Temel İlaç Bilgisi Ve Akılcı İlaç Kullanımı

Yanıt Açıklaması: Virüs: Virüslerin neden olduğu uçuk, siğil, solunum sistemi enfeksiyonları, çiçek, kızamıkçık, kızamık, kızıl, çocuk felci, kuduz, hepatit, suçiçeği, zona ve AIDS gibi enfeksiyonlara viral enfeksiyonlar adı verilir. Mantar: Mantarların deri, saç, tırnak ve mukozalarda ya da derin doku ve organlarda neden oldukları enfeksiyonlara fungal enfeksiyonlar adı verilir. Pediküloz: Pediküloz (bitlenme) cilt üzerinde ya da içinde parazit olarak yaşayan ektoparazitlerin neden oldukları enfestasyonlardır. Helmintiyazis: Bağırsaklara ya da karaciğer, akciğer gibi diğer dokulara yerleşen helmintlerin neden olduğu paraziter enfestasyonlara, helmintiyazis adı verilir. Protozoal enfeksiyon: Protozoonların neden olduğu enfeksiyonlara protozoal enfeksiyonlar denir.

Yanıt Açıklaması: Dönemin ünlü hekimlerinden Paracelsus (1493-1541), inorganik bileşikleri dâhilen kullanarak kimyasal tedaviye ve dolayısıyla Farmasötik Kimya bilim dalının ortaya çıkmasına öncülük etmiştir. Paracelsus, 1527 yılında Orta Çağ’ın ünlü tıp kitaplarını (Galen,“İbn-i Sina”ya ait eserler) yakarak, yeni bir çağın doğuşunu müjdelemiştir. Bu dönemde; yalnız eczacılık sertifikası olanların eczane açabileceği, ilacın yalnız eczacı tarafından yapılabileceği, eczane işletmesinin yalnız eczacıya ait olduğu, hastanelerin yalnız hastanede yatan hastalara ilaç verecek eczaneler açabileceği gibi, günümüzde halen geçerli olan ilkeler kabul edilmiştir. Farmasötik Kimya: Kelime anlamıyla eczacılık kimyasıdır. Bu bilim dalının konusu, ilaç olabilecek yeni bileşiklerin sentezi ve ilaçların analizidir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye'de 1952 yılından itibaren ilaç fabrikaları inşa edilmeye başlanmıştır. 1951 yılında, yabancı sermaye ile ilk kurulan ilaç fabrikası E.R. Squibb and Sons ve yerli sermaye ile kurulan Eczacıbaşı İlaç Fabrikası üretime başlamıştır. 1965’ten beri ilaç hammaddesi üretimi gerçekleştirilen Türkiye’de, 1970 yılında fermantasyon yoluyla tetrasiklin, oksitetrasiklin ve türevlerinin üretimi gerçekleştirilmiştir. Doğru seçenek D'dir.

Yanıt Açıklaması: Kendisi etkili olmadığı hâlde, etkili ve önemli ilaç etkin maddelerinin yarı sentez yoluyla elde edilmesinde başlangıç maddesi olarak kullanılan doğal ürünlere en çarpıcı örnek, fitosterollerdir. Çeşitli bitkilerde bulunan fitosteroller, başlıca kortizon olmak üzere hemen hemen tüm steroidal hormonların yarı sentezinde başlangıç maddesi olarak kullanılır.

Yanıt Açıklaması: Türev Patent­ herhangi yeni ya da bilinen bir molekül/moleküllerden hareketle elde edilen, yeni bir molekül ile ilgili patentlerdir. Etk­in Madde Karışım Patent­ herhangi birden fazla bilinen ya da etkin maddelerin veya türevlerinin bir karışım olarak kullanımı ile ilgili patentlerdir.  Endikasyon Patenti herhangi bir molekülün ilaç biçimine getirilip vücuda uygulanması sonrasında elde edilecek endikasyon(lar) – etki(ler) – sonuç(lar) ile ilgili patentlerdir. Proses Patenti herhangi bir ürünün, kristal formun, türevin veya ilacın üretilmesi ya da hazırlanması için uygulanan proses (usul, yöntem) ile ilgili patentlerdir. Formülasyon patenti ise herhangi bir aktif maddenin, etkisinin sağlanması için değişik katkı maddeleri ile birleştirilmesi ve ayrıca vücuda veriliş biçimi, dozajı vb. konuları içeren patenttir.

Yanıt Açıklaması: Günümüzde kullanılan birçok antibiyotik, penisilinden biyosentez veya yarısentez yoluyla elde edilmektedir. Böylece oral alındığında etkili olmayan, laktamaza dayanıksız dar spektrumlu penisilinler yerine oral olarak alınabilen, laktamaza dayanıklı geniş spektrumlu yarısentetik penisilinler elde edilmiştir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: XVI.XIX. Yüzyıllarda Avrupa da bu dönemde yalnız eczacılık sertifikası olanların eczane açabileceği, eczane işletmesinin yalnız eczacıya ait olduğu, hastanelerin yalnız hastanede yatan hastalara ilaç verecek eczaneler açabileceği gibi, günümüzde halen geçerli olan ilkeler kabul edilmiştir.Eczacılık  okullarına 1803 tarihinde  Ecoles de Pharmacie, 1840 tarhinde ise Ecoles Superieures de Pharmacie (Eczacılık yüksek Okulları ) adı verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Şurup, içerisinde %60’dan fazla şeker bulunduran ve içilerek kullanılan sıvı farmasötik şekillerdir.

Yanıt Açıklaması: Tüm vücutta yaygın bir etkinin istendiği ya da bölgesel etki hedeflendiği hâlde istenen vücut bölgesine ulaşma olanağının bulunmadığı durumlarda ilaçlar sistemik yol ile uygulanırlar. enteral uygulama, parenteral uygulama, transdermal uygulama sistemik uygulamalardır. İlaçların damar ya da doku içine, steril bir enjektör yardımıyla uygulanmasına parenteral uygulama adı verilir. Parenteral preparatlar genellikle solüsyon, bazen de süspansiyon ya da emülsiyon şeklinde olmakla birlikte, çözündüklerinde kolay bozulan bazı ilaç etken maddeleri kuru toz hâlinde de bulundurulabilirler.

Yanıt Açıklaması: Roma-Bizans döneminde bitkisel droglarla ilgilenen ve bunlardan ilaç ve kozmetik ürünleri tertip eden en önemli meslek grupları şunlardır: - Aromatarius (çoğul: Aromatarii): Kokulu maddeler satan - Herbarius (çoğul: Herbarii): Otsu bitkileri toplayıp satan - Pharmakopoeos (çoğul: Pharmakopoeoi): İlaçları hazırlayan (Eczacı) - Pharmakopolos (çoğul: Pharmakopoloi): İlaç satıcısı - Pharmakopolae circumforaneae: Seyyar ilaç satıcıları - Pigmentarius (çoğul: Pigmentarii): Renkli kozmetik ürünler, bitki usareleri ve erhemler hazırlayan ve satan - Rhizomatos (çoğul: Rhizomatoi): Özellikle yerli drogları toplayıp satan (Kökçü) - Speciarius (çoğul: Speciarii): Yemeklere lezzet vermek için kullanılan maddeleri satan (Baharatçı) - Unguentarius (çoğul: Unguentarii): Merhemleri hazırlayıp satan.

Yanıt Açıklaması: Yemeklerde kullanılan tuzlara iyot katılmasının temel nedeni basit guatr oluşumunu önlemektir.

Yanıt Açıklaması: Bukkal Uygulama: Ağız suyu, gargara, topikal pomat ve pastil gibi farmasötik ilaç şekillerinin ağız içine uygulanmasıdır. Ağız mukozasının ve diş etlerinin yüzeyel iltihaplarının ve enfeksiyonlarının tedavisi için kullanılan bir uygulama yoludur. İntranazal Uygulama: İlacın burun mukozasına uygulamasıdır. Burun ve sinüs bölgesindeki enfektif ya da inflamatuar nitelikli hastalıkların lokal tedavisi için burun damlaları ya da burun spreyleri intranazal yolla uygulanırlar. Epidermal Uygulama: İlaçların cildin üzerine doğrudan uygulanmasına epidermal ya da perkütan uygulama denir. Merhem, pat, krem, pudra, losyon gibi ilaç şekilleri, cilt yüzeyindeki sorunlu bölgeyi tedavi etmek üzere epidermal yol ile uygulanır. İntrakütan Uygulama: İntrakütan uygulamada ilaç, cildin içine hacmi 0.1 ml’den fazla olmayacak şekilde enjekte edilir. Genellikle alerji veya bakteriyoloji testleri ve lokal anestezi uygulamaları için kullanılan bir uygulama yoludur. Lezyon İçine Uygulama: İlacın doğrudan lezyon içine enjekte edilmesi şeklindeki uygulamadır. Lezyon içine uygulama, yüzeysel özellikte, itihaplı ya da tümöral lezyonların tedavisi için tercih edilir.

Yanıt Açıklaması: Roma-Bizans döneminde Speciarius yemeklere lezzet vermek için kullanılan maddeleri satan (Baharatçı); Herbarius otsu bitkileri toplayıp satan; Pharmakopoeos ilaçları hazırlayan (Eczacı); Unguentarius merhemleri hazırlayıp satan ve Pigmentarius ise renkli kozmetik ürünler, bitki usareleri ve merhemler hazırlayan ve satan kişi anlamına gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Kemik yapısının bozulduğu ve kemikte kırılganlığın arttığı diğer bir hastalık olan Paget hastalığının tedavisi için de etidronat, alendronat, klodronat, risedronat, pamidronat ve zoledronik asid gibi bifosfonat bileşikleri ve kalsitonin gibi ilaçlar kullanılır. Bu açıklamaya göre doğru seçenek 'E' seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı döneminde ilaçlar, tek madde taşıyan ilaçlar (müfret) ve karışımlar (mürekkep ilaçlar) olmak üzere iki gruba ayrılmıştır. Mürekkep ilaçlar içerisinde bazı gizli preparatlar ün yapmıştır. En bilineni esas etkin maddesi “Opium (Afyon)” olan ve 70 kadar farklı maddenin karıştırılması ile elde edilen “Tiryak (Theriaca)” adlı macundur. Doğru seçenek A'dır.

Yanıt Açıklaması: Formülasyon Patenti, herhangi bir aktif maddenin, etkisinin sağlanması için değişik katkı maddeleri ile birleştirilmesi ve ayrıca vücuda veriliş biçimi, dozajı vb. konuları içeren patentlerdir.

Yanıt Açıklaması: Organizmanın ilaca ne yaptığı farmakok­inet­iği­n, konusudur. Eliminasyon ilacın sistemik dolaşıma katılmadan yani vena cava inferior’a ulaşmadan önce önemli ölçüde elimine edilmesi demektir. Albümin ilaçların önemli bir kısmının, özellikle asidik ilaçların yüksek oranda bağlandığı bir plazma proteinidir. Vücuda alınan ilaçların, vücutta bulunan enzimler tarafından, kimyasal değişikliklere uğratılmasına biyotransformasyon (metabolizma) adı verilir Absorbsiyon ise ilaçların uygulandıkları yerden kan dolaşımına geçmeleri olayıdır.

Yanıt Açıklaması: Kalbi besleyen koroner arterlerdeki tıkanma sonucu, miyokardın yeterince oksijenlenememesine miyokard iskemisi denir.

Yanıt Açıklaması: Bir ilacın endikasyonu, o ilacın kullanımının gerekli olduğu hastalıkları ya da durumları ifade eden bir kavramdır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Dönemin ünlü hekimlerinden Paracelsus  (1493-1541), inorganik bileşikleri dâhilen kullanarak kimyasal tedaviye ve dolayısıyla Farmasötik Kimya bilim dalının ortaya çıkmasına öncülük etmiştir.