Gelişimsel Yetersizliklerin Bakım ve Rehabilitasyonu

Yanıt Açıklaması: Video modelle öğretim gözleyerek öğrenmeyle ilgili alan yazından ortaya çıkmış bilimsel dayanaklı ve etkili bir öğretim yöntemidir. Doğru yanıt C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Gelişimsel yetersizlik gösteren çocuklara, kakasının geldiğini belli eden ilk jest, mimik veya vücut hareketi sezildiğinde doğru davranışa yönlendirici ipuçları verilmeli ancak aşırı fiziksel kontrol uygulanmamalıdır.

Yanıt Açıklaması: Özel özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri de Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı olarak hizmet veren kurumlardandır. Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri, bireylere özel eğitim desteği sağlamak, onların iş yaşamına ve bir mesleğe hazırlanmasına yardımcı olmak, örgün eğitim programlarından faydalanamayacak olanların temel yaşam becerilerini geliştirerek öğrenme ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla açılmış olan gündüzlü eğitim kurumlarıdır. Doğru yanıt "B" seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: öz bakım becerilerinin zihinsel yetersizliği olan bireyler tarafından edinilmesini etkileyen çeşitli etmenler bulunmaktadır. Bu etmenleri aşağıdaki şekilde sıralamak mümkündür: • Büyük kas becerilerindeki yetersizlikler • Küçük kas becerilerindeki yetersizlikler • El-göz koordinasyonunda yetersizlik • Bilişsel becerilerde yetersizlik ve • Öğrenme fırsatlarını engelleyecek özellikteki aile tutumları Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Sinir Sistemi ile İlgili Fiziksel Yetersizliklerden biri de Rett Sendromudur.

Yanıt Açıklaması: Ortopedik yetersizlik, sinir sisteminin zedelenmesi, kazalar, travmalar, doğumsal anomalileri, hastalıklar ya da genetik problemler nedeniyle kas, iskelet ve eklemlerin işlevlerini yerine getirememesi olarak tanımlanmaktadır. Ortopedik yetersizliği olan bireyler nöromotor yetersizliklere de sahip olabilirler. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Anayasa’nın  61. maddesi sosyal güvenlik açısından özel olarak korunmaya alınması gerekleri açıkça tanımlamıştır. Bu maddenin ikinci fıkrası şu şekildedir: “Devlet, sakatların korunmalarını ve toplum hayatına  intibaklarını sağlayıcı tedbirleri alır.” Bu madde ile Devlet yetersizliği olan bireylerin devlet tarafından  korunacağını  ve topluma uyumları için gerekli tedbirlerin devlet tarafından alınacağının garantisini vermektedir. KHK nin 4. maddesi "Özel eğitim gerektiren tüm bireyler, ilgi, istek, yeterlilik ve yetenekleri doğrultusunda ve ölçüsünde özel eğitim hizmetlerinden yararlandırılır" şeklindedir.Anayasa’nın 50. maddesi yurttaşların çalışma şartlarını düzenlemektedir. Bu madde şu şekildedir: “Kimse, yaşına, cinsiyetine ve gücüne uymayan işlerde çalıştırılamaz.Küçükler ve kadınlar ile bedenî ve ruhî yetersizliği olanlar çalışma şartları bakımından özel olarak korunurlar. Dinlenmek, çalışanların hakkıdır. Ücretli hafta ve bayram tatili ile ücretli yıllık izin hakları ve şartları kanunla düzenlenir”Anayasa’nın  42. maddesi şu şekildedir: “Kimse, eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamaz. Öğrenim hakkının kapsamı kanunla tespit edilir ve düzenlenir. şeklinde devam eder. Soruda 61. madenin ikinci fıkrası sorulduğu için cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Sunulan yemeği reddetme davranışı söz konusuysa, sabit kaşık ve fiziksel yardım yöntemleri kullanışlı bulunmaktadır. Yemek seçiciliği durumlarında kullanılabilecek başka yöntemler de eş zamanlı sunum ve sıralı sunum olarak sıralanabilir. Bireylerin yiyecekleri yutmama, ağızda tutma veya tükürme gibi beslenmeye ilişkin davranışları söz konusu olduğunda ise, tekrar sunma ve izleyici gıda teknikleri kullanılabilir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Giyinme becerileri OSB olan ya da normal gelişim gösteren olsun tüm bireyler için soyunma ile ilgili becerilerden daha zordur ve daha sonra kazanılır. Bu nedenle giysileri çıkarmayı beceremiyorsa öncelikle bu becerilerin öğretimi yapılır. Giyinme becerilerinin öğretiminde öğretilecek giyinme becerilerinin az karmaşık olandan karmaşık olana doğru sıralanması gerekmektedir. Bu nedenle giysileri çıkarmayı beceremiyorsa öncelikle bu becerilerin öğretimi yapılır. Düğme açma-kapama, çıt çıt takma fermuar açma-çekme düğüm ve fiyonk yapma el göz eşgüdümü parmakla ilgili becerilerde tam bir gelişme gerektirir. Giyinme becerilerinin öğretimi olabildiğince doğal günlük etkinliklerin yapılmalıdır. Ör. Sabah kalkış, evden çıkış, toplumsal ortamlara gidiş ve çıkışlar... Giyinme becerilerinin öğretiminde ileri geri zincirleme ya da tüm basamakların öğretimi stratejileri kullanılabilir.

Yanıt Açıklaması: Gelişim, bir çocuğun hareket, anlama, konuşma gibi işlevlerinin zaman içinde yaşına uygun olarak değişmesi ve artmasıdır. Bu bakımdan, ölçüm ve tartımla değerlendirilen “büyüme” den farklı bir kavramdır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Erken çocukluk döneminde ölçme ve değerlendirme kavramları “gelişimsel değerlendirme” çerçevesinde ele alınmaktadır. Gelişimsel tarama testleri (developmental screening), çocukların gelişim özelliklerini, öğrenme problemlerini ya da yetersizliklerini belirlemede tüm çocuklara uygulanabilen testleri kapsamaktadır. Yaygın olarak kullanılan gelişimsel tarama testlerine; Ankara Gelişim Tarama Envanteri, Gazi Erken C¸ocukluk Değerlendirme Aracı, Denver II Gelişimsel Tarama Testi örnek olarak verilebilir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Fallik dönemde zekâ gelişiminde işlem öncesi dönemin, sembolik evresi olarak adlandırılmaktadır. Çocuk, duyu-devin dönemindeki kişi ve nesnelerle etkileşme girişimlerine dayalı olarak kişi ve nesnelerin sembolleri ile ilişkilendirebilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde işitme kaybı olan bireyleri değerlendirmek, alanına uygun program hazırlamak ve uygulamak odyoloji/konuşma bozuklukları uzmanı veya eğitim odyoloğunun görevidir.

Yanıt Açıklaması: Zihinsel yetersizliği olan bireylerin problem davranışların işlevlerini aşağıdaki şekilde sıralamak mümkündür: • İçsel uyaran elde etme • İlgi elde etme • Nesne ya da etkinlik elde etme • İçsel uyarandan kaçma • İlgiden kaçma • Nesne ya da etkinlikten kaçma I, II ve IV numaralı öncül doğru iken, III numaralı öncül bu işlevler arasında yer almamaktadır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Ortopedik yetersizlik, sinir sisteminin zedelenmesi, kazalar, travmalar, doğumsal anomalileri, hastalıklar ya da genetik problemler nedeniyle kas, iskelet ve eklemlerin işlevlerini yerine getirememesi olarak tanımlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Uyku problemleri normal gelişim gösteren bireylerin yaklaşık %20-30’unda görülürken, zihinsel yetersizliği olan bireylerde bu oran %80’dir. Bu bireylerin uyku problemleri genellikle davranışsal problemlerdir ve genel olarak a) gece sık uyanmak, b) uykuya dalmada güçlük, c) erken uyanma ve d) uykuya gitmemeye ya da uyumaya direnme olmak üzere dört farklı biçimde sergilendiği gözlenmektedir. Buna göre zihinsel yetersizliği olan bireylerde görülen uyku problemlerine ilişkin I ve II söylenemez. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Baba yaşının yüksek olması bir risk faktörü olmasına karşın küçük yaş bir risk değildir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Uygun sıralama sembol öncesi dönem, sembolik dönem ve sözel dönemdir.

Yanıt Açıklaması: Orta düzeyde zihinsel yetersizliği olan bireyler çoğunlukla okul öncesi dönemde gelişimlerindeki geriliklerle fark edilirler ve yaşları ilerledikçe akranları ile aralarındaki bu fark giderek artabilmektedir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Ayrık denemelerle öğretim;OSB li bireylere hem tek basamaklı hem de öz bakım becerileri gibi zincirleme becerilerin öğretimde yaygın olarak kullanılmaktadır. Ayrık denemelerle öğretimin temeli O¨DS ilkesi başta olmak üzere UDA ilkelerine dayanmaktadır. Her bir deneme, üçlü izlerlik sürecine göre, net bir öncül ya da ayırt edici uyaran (O¨), hedef davranış (D) ve sonuç (S) olmak üzere ilişkili üç bileşeni içermektedir. Kısaca ifade etmek gerekirse, bireyin öncül olarak belirlenen uyaranlara belirgin tepkiler vermesi ve diğer durumlarda tepki vermemesi ilkesine dayanmaktadır. Doğru cevap C’dir.