Gelişimsel Yetersizliklerin Bakım ve Rehabilitasyonu

Yanıt Açıklaması: Gelişimsel yetersizliği olan bireylere yönelik bu başlık     altında Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından sunulan hizmetler yer almaktadır. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı gelişimsel yetersizliği olan bireyler şu alanlarda hizmet sunmaktadır: (a) evde bakım hizmeti, (b) yatılı bakım ve rehabilitasyon merkezi, (c) umut evleri ve (d) özel bakım merkezleri. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Bütün yasaların dayanağı olan Türkiye Cumhuriyeti Anayasası yasal düzenlemeler sonra 573 sayılı Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ve sonrasında 2005 yılında yürürlüğe giren 5378 sayılı Engelliler Kanunu yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Fiziksel ipucu/ fiziksel yardım, bir becerinin bizzat bireyin elinden tutularak kendisine yaptırılmasıdır. Örneğin, bakım sunan kişi, zihinsel yetersizliği olan bireye yemeğini yedirirken; kaşıkla yemeğini ağzına vermek yerine, elini bireyin elinin üzerine koyarak, kaşığı tutmasını, kaşığı ağzına götürmesini sağlayabilir. Başka bir örnekle açıklamak gerekirse, giyinme-soyunma bakımı sunarken, bireyin pantolonunu indirmek yerine, bireyin ellerinden tutarak pantolonunu indirmesini sağlayabilir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Akran Destekleme Modeli

Yanıt Açıklaması: Zihinsel yetersizliği olan bireylerde daha fazla rastlanan sağlık sorunları, motor beceri eksiklikleri, epilepsi, otitis media (orta kulak iltihabı), reflü, alerji, uyku bozuklukları, işitme-görme bozuklukları, ağız sağlığı, kabızlık, ağrılı adet görme şeklinde sıralanmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Doğal gelişim gösterdiği düşünülen çocukların da takip edilmesi ve sıklıkla incelenmesi önemlidir. Doğal gelişim gösteren çocukların 0-6 ay arasında en az bir kez, 12-18 ay arası, 2-3 yaş arası ve 5-6 yaş arasında ise birer kez gelişim testi yaptırmaları önerilmektedir. Çocuğun gelişiminin takip altında olması olası bir gecikmenin fark edilmesini kolaylaştırmakta ve en kısa sürede gerekli müdahalenin yapılması için farkındalık sağlamaktadır. Bunun yanı sıra bu değerlendirme sürecinde dikkat edilmesi gereken bazı değişkenler olduğu da unutulmamalıdır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Otizm spektrum bozukluğu (OSB) olan bireylerin iletişim alanında sahip oldukları yetersizlikleri onların ihtiyaçlarını, isteklerini ya da tercihlerini ifade edememelerine ve bunun bir sonucu olarak da etraflarındaki bireylerle iletişim kuramamalarına neden olmaktadır . Otizm Erken çocukluk döneminde ortaya çıkan, sözel ve sözel olmayan iletişim ve sosyal etkileşim becerilerinde sınırlılıklar ile birlikte takıntılı, yineleyici davranışlar ve ilgi alanlarında sınırlılık ile karakterize edilen bir yaygın gelişimsel bozukluktur.

Yanıt Açıklaması: Bir beceriyi daha küçük alt basamaklara ayırmaya beceri analizi denir. Doğru cevap D’di

Yanıt Açıklaması: Kistik fibrozis çocukluk ve ergenlik çağının genetik geçişli bir hastalığıdır. Bu hastalıkta salgı bezlerinden aşırı yoğun ve yapışkan bir madde salgılanmaktadır. Akciğerler, karaciğer, pankreas ve bağırsak gibi organlar bu salgı ile kaplanarak işlevlerini yerine getiremeyecek hâle gelirler. İyi bir tedavi ile hastaların %70’i 20 yaşına kadar yaşayabilmektedir. Hastalığın tam tedavisi henüz bilinmemektedir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: 573 sayılı KHK’nin 2. maddesinde “Bu Kanun Hükmünde Kararname; özel eğitim gerektiren bireyler ile onlara doğrudan veya dolaylı olarak sunulacak eğitim hizmetlerini; bu hizmetleri sağlayacak okul, kurum ve programları kapsar” şeklinde bir ifade yer almaktadır. Bu maddeden de anlaşılacağı gibi, özel eğitim gerektiren bireylere sunulacak tüm eğitim hizmetleri bu KHK kapsamı altındadır ve güvence altına alınmıştır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Zarar verme davranışının farklı türleri bulunmaktadır. Bunlar başkalarına karşı, b) yıkıcı davranışlar ve c) kendine karşı olmak üzere üç gruba ayrılabilir. Çığlık atma yıkıcı davranışlara örnek olarak verilebilir. Akranlara vurma, onları ısırma ya da tekmeleme başkalarına karşı sergilenen zarar verme davranışlarına örnek olarak verilebilirken; kendini ısırma, kendine vurma ise kendine karşı sergilenen zarar verme davranışlarıdır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Serebral Palsi (Beyin Felci – CP): Doğum öncesi, doğum sırası ya da doğum sonrası erken çocukluk çağında (0-7 yaş), beyinde meydana gelen bir hasara bağlı olarak ortaya çıkan yürüme, hareket ve duruş bozuklukları ile seyreden bir bozukluktur. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Spina bifida açık ya da açık omurga anlamına gelmektedir. Spina bifida ülkemizde her yıl yaklaşık 1000 çocuktan 3’ünde görülmektedir. Hamileliğin erken dönemlerinde bilinmeyen bir nedenle omurgada doğuştan bir yetersizlik olması sonucun- da spina bifida meydana gelmektedir. Daha açık bir ifadeyle, omuriliğin alt kısmını, bacak kaslarını ve duyuyu kontrol eden sinirlerin gelişiminde yetersizlik meydana gelmesi durumudur. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Gelişimsel gerilik; standardize edilmiş referans testlere göre ya da bireyin yaşıtlarına göre gelişiminin ortalamanın altında olma durumu olarak tanımlanmaktadır. Yaygın gelişim geriliği ise kaba motor, ince motor, dil/konuşma, bilişsel ve sosyal/kişisel gelişim alanlarının iki veya daha fazlasında belirgin gerilik olması olarak ifade edilmektedir. Gelişimsel gerilik zihinsel yetersizlik olmadığı gibi başka bir yetersizlikle de ilişkili olmak zorunda değildir. Yaygın gelişim geriliği olan bir bireyin bilişsel gelişimi ya da zihinsel gelişimi doğal sürecinde olabilir. Örneğin, yaygın gelişim geriliği olan kas hastaları ya da serebral palsisi olan bireylerin zekâsı normal sınırlar içerisinde olabilir. Ancak bireyde gözlemlenen gelişimsel geriliğe müdahale edilmezse söz konusu gerilik bireyin gelişimsel olarak akranlarından çok geride kalmasına neden olabilmektedir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İçsel uyarandan kaçma, diş ağrısı, baş ağrısı gibi nedenlerden dolayı bireyin problem davranış¸ sergilemesidir. İçsel uyaran elde etme; bireyin sonuçlarından hoşlandığı başka bir ifadeyle haz aldığı için sergilediği davranışlardır. Örneğin oturduğu yerde ileriye geriye doğru sallanmak gibi. İlgiden kaçma, bireylerin kendilerine gösterilen ilgiden hoşlanmadıkları için problem davranış¸ sergilemeleridir. Örneğin bazı bireyler kendilerine fiziksel olarak dokunulmasından ya da birinin kendisine sarılmasından hoşlanmayabilir. İlgi elde etme ile nesne/etkinlik elde etme ise bireyin etrafındaki yetişkinlerin ya da akranlarının ilgisini/dikkatini kendi üzerine çekmek veya istediği bir nesne ya da etkinliği elde etmek için sergilediği problem davranışlardır. Örneğin karnı acıktığı için yiyecek elde etmek isteyen bir bireyin ağlaması gibi. Nesne ya da etkinlikten kaçma ise, bireylerin istemedikleri bir görevden ya da yapmakta zorlandıkları bir görevden kurtulmak amacıyla sergilenen problem davranışlardır. Örneğin birey kaşığı tutmakta zorlandığı için kaşığı atma gibi problem davranışlar sergileyebilirler.

Yanıt Açıklaması: Yemek yeme becerilerinin kazanılmasını etkileyen etmenleri şöyle sıralayabiliriz: Küçük kas becerilerinin gelişimindeki yetersizlikler sinir sistemi ile ilgili yetersizlikleri ağız boşluğu ve kas yapısındaki bozukluklar (tavşan dudak, yarık damak vb.) ve diyet yapılmasını gerektiren durumlar yemek yeme becerilerinin kazanılmamasına ya da geç kazanılmasına yol açmaktadır. Görme ya da işitmedeki yetersizlikler ve öğretim fırsatı sağlamayan öğretim ortamları yemek yeme becerilerini olumsuz etkileyebilir. Ayrıca yemek yeme ile bazı davranışsal sorunlar da yemek yeme becerilerinin kazanılmasını olumsuz olarak etkileyebilir. Yemek yemeyi reddetme, çok hızlı yemek yeme, yediklerini çıkarma, yemek kokusuna duyarlılık, takıntılı biçimde bazı yiyecekleri yeme davranış sorununa örnek verilebilir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bakıma muhtaçlık aylığı için gereken koşullar Bireyin ailesinde çalışan olmaması Bireyin sosyal güvenlik kurumlarında herhangi birine bağlı olmaması Bireyin ailesini kaybetmiş ve ailesinin ekono mik veya sosyal yoksunluk içerisinde olmasıdır. Doğru yanıt "E" seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Sağlıkla İlgili Fiziksel Yetersizlikler; Epilepsi (Sara) Astım Şeker Hastalığı (Diyabet) Kistik Fibrozis Orak Hücre Anemisi Hemofili Kanser AIDS (Kazanılmış Yetersiz Bağışıklık Sistemi Sendromu) Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Zihinsel yetersizlik, gelişimsel bir bozukluk olup, Millî Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği’nde; “zihinsel işlevler bakımından ortalamanın iki standart sapma altında farklılık gösteren, buna bağlı olarak kavramsal, sosyal ve pratik uyum becerilerinde eksiklikleri ya da sınırlılıkları olan, bu özellikleri 18 yaşından önceki gelişim döneminde ortaya çıkan ve özel eğitim ile destek eğitim hizmetlerine ihtiyaç duyan birey” olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: İnformal bakım hizmetleri aile bireylerinin veya yakınlarının verdikleri hizmetlerdir.Doğru cevap A'dır.