Gelişimsel Yetersizliklerin Bakım ve Rehabilitasyonu

Yanıt Açıklaması: Gelişimsel yetersizlik, 0-72 ay arasındaki çocukların bireysel özelliklerinin ve bedensel, zihinsel, duygusal, sosyal ve cinsel gelişimlerinin, toplumun kültürel değerleri doğrultusunda ve ilköğretime hazırlanma açısından yolunda gitmemesi durumudur. Bir başka deyişle gelişim alanlarından bir ya da daha fazlasında takvim yaşına göre geçen sürede kazanılması beklenen edinimler ve öğrenmelerde belirgin farklılığın olması olarak tanımlanabilir.

Yanıt Açıklaması: Romatoid artrit

Yanıt Açıklaması: Gelişimsel açıdan gecikmeler ve sorunlar yaşayan birçok çocuk erken yaşlarda çevresi tarafından fark edilmemektedir. Gelişimsel geriliği olan birçok çocuk ancak erken çocukluk eğitimine başlayacağı dönemde yürüme, konuşma ve akademik becerilerde gerilik yaşadığında dikkat çekmektedir. Fakat erken tanı ve tedavi ile gelişim desteklenerek çocuğun var olan potansiyeli en yüksek düzeye çıkarılabilmektedir. Bu nedenle, gelişimsel geriliğe karşı alınabilecek en etkili önlem erken tanılamadır.

Yanıt Açıklaması: Gelişimsel gerilikler sağlık kuruluna başvuran çocuk ve ergenlerde psikiyatrik hastalıklar içerisinde en çok başvurma nedenleri arasındadır. C¸ocuklar sıklıkla öğretmenleri tarafından ders başarısındaki düşüklük nedeniyle özel eğitim alabilmesi için yönlendirilirler. Zeka^ düzeyini belirlemek amacıyla kullanılan zeka^ testleri 6 yaşından sonra uygulanabilmektedir. Düzenlenen son yönetmelikle zeka^ testi uygulanamayacak 6 yaşından küçük çocuklar- daki zihinsel yetersizlik “bilişsel gelişimde gecikme” olarak değerlendirilmeye başlanmıştır. Bunlarla birlikte gelişimsel değerlendirme sürecinde, çocukların gelişimlerinin değerlendirilebilmesi için geçerli ve güvenilir testler kullanılmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Kamuda ve özel sektörde %3 oranında engelli işçi çalıştırma zorunluluğu bulunmaktadır. Cevap: C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Doğal gelişim gösteren çocuklarımıza 4-6 yaşlarında cinsel gelişimle ilgili kazandırılması gereken izin alma-izin verme davranışı gelişimsel yetersizliği olan çocuklar tarafından daha zor öğrenilen bir beceridir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Tam tahıllı ürünler posa içeriği yüksek olduğu için hem tokluk sağlar hem de sindirim sistemi hareketlerini düzenler. Bu nedenle tam tahıllı beslenmeye özen gösterilmelidir. Örneğin pirinç yerinebulgur, beyaz ekmek yerine tam tahıllı ekmek tüketilmelidir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye Cumhuriyeti Anayasası altı maddesi (41., 42., 49., 50., 60. ve 61. maddeler) yetersizliği olan bireylerin temel haklarını düzenlemektedir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Ergenlik dönemindeki çocuklara içinde bulundukları dönemde vücutlarındaki fiziksel değişiminin yanı sıra hormonlarındaki artış ve beden temizliğine daha fazla dikkat etmeleri gerektiği okulda öğretilmektedir. Ancak bu bilgilerin genellenmesi ve davranışa dönüşebilmesi için bakımının yürütüldüğü ortamda da ele alınmalıdır. Bakım ortamında sizler, vücutlarından çıkan tüm sıvıların koku oluşturduğunu, günlük aktiviteler sırasında oluşan durumlara dayalı örneklerle açıklamanız ve beden temizliğine yönlendirmeniz gerekir. Tuvalet eğitimi sırasında öğretilen gizlilik, örtülülük ve dokunulmazlık kuralları gereği beden temizliği sırasında bu kurallara da uymaya devam etmesinin sağlanması gerekir. Ancak çocuğun bağımsız beden temizliği öğretimi daha önce yapılmamış ise öncelikli hedefiniz bağımsız duş alma becerisi kazandırmak olmalıdır. Bedeni temiz bile olsa önceki günün giysilerini giymesi ter kokusunun oluşmasına neden olabilir. Ergen çocuğa her gün iç çamaşırı da dâhil giysilerini değiştirme öğretilmelidir. Cilt ve tırnak temizliği bedensel temizliğin önemli parçalarındandır. Ergenlik döneminde hormonları nedeniyle aşırı yağlanma ve buna bağlı akne (sivilce) oluşacağı, bu nedenle daha sistematik bir cilt temizliği yapmaları gerektiği açıklanmalı ve gerektiğinde öğretilmelidir. Ergenlik döneminde bir çocuğun boşaltım sonrası temizliğini çoktan öğrendiği düşünülebilir. Ancak gelişimsel yetersizliği olan çocuklar için el ve tırnak temizliğini tam olarak yapıp yapmadığı da kontrol edilmelidir. Tırnak aralarında atık kalma ihtimaline karşı tırnak fırçası kullanma öğretilebilir.

Yanıt Açıklaması: Kistik fibrozis, solunum yetersizlikleri, anormal mukus salgısı ve pankreatik yetmezlik nedeni ile yağ ve protein emilim güçlüklerini içeren genetik temelli bir hastalıktır. Bu olay yağlı gaita çıkışına, vitamin eksikliğine, kilo alamama ve büyüme geriliğine neden olmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Gelişim yetersizliklerin bakım ve rehabilitasyonu, birden fazla kamu kurum ve kuruluşunun yetki ve sorumluluğuna giren hizmetleri içermektedir. Bu nedenle bu konudaki düzenleyici hükümler içeren farklı yasal düzenlemeler mevcuttur. Bu yasal düzenlemeler içinde en kapsayıcı olanlar, 1997 yılında yürürlüğe giren 573 sayılı O¨zel Eği- tim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ve 2005 yılında yürürlüğe giren 5378 sayılı Engelli- ler Kanunu’dur. Gelişim yetersizliklerin bakım ve rehabilitasyonu ile ilgili diğer yasal düzenlemeler, bu iki yasal düzenlemeye dayandırılarak yayımlan- makta ve yürütülmektedir. Ancak takip eden bölümde ilk önce bütün yasaların dayanağı olan Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, sonra 573 sayılı O¨zel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ve sonrasında 2005 yılında yürürlüğe giren 5378 sayılı Engelliler Kanunu incelenmiştir. Doğru seçenek D'dir.

Yanıt Açıklaması: "Gastrostomi ve Jejunostomi" dir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Kistik fibrosiz genellikle çocukluk çağında ortaya çıkan kalıtsal bir hastalıktır. Bu hastalık bireyin dış salgı bezlerinin yer aldığı organları (pankreas, ince bağırsak, akciğer gibi) tuttuğu için organların salgılarında değişiklikler görülür. Örneğin; akciğer salgılarının kıvamında artışa neden olur. Bu durum da hırıltılı solunum, tekrarlayan enfeksiyonlar, öksürük gibi durumları oluşturmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Ego gerektiğinde idin isteklerini ertelemeye, hoş yaşantıları seçmeye, hoş olmayanlardan uzak durmaya çalışır. Ego akılcıdır, mantıklıdır bir anlamda kişiliğin karar organıdır . Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Anayasa’nın 41. maddesi şu şekildedir; “Aile, Türk toplumunun temelidir ve eşler arasında eşitliğe dayanır. Devlet, ailenin huzur ve refahı ile özellikle ananın ve çocukların korunması ve aile planlamasının öğretimi ile uygulanmasını sağlamak için gerekli tedbirleri alır, teşkilâtı kurar. Her çocuk, korunma ve bakımdan yararlanma, yüksek yararına açıkça aykırı olmadıkça, ana ve babasıyla kişisel ve doğrudan ilişki kurma ve sürdürme hakkına sahiptir. Devlet, her türlü istismara ve şiddete karşı çocukları koruyucu tedbirleri alır”.

Yanıt Açıklaması: Her bireyin ihtiyaç duyduğu enerji ve besin ögesi miktarı bireyin yaşına, cinsiyetine, vücut ağırlığına, hastalıklarına, fiziksel aktivite düzeyine göre değişkenlik göstermektedir. Bu nedenle beslenme kişiye özgü planlanmalıdır.

Yanıt Açıklaması: “2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun” un yürürlüğe girmesiyle birlikte; hiçbir sosyal güvencesi ve geliri bulunmayan engellilere üç aylık dönemler hâlinde engel oranlarına göre farklı miktarlarda maaş bağlanmaktadır. Cevap: D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Düşük doğum ağırlığı (1500 gr’dan az), doğuma bağlı komplikasyonlar nedenleri arasındaki önlenebilir gelişimsel gerilik nedenidir. Ayrıca doğum sırasında prematüre doğum, kafa travması, oksijensiz kalmak, uzman olmayan kişilerin müdahalesi ve benzeri gibi durumlar gelişimsel geriliğe neden olabilmektedir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Gelişim yetersizliklerin bakım ve rehabilitasyonu, birden fazla kamu kurum ve kuruluşunun yetki ve sorumluluğuna giren hizmetleri içermektedir. Bu nedenle bu konudaki düzenleyici hükümler içeren farklı yasal düzenlemeler mevcuttur. Bu yasal düzenlemeler içinde en kapsayıcı olanlar, 1997 yılında yürürlüğe giren 573 sayılı Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ve 2005 yılında yürürlüğe giren 5378 sayılı Engelliler Kanunu’dur. Cevap: C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Bireyin gelişimsel süreci ve gelişim yaşı ya da hangi gelişim basamağında olduğu akranları ile karşılaştırılarak değerlendirilmektedir. Bu değerlendirmelerin gelişim testleri kullanılarak, birey için uygun koşullarda ve bireyin sağlık probleminin olmadığı bir zamanda yapılması gerekmektedir. Bireyin gelişimi ve sağlığı ile ilgili değerlendirmeler farklı uzmanlar tarafından gerçekleştirilmektedir. Bu nedenle bireyin değerlendirilmesinin bir ekip tarafından yapılması en uygun yaklaşımdır. Gelişimsel yönden risk altında olan çocuklar özellikle erken dönemde sık olarak izlenmelidir.