Gelişimsel Yetersizliklerin Bakım ve Rehabilitasyonu

Yanıt Açıklaması: OSB olan bireylerin hayali oyun paylaşımında, göz kontağı kurmada, arkadaş ediniminde, sosyal etkileşime girme veya sürdürmedeki zorluklara odaklanılarak, sosyo-duygusal ilişkiler ve iletişimsel becerilerinde yetersizliklere sahip oldukları vurgulanmaktadır. Soruda bahsedilen erken dönem belirtileri de iletişimsel beceri kapsamına girmektedir.

Yanıt Açıklaması: "Serebral palsi" dir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Yukarıda sıralanan her bir madde bakım hizmetleriyle ilişkilidir. Doğru seçenek C'dir.

Yanıt Açıklaması: Bilindiği gibi yetersizliklerin birçok nedeni olabilmektedir ve bu nedenler içinden hangisinin yetersizliğe doğrudan neden olduğunu belirlemek çoğu zaman mümkün olmamaktadır. Fiziksel ya da sağlık yetersizliklerinin nedenlerini doğum öncesi, doğum sırası ve doğum sonrası nedenler olarak üç başlık altında toplamak mümkündür. Doğum O¨ncesi Nedenler: Anne-baba arasındaki akrabalık, kan uyuşmazlığı, annenin leğen kemiğinin dar olması, anne yaşının 20’nin altında ya da 35’in üstünde olması, annenin yaptığı doğum sayısı, baba yaşının yüksek olması, hormonal bozukluklar, annede şeker hastalığı, hamilelikte yaşanan duygusal travmalar, annenin madde bağımlılığı, annenin hamileliğinin özellikle ilk üç ayında geçirdiği kızamık, suçiçeği gibi bulaşıcı hastalıklar, gebelik sürecinde annenin röntgen ışınına maruz kalması, annenin aldığı bazı ilaçlar, annenin gebeliği sonlandırma çabaları, geçirdiği travmalar, kötü ya da yetersiz beslenme, plasentanın anne rahminden erken ayrılması, plasenta yetersizliği gibi durumlar çocuğun beyninde gelişim bozukluğuna neden olabilmektedir. Doğum öncesinde bebeğin anne karnında omurga kemiklerinin tam olarak kapanamamasından kaynaklanabilen spina bifida bu gruba örnek olarak verilebilir. Doğru seçenek D'dir.

Yanıt Açıklaması: Yapılan çalışmalar sonucunda epilepsisi olan çocukların ketojenik diyete uymaları sonucunda geçirdikleri nöbet sayısının düştüğünü bulunmuştur.

Yanıt Açıklaması: DSM-5 e göre Otizm, Asperger Sendromu, Atipik Otizm ve Çocukluk Dezentegratif Bozukluğu alt kategorileri “Otizm Spektrum Bozukluğu” (OSB) çatısı altında toplanmaktadır. Ayrıca, DSM-5 kılavuzunda otizm, (a) sınırlı/yinelenen ilgi ve davranış örüntüleri, (b) sosyal etkileşim ve iletişimde belirgin yetersizliklerle kendini iki boyutta gösteren nöro-gelişimsel bir bozukluk olarak ifade edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Ebeveynler, erken çocukluk döneminde gelişimsel gerililiği olan çocuklarını erken destek programına dahil etmelidirler.  Bu programın içinde fizik tedavi ve rehabilitasyon, dil ve konuşma terapisi, ebeveyn-bebek etkileşim terapisi, sosyal destek hizmetleri gibi çok farklı alanda hizmetler yer alabilmektedir. Erken destek programı denildiğinde birbiri ile bağlantısı olan bu hizmetlerin tümü anlaşılmaktadır. Bu nedenle ailelerin bu süreç içerisinde gerekli desteği sadece gelişimsel geriliği olan çocukları için değil kendileri içinde almaları gerekmektedir. Bunun yanı sıra, gelişimsel geriliğin engellenmesi ya da rehabilitasyonu için en etkili uygulamalardan biri de gelişimsel geriliği olan bireyin tüm yaşam alanı gelişimini destekleyen bir ortama dönüştürülmesidir. Uzman desteği alarak bireyin gelişimine uygun oyuncak ve materyal seçilmelidir. Aile, bir aile eğitim sürecine başlamalıdır. Uzman rehberliğinin oldukça önemli olduğu bu süreçte uzmanlar tarafından önerilen tüm çalışmalar gerekli özen gösterilerek aile tarafından uygulanmalıdır. Ailelerin genel düşüncesinin aksine, çocukların oyun oynaması onları dünyayı tanıma ve dünyayı öğrenmelerinde en etkili yollardan birisidir. Bu sebeple ailelerin oyun becerilerinin geliştirilmesi de amaçlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: İşitme kaybı olan bireyleri değerlendirmek, alanına uygun program hazırlamak ve uygulamak fizyoterapistlerin değil odyologların görevidir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Kişisel bakım gereksinimleri, toplumdaki her birey için birincil, başka bir ifadeyle öncelikli yaşam gereksinimlerindendir. Bu hizmetler aşağıdaki şekilde sıralanmaktadır: • Tuvalet ihtiyacı ve tuvalet sonrası temizliği • Vücut temizliği (Banyo yapma, el-ayaktırnak bakımı, burun ve kulak temizliği, istenmeyen tüylerin bakımı) • Ağız ve diş bakımı • Saç ve sakal bakımı • Mensturasyon bakımı • Giyinme/soyunma için gerekli hizmetler • Beslenme hizmetleri (yemek yeme, yemek hazırlama, içecek içme vb.) • Genel temizlik (giysilerinin temizliği, odasının temizliği vb.) E şıkkı dışındaki şıklar kişisel bakım hizmetlerindendir. E şıkkı ise psikososyal destek hizmetlerindendir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Gelişimsel yetersizliği olan bireyin bakım ve rehabilitasyonlarında çoğu zaman birçok personele/uzmana ihtiyaç duyulmaktadır. Ancak bunu sağlamak her zaman mümkün olmayabilir. Bu tür durumlarda akran destekleme modelinden yararlanılabilir.

Yanıt Açıklaması: Destekleyici öğrenme etkinlikleri

Yanıt Açıklaması: "Orak Hücre Anemisi" dir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Genel olarak bakıldığında gelişimsel yetersizliği olan bireylere yönelik bakım ve rehabilitasyon hizmetleri farklı kurum ve kuruluşlar tarafında karşılanmaktadır. Sağlık Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı ve Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı bu konuda rol alan önemli kurumlardandır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: AIDS , bi r eyi hastalıklara karşı ko r uyan bağışık lık sisteminin zayılamasından dolayı o r taya çıkan hastalıklar kombinas y onu için kullanılan tıbbi bir tanımdı r . Doğru yanıt "D" seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Emeklemenin olmaması ya da emeklerken iki ayağını birden bükerek sıçraması, 10 aylık Serebral Palsili bebeklerde gözlenmektedir.

Yanıt Açıklaması: OSB, erken çocukluk döneminde ortaya çıkan sözel ve sözel olmayan iletişim ve sosyal etkileşim becerilerinde sınırlılıklar ile birlikte takıntılı, yineleyici davranışlar ve ilgi alanlarında sınırlılık ile karakterize edilen bir yaygın gelişimsel bozukluktur. OSB olan bireyler,  hayali oyun paylaşımında, göz kontağı kurmada, arkadaş ediniminde, sosyal etkileşime girme veya sürdürmede zorluklar yaşamaktadırlar. Bu bağlamda, iletişim alanında sahip oldukları bu yetersizlikleri onların ihtiyaçlarını, isteklerini ya da tercihlerini ifade edememelerine ve bunun bir sonucu olarak da etraflarındaki bireylerle iletişim kuramamalarına neden olmaktadır. Bu durum OSB olan bireylerin günlük yaşamlarında sıklıkla uygun olmayan davranış sergilemelerine neden olabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Gelişimsel yetersizliği olan çocuğa, okul öncesi özel eğitim döneminde sağlanan eğitim fırsatları; çocuğun zihinsel, sosyal gelişimini hızlandırır ve davranış problemlerini azaltır. Sağlanan eğitim fırsatlarının yararlarından biri de ailenin, çocuğun öğretim sürecinde belirgin bir rol alarak, çocuğu ile olan etkileşimini geliştirmesi ve ailenin yaşadığı stresin azalmasıdır. Ayrıca eğitim fırsatlarından faydalanan çocuğun, özel eğitim hizmetlerine olan gereksinimi azalır. Çocukların eğitim fırsatlarından yararlanamamaları ise, çocukların en kıymetli öğrenme zamanlarını verimli olarak kullanamamalarına neden olmaktadır. Türkiye’de yetersizliği olan çocuklar, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde aylık 8 saat eğitim almaktadır ve bu haftalık 2 saate denk gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Prenatal nedenler doğum öncesi nedenlerdir. Doğum öncesi nedenlere alkol kullanımı, civa ve kurşun zehirlenmesi, annenin geçirdiği hastalıklar, genetik nedenler ve kalıtım örnek olarak gösterilebilir. Doğru yanıt "C" seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İpuçları çeşitlilik gösterebilir. Alan yazında genel olarak beş temel ipucu biçimden söz edilir: (a) sözel ipucu,(b) jestsel ipucu, (c) görsel ipucu, (d) model ipucu ve (e) fiziksel ipucu.

Yanıt Açıklaması: Üçlü ipucu sistemi, bir başka ifade ile ipucunun giderek arttırılması zihinsel yetersizliği olan bireylere öz bakım becerilerinin öğretimi sırasında kullanılabilen en etkili öğretim yöntemidir. Fiziksel ipucu/yardım, model ipucu/yardım ve sözel ipucu/yardım ise bu bireylere sunulabilecek ipucu ya da yardım düzeyleridir. Fiziksel ipucu/yardım kendi içinde tam fiziksel ipucu/yardım ve kısmı fiziksel ipucu/yardım olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Doğru cevap B'dir.