Gelişimsel Yetersizliklerin Bakım ve Rehabilitasyonu

Yanıt Açıklaması: Gelişimsel geriliğin doğum öncesi nedenlerinin içinde en önemli olanı kalıtsal nedenlerdir. Kalıtsal nedenler anne ve babadan geçen ve çocuğun gelişimsel olarak geri kalmasına neden olan biyolojik temelli olgulardır. Doğru seçenek B'dir.

Yanıt Açıklaması: Freud'un gelişimsel kuramı oral, anal, fallik, gizil ve genital dönem olmak üzere beş aşamadan oluşmaktadır. 0-18 aylık gelişim dönemini içeren oral dönemde ilk uyarım alınan bölge ağızdır. Emme, çiğneme, ısırma çocuğun oral olarak ilk eylemleridir. Açlık ve susuzluk gibi gereksinimlerin anne memesiyle gideriliyor olması hoşnutluk verir. Erickson’a göre bebek içinde bulunduğu dünyaya güvenmeye, annesiyle kurduğu etkileşimler ve sonuçlarına göre karar verir. Gereksinimlerinin annesi tarafından zamanında giderilmesinin sağladığı hoşnutluk onlarda güven duygusunun da gelişmesini sağlar. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: 573 Sayılı Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin üçüncü ilkesi “ Özel eğitim hizmetleri, özel eğitim gerektiren bireyleri sosyal ve fiziksel çevre­lerinden mümkün olduğu kadar ayırmadan planlanır ve yürütülür ” şeklindedir. Bu ilke, özel gereksinimi olan bireylerin toplumun ayrılmaz birer ferdi olarak kabul edilmesi açısından oldukça önemlidir. Aynı zamanda bu madde özel gereksinimi olan bireylerin bakım ve rehabilitasyonun özel eğitimin en temel ilkesi olan en az kısıtlayıcı ortam ilkesi çerçevesinde düzenlenmesi gerektiğini belirtmektedir. Tüm eğintim hizmetlerinin bu ilke doğrultusunda planlanma­sı ve uygulanması, özel gereksinimi olan bireylerin toplum tarafından kabulünü sağlamasının yolunu açacaktır. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 41. maddesi ilenin korunması ve çocuk hakları üzerinedir. Doğru yanıt "B" seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Doğal gelişim gösteren çocukların yaşamları boyunca 0-6 ay arasında bir kez mutlaka olmak üzere, 12-18 ay arası, 2-3 yaş arası ve 5-6 yaş arasında gelişim testi yaptırmaları önerilir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Gelişimsel geriliğin ve yetersizliğin değerlendirilmesi amacıyla en sık kullanılan test Denver II Gelişimsel Tarama Testi’dir. Denver II testi şu amaçlara ulaşmak için kullanılabilen bir araçtır; (a) sağlıklı görünen çocukların olası sorunları yönünden taranması, (b) gelişimsel gerilik olduğundan kuşkulanılan işlevleri nesnel şekilde saptaması ve (c) riskli bebekleri (örneğin doğum öncesi sorunlar, düşük doğum ağırlıklı ya da erken doğmuş, çoğul gebelikler, ailede gelişimsel sorunu olanlar vb.) izlemesi. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Gelişimsel geriliğin doğum öncesi nedenlerinin içinde en önemli olanı kalıtsal nedenlerdir. Kalıtsal nedenler anne ve babadan geçen ve çocuğun gelişimsel olarak geri kalmasına neden olan biyolojik temelli olgulardır. Kromozomal bozukluklar, gen anormallikleri, doğum öncesi annenin geçirdiği hastalıklar, gebelikte radyasyona, cıva ve kurşun gibi ağır metallere uzun süreli maruz kalma, doğum öncesi kanamalar, alkol kullanımı, beslenme yetersizliği ve uygun olmayan çevresel koşullar gelişimsel geriliğin olası nedenleri arasında gösterilmektedir. Prematüre doğum ve kafa travması doğum sırasındaki nedenler arasında yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Neofobi otizm spektrum bozukluğu olan çocuklarda besin seçimine ilişkin sıklıkla karşılaşılan bazı durumlardan biridir. Neofobi, bireylerin daha önce denenemedikleri yiyecekleri tadarken rahatsız olmaları durumudur. Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklarda besin seçimine ilişkin sıklıkla karşılaşılan diğer durumlar söyle sıralanabilir; • Ambalajlarını daha önceden bildikleri besinlere daha fazla ilgi gösterirler. • Besinlerin hep aynı şekilde (aynı tabak vb.) sunulmasını isterler. • Belirli renkteki yiyeceklere karşı aşırı istek duyarlar. Örneğin; sadece kırmızı yiyeceklerin tercih edilmesi • Yemek yedikleri ortamın çevresel faktörlerinden (ses, ışık vb.) çabuk etkilenirler. • Kalabalık içinde yemek yemekten rahatsız olurlar. • Susadıklarının ve acıktıklarının farkında değilmiş gibi görünürler. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Ülkemizde en sık kullanılan gelişim tarama testi Denver II gelişim tarama testidir. Doğru yanıt "B" seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Gizlilik; bedeninin başkası tarafından görülmemesinin sağlanması olarak tanımlanabilir. Ancak cinsel eğitimde, tuvalet kullanımı sırasında veya duş alırken bedenin başkası tarafından görülmemesinin sağlanması çocukluk döneminde gizlilik becerisi olarak kabul edilse de çocuk büyüdükçe gizlilik kuralı farklı anlamlarda genişletilmelidir.

Yanıt Açıklaması: Ergenlik döneminde mahremiyet alanları dışında örtülülüğün bozulmaması önemlidir. İhtiyaç nedeniyle de olsa sosyal paylaşım alanlarında cinsel organın açılmaması önemli bir kuraldır.

Yanıt Açıklaması: Zeka^ düzeyini belirlemek amacıyla kullanılan zeka^ testleri 6 yaşından sonra uygulanabilmektedir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Ankara Gelişim Tarama Envanteri (AGTE), Türkiye’de 0-6 yaş bebek ve çocukların psikolojik gelişimlerini nesnel olarak değerlendirmek için geliştirilmiş bir gelişim tarama envanteridir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Yetersizliği olan birey ve ailesinin ekonomik koşullarını düzeltmek ve yaşam kalitelerini arttırmak için bazı indirimler yürürlüktedir. Bu indirimler ve düzenlemeler aşağıdaki gibidir: • Gelir vergisi indirimi • Emlak vergisi indirimi • Özel tüketim vergisi indirimi (ÖTV) • Gümrük vergisi indirimi • Tıbbi, medikal ve eğitim araç gereçleri için KDV indirimi • SHÇEK evde bakım aylığı • EKPSS/Kura ile atanma hakkı • Engelli iş kurma projeleri • Engelli kimlik kartı hakkı • Engelli park yeri kullanım kartı • Ulaşım indirimleri hakkı • Muhtaç aylığı (Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından) • Elektrik, su, doğalgaz ve GSM tarife indirimleri (kurumların inisiyatifi dâhilinde) • Engelliler için AÖF harç indirimi hakkı • Müze ve ören yerleri indirim hakkı • Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinden yararlanma hakkı Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Otistik spektrum bozukluğu (OSB), belirtileri erken çocuklukta başlayan, karşılıklı sosyal etkileşim ve iletişim becerilerinde yetersizlik, basmakalıp ve yineleyici (stereotipik) davranışlar, sınırlı ilgi alanları ve kısıtlı işlevsellik ile kendini gösteren, etkileri yaşam boyu devam eden nörogelişimsel bir bozukluktur. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: 573 sayılı kanun hükmünse kararnamenin amacı, özel eğitim gerektiren bireylerin, Türk Milli Eğitimi’nin genel amaçları ve temel ilkeleri doğrultusunda, genel ve mesleki eğitim görme haklarını kullanabilmelerini sağlamaya yönelik esasları düzenlemektir. Doğru yanıt "D" seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Anayasa’nın 42. maddesi yurttaşların eğitim ve öğretim haklarını düzenlemektedir. Anayasa’nın 42. maddesi şu şekildedir: “Kimse, eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamaz. Öğrenim hakkının kapsamı kanunla tespit edilir ve düzenlenir. Eğitim ve öğretim, Atatürk ilkeleri ve inkılâpları doğrultu­sunda, çağdaş bilim ve eğitim esaslarına göre, Dev­letin gözetim ve denetimi altında yapılır. Bu esaslara aykırı eğitim ve öğretim yerleri açılamaz. Eğitim ve öğretim hürriyeti, Anayasaya sadakat borcunu ortadan kaldırmaz. İlköğretim, kız ve erkek bütün vatandaşlar için zorunludur ve Devlet okullarında parasızdır. Özel ilk ve orta dereceli okulların bağlı olduğu esaslar, Devlet okulları ile erişilmek istenen seviyeye uygun olarak, kanunla düzenlenir. Devlet, maddî imkânlardan yoksun başarılı öğrencilerin, öğrenimlerini sürdürebilmeleri amacı ile burslar ve başka yollarla gerekli yardımları yapar. Devlet, durumları sebebiyle özel eğitime ihtiyacı olanları topluma yararlı kılacak tedbirleri alır. Eğitim ve öğretim kurumların­da sadece eğitim, öğretim, araştırma ve inceleme ile ilgili faaliyetler yürütülür. Bu faaliyetler her ne suret­le olursa olsun engellenemez. Türkçeden başka hiçbir dil, eğitim ve öğretim kurumlarında Türk vatandaşlarına ana dilleri olarak okutulamaz ve öğretilemez. Eğitim ve öğretim kurumlarında okutulacak yabancı diller ile yabancı dille eğitim ve öğretim yapan okulların tâbi olacağı esaslar kanunla düzenlenir. Milletlerarası antlaşma hükümleri saklıdır” . madde incelendiğinde, Türkiye Cumhuriyeti yurttaşı olan herkesin eğitim ve öğretim hakkının olduğunu ve bu hakkın yasalar ile düzenlendiği belirtilmektedir. Bu madde ile devlet yetersizliği olan bireyleri içinde eğitim ve öğretiminin onların gereksinimlerine göre düzenlenmesi konusunda gerekli önlemleri alacağını belirtmiş bulunmaktadır. Bu durumda yetersizliği olan bireylerin eğitim hakları anayasa tarafından güvence altını almıştır. Aynı zamanda bu madde yetersizliği olan ya da yasada geçtiği gibi özel eğitim gereksinimi olan bireyler için onların topluma yararlı olabilmelerini sağlamak adına Devlet’in tedbirler alacağını ifade etmektedir. 573 sayılı Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (KHK), 06.06.1997 tarihli ve 23011 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir ve yetersizliği olan bireylere sunulacak eğitim hizmetlerine dayanak oluşturmaktadır. I,II,III,IV . maddeler doğru olduğundan doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Otistik spektrum bozukluğu (OSB), belirtileri erken çocuklukta başlayan, karşılıklı sosyal etkileşim ve iletişim becerilerinde yetersizlik, basmakalıp ve yineleyici (stereotipik) davranışlar, sınırlı ilgi alanları ve kısıtlı işlevsellik ile kendini gösteren, etkileri yaşam boyu devam eden nöro-gelişimsel bir bozukluktur.

Yanıt Açıklaması: Anayasa’nın 41. maddesi şu şekildedir; “Aile, Türk toplumunun temelidir ve eşler arasında eşitliğe dayanır. Devlet, ailenin huzur ve refahı ile özellikle ananın ve çocukların korunması ve aile planlamasının öğretimi ile uygulanmasını sağlamak için gerekli tedbirleri alır, teşkilâtı kurar. Her çocuk, korunma ve bakımdan yararlanma, yüksek yararına açıkça aykırı olmadıkça, ana ve babasıyla kişisel ve doğrudan ilişki kurma ve sürdürme hakkına sahiptir. Devlet, her türlü istismara ve şiddete karşı çocukları koruyucu tedbirleri alır” . Anayasa’nın 41. maddesi incelendiğinde yetersizliği olsun ya da olmasın bütün çocukların devletin koruması altında olduğu açıkça belirtilmiştir. Devlet aynı zamanda çocukların herhangi bir istismar ve şiddette karşı korunmasında koruyucu tedbirleri alma sorumluluğunu üstüne almış ve 41. madde ile güvence altına almıştır. Tüm çocuklar devletin koruması altında olduğundan II,III,IV,V. maddeler doğru olduğundan doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Mahremiyetin, mekânsal mahremiyet, kişi mahremiyeti ve bilgi mahremiyeti olmak üzere üç boyutu söz konusudur. Doğru cevap B'dir.