Temel İlaç Bilgisi Ve Akılcı İlaç Kullanımı

Yanıt Açıklaması: Hipotalamustan salgılanan gonadotropin salgılatıcı hormon (GnRH), ön hipofizin gonadotrof hücrelerinden folikül stimüle edici hormon (FSH) ve lüteinlestirici hormon (LH) gibi gonadotropik hormonların salgılanmasını uyarır. FSH, kadınlarda overlerde folikül hücrelerinin gelişmesini ve gelişen hücrelerin estrojen salgılamasını, erkeklerde ise testislerde sperm yapımını uyarır. LH ise kadınlarda ovülasyonu uyaran, erkeklerde ise testosteron sentezini ve salgılanmasını artıran hormondur.

Yanıt Açıklaması: Birçok doğal ürün, başka ilaç hammaddelerinin yarısentez yoluyla elde edilmesinde kaynak olarak kullanılır. Morfinden hareketle emetik etkili apomorfin, antitussif kodein ve dionin, uyuşturucu eroin elde edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: 13. yy'da Avrupa'da zamanla baharat ve ilaç hazırlanmasında kullanılan drogları aynı esnaf grubu satmaya başlamış ve bu esnaf grubuna “Especiares” adı verilmiştir. Bu grup Osmanlı İmparatorluğu dönemindeki aktarlar karşılık gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: İlaçlar en çok “hastalıkların tedavisi” için kullanılırlar. Bedensel ya da ruhsal sağlığı bozulmuş olan hasta bireyi yeniden sağlığına kavuşturmak amacı ile yapılan her türlü tıbbi işleme “tedavi” ya da “sağaltım” adı verilir. Tedavinin özelleşmiş şekline ise “terapi” denir. Örneğin, çeşitli etkenlere bağlı olarak ortaya çıkan hareket bozukluklarının ve ağrının fiziksel yöntemler ile tedavisine “fizyoterapi”, radyasyon kullanılarak yapılan tedaviye “radyoterapi”, kafaya yerleştirilen elektrodlar ile elektriksel akım kullanılarak yapılan tedaviye “elektrokonvülsif terapi” ve özel psikolojik yöntem ve teknikler kullanılarak yapılan tedaviye de “psikoterapi” adı verilir. Tedavinin ilaç ile yapılan şekli ise “farmakoterapi” adını alır. Daha da özelleştirdiğimizde, örneğin kemoterapötik ilaçlar ile yapılan tedavi “kemoterapi” diye adlandırılırken bitkiler ya da doğal ürünler kullanılarak yapılan tedaviye “fitoterapi” adı verilir.

Yanıt Açıklaması: İlaçlar hastalığa neden olan maddeyi bağlayıp etkisizleştirerek etki gösterebilirler. Örneğin, akut arsenik, civa, altın ve kurşun zehirlenmelerinde antidot olarak kullanılan dimerkaprol, bu ağır metaller ile şelat oluşturarak onları dokulardan uzaklaştırır.

Yanıt Açıklaması: Merkezi sinir sisteminin çeşitli hastalıklarına bağlı olarak iskelet kaslarının artmış olan tonuslarını azaltan ve spazm halindeki kaslarda gevşemeye neden olan metokarbamol, mefenoksalon, klorzoksazon, tizanidin, baklofen, tiyokolşikozid, feniramidol, fenprobamat ve diazepam gibi ilaçlara santral etkili çizgili kas gevşeticiler adı verilir. Kemik yapısının bozulduğu ve kemikte kırılganlığın arttığı diğer bir hastalık olan Paget hastalığının tedavisi için de etidronat, alendronat, klodronat, risedronat, pamidronat ve zoledronik asid gibi bifosfonat bileşikleri ve kalsitonin gibi ilaçlar kullanılır.

Yanıt Açıklaması: Morfin, atropin, papaverin ve kokain bitkisel kökenli ilaç hammaddeleridir. Sefelinden hareketle hazırlanan emetik etkili emetin ise yarısentez yoluyla hazırlanan etkin maddelere örnektir.

Yanıt Açıklaması: Eczacılık, kimya ve boya endüstrisinde kullanılan bitkisel, hayvansal veya madensel ilkel maddelere drog denir.

Yanıt Açıklaması: Galen (130-201), Dineveri (820-896), İbn-i Sina (980-1037, Dioskorides (20-79) yılları arasında yaşamış alimlerdir. Farmasötik kimya bilim dalı inorganik maddelerin hastalıkların tedavisinde kullanılmaya başlanmasından sonra ön plana çıkmıştır. Paracelcus inorganik maddeleri hastalarda dahilen kullanmıştır.

Yanıt Açıklaması: - Ürün Patentleri - Molekül Patenti - Türev Patenti - Kristal Form (Polimorf) Patenti - Etkin Madde Karışım Patentidir. Herhangi bir ürünün, kristal formun, türevin veya ilacın üretilmesi ya da hazırlanması için uygulanan proses (usul, yöntem) ile ilgili patentlerdir.

Yanıt Açıklaması: 19. yüzyılda morfin (1803) ile başlayan etkin madde keşifleri kinin (1810), atropin (1831), papaverin (1848), kokain (1860), digitoksin (1869), pilokarpin (1875) ile sürmüş ve 20. yüzyılda da ergotamin (1918), lobelin (1921), digoksin (1930), rezerpin (1931), tubokürarin (1935), ergometrin (1935), sennozit (1949) gibi örnekler ile artmıştır (Tanker, 1985, s. 6).

Yanıt Açıklaması: Grek hekim D­ioskor­ides (20-79), özellikle tıbbi bitkiler ile ilgilenmiştir. Grekçe olarak yazdığı “Peri Hyles İatrikes” (İlaçlar bilgisi) adlı eseri, Arapçaya “Kitab-al Hasayis”, Latinceye ise “Materia Medica” ismiyle çevrilmiştir. Bu eser, 1500 yıl kadar tedavi alanında ana kaynak olarak kullanılmıştır. Bu eser beş kitaptan oluşmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Kulak hastalıkları için kullanılan ilaçlara otolojik ilaçlar adı verilmektedir. Doğru seçenek C'dir.

Yanıt Açıklaması: Uygulanan tedavinin hastalık etkenini ortadan kaldırmaksızın, sadece hastalığın ilerlemesini yavaşlattığı ve hastanın yaşam kalitesini artırdığı durumlarda “palyatif tedavi” den söz edilir. Tedavi, bazen sadece hastalığın belirtilerini (semptomlarını) azaltarak, hastanın hastalığı daha hafif geçirmesini sağlar. Bu tip tedavilere ise “semptomatik tedavi” adı verilir. Tedavinin özelleşmiş şekline “terapi” denir. Örneğin yaşlılığa, yaralanmalara ve hastalıklara bağlı hareket bozukluklarının ve ağrının, fiziksel uygulamalar ile tedavisine “fizyoterapi”; psikolojik hastalıkların uzmanlar tarafından uygulanan özel yöntem ve teknikler ile tedavisine “psikoterapi” adı verilir. Hastalık nedeninin tamamen ortadan kaldırıldığı ve tam bir iyileşmenin sağlandığı tedavi şekli ise radikal tedavidir.

Yanıt Açıklaması: Nebülizör, sıvı formdaki inhalasyon çözeltilerinin buhar hâline getirilmesini ve hastanın solunum yollarına uygulanmasını sağlar. Buharlaşan ilaç, hastaya maske veya ağızlık kullanılarak uygulanır.

Yanıt Açıklaması: İlaçların ağız içine uygulanmasına bukkal uygulama adı verilir

Yanıt Açıklaması: Patent, buluşun, üçüncü kişiler tarafından izinsiz olarak üretilmesini, kullanılmasını veya satılmasını, sınırlı bir yer ve süre için engellemek amacıyla, buluş sahibine tanınan tekel hakkıdır.

Yanıt Açıklaması: Diüretik: İdrar artırıcı Müshil: Kabızlık veya sindirim kanalında meydana gelen zehirlenme durumlarında ishal oluşturmak için hazırlanan ilaç ve maddelerin ortak adı. Antidot: Panzehirdir.

Yanıt Açıklaması: GMP’yi sağlamak için aşağıda verilmiş olan kolaylaştırıcı kurallara dikkat etmek gerekir. Bunlar; • Uygun nitelikli ve eğitimli personel, • Yeterli tesis ve alan, • Uygun donanım ve işlevler, • Doğru materyaller, kaplar ve etiketlerdir.

Yanıt Açıklaması: Tedavinin özelleşmiş şekline ise “terapi” denir. Örneğin, çeşitli etkenlere bağlı olarak ortaya çıkan hareket bozukluklarının ve ağrının fiziksel yöntemler ile tedavisine “fizyoterapi”, radyasyon kullanılarak yapılan tedaviye “radyoterapi”, adı verilir. Tedavinin ilaç ile yapılan şekli ise “farmakoterapi” adını alır. Daha da özelleştirdiğimizde, örneğin kemoterapötik ilaçlar ile yapılan tedavi “kemoterapi” diye adlandırılırken bitkiler ya da doğal ürünler kullanılarak yapılan tedaviye “fitoterapi” adı verilir.