulan fabrikasyon ilaç şekillerine ise müstahzar ilaç adı verilir. Müstahzar ilaçların satışa sunulabilmeleri için ülkenin, ilgili sağlık otoritesi tarafından ruhsatlandırılmış olmaları gerekir.