Yaşlılıkta Nörolojik Temelli Durumların Bakım ve Rehabilitasyonu

Yanıt Açıklaması: Hipotoni, kol, bacak veya gövde kaslarında normal düzeydeki gerginliğin azalması, kas gevşekliği demektir.

Yanıt Açıklaması: Otonomik bozukluklar; tansiyon düzensizlikleri, sindirim ve boşaltım kanallarında işlevsel bozukluklar ve cinsel fonksiyon bozukluklarıdır.

Yanıt Açıklaması: İnme, bir dizi görme problemine neden olabilmektedir. Etkilenimin şiddeti, beyindeki hasarlanmanın yeri ve genişliği ile yakından ilişkilidir. İnme sonrası görme sorunları, ‘görme kaybı’ veya ‘görsel algı problemleri’ olarak iki genel  kategoride incelenebilir. Görme Kaybı ' Görme alanı kaybı’ olarak da bilinen görme kaybı, inmeden sonra yaygın bir şekilde görülmektedir. Görsel Algı Problemleri Beyin sapının ve/veya beyinciğin (serebellumun) zarar görmesi, görme algısını, başka bir deyişle, gözle görülen bilgilerin işlenmesini bozabilir. Buna göre cevap A seçeneğidir. ‘

Yanıt Açıklaması: Bellek kaybı demansın kognitif semptomlarından biridir. Diğer seçenekler ise psikolojik semptomlardır. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Hastalığın erken aşamalarında ve hastalık belirtilerini etkin şekilde kontrol eden ilaç tedavisini aksatmadan düzenli olarak sürdüren hastaların araç kullanımı konusunda dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır: Radyo dinlemek, cep telefonu ile konuşmak, direksiyon başında bir şeyler yemek veya içmek gibi dikkat dağıtıcı davranışlardan kaçınılmalıdır. Parkinson hastalığında loş ışıklı ortamda görüş keskinliği azalabileceği için gece araç kullanılmaması daha güvenlidir. Yorgunluk ve uyku hâli hissedildiğinde veya ilaçların etkisi azaldığında direksiyon başına geçilmemelidir. Tanıdık, konforlu rotalar ve yoğun olmayan trafik saatleri tercih edilmelidir. Vücut yorgunluğunu geciktirmek için iyi bir oturma pozisyonu alınmalıdır. Sürüş sırasında bel destek yastığının kullanılması önerilmektedir. Düzenli olarak boyun ve gövde germe egzersizleri yapılması yararlıdır. Hastanın sürüş becerileri tarafsız biri tarafından değerlendirilmeli, hekim görüşü alınmalıdır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: İstenmeyen durumlar olarak ortaya çıkan komplikasyonların çeşitliliği hastanın inme sonrası iyileşme sürecini etkileyebilmektedir. Bu çeşitlilik; dolaşım problemleri, nöbetler, ağrı, kırıklar, deri ülserleri (sıklıkla yatak yaraları olarak adlandırılır) ve vücutta sıvı birikmesi olan ödem gibi durumları içerir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Vücut hareketlerinin istenilen hız veya büyüklükte yapılamadığı, istem dışı hareketlerin ortaya çıktığı veya otomatik hareketlerin kaybı ile seyreden hastalıklara “Hareket Bozukluğu Hastalıkları” denilmektedir. Dolayısıyla, doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: İnme, fonksiyonel bozukluğun başlıca nedenidir; hayatta kalanların % 20’si 3 ay sonra kurumsal bakım gerektirmekte ve % 15-% 30’unda da kalıcı bozukluklar gelişmektedir.

Yanıt Açıklaması: Nöbet geçiren kişiye yapılacak müdahaleler   aşağıda sıralanmıştır: Boğulmayı veya kusmayı önlemek için kişiyi yan tarafına doğru döndürün. Kişinin başını yastıkla destekleyin. Boyun çevresindeki sıkı giysileri gevşetin. Kişinin hava yolunu açık tutun. Gerekirse kişinin çenesini yavaşça açın ve ve başını geriye doğru eğin. Kişinin tehlikede olmadığı sürece hareket etmesini kısıtlamayın. Kişinin ağzına ilaç, su veya sıvı vermeyin. Kişinin nöbet sırasında çarpabileceği keskin veya katı nesneleri çevresinden uzaklaştırın. Nöbetin ne kadar sürdüğünü izleyin ve gerektiğinde bir doktora veya acil personele bilgi vermek için hangi belirtilerin oluştuğunu not edin. Nöbet bitene kadar hastanın yanında kalın. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Alzheimer hastalığının toplumsal hedeflerinden biri hastaların kendini rahat hissetmesine ve dışarı çıkmaktan korkmamalarına yardımcı olacak toplumsal bir bilinçlenme ve farkındalık çalışmalarının yapılmasıdır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Tıbbi iletişimlerde nörolojik belirti ve bozuklardan söz edilirken sıklıkla karşımıza çıkan parezi terimi vücudun bir bölümünde kas kuvvetinin azalması, pleji ise kas kuvvetinin tam kaybı anlamına gelir.

Yanıt Açıklaması: İnkontinans; ‘her türlü idrar ya da gaita kaçırması’ anlamına gelmektedir. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: En yaygın görülen demans tipi olan Alzheimer hasatlığı genellikle 65 yaş sonrasında ortaya çıkmaktadır. Hastalığın seyri boyunca, beyin hücreleri dejenere olarak ölür. Buna bağlı olarak bireyin belleği ve kognitif fonksiyonlarında gittikçe belirginleşen bir düşüş gözlenir. Alzheimer hastalığının unutkanlık ve hafif kafa karışıklığı şeklinde başlayan belirtiler zaman ilerledikçe şiddetlenir; özellikle yakın geçmişe ait anıları hatırlamak gittikçe zorlaşır. Okuma-yazma, dans etme, el sanatları, şarkı söyleme, eski hobileri sürdürme gibi özellikler hastalığın en ileri evrelerine kadar devam edebilen, korunan becerilerdir. Hastalık süresince; hayatın erken dönemlerinde edinilen beceriler en son kaybolan becerilerdir

Yanıt Açıklaması: Sürtünme etkisi yaratabilen, içindeyken hareket etmeyi zorlaştıran kadife ve sentetik dokulu kumaşlardan kaçınılmalıdır. Kaymaz taban çorap giyilmeli, sıkı lastikli çoraplar giyilmemeli ve cırt cırtlı ayakkabilar giyilmelidir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Birisine yardım ederken iyi vücut mekaniklerini kullanın: • Bacaklarınızı sırt bölgenizden daha çok kullanın • Kendinize geniş bir destek yüzeyi sağlamak için bacaklarınızı açın. • Vücudunuzu bükmek veya döndürmek yerine tüm vücudunuzla hareket edin. • Bakım verdiğiniz kişiyi kendinize yakın tutun. • Olabildiğince sarsıntılı hareketlerden ve kaldırmalardan sakının. Bunun yerine; kişiyi hareket ettirmek için yuvarlama, döndürme veya kaydırmalar kullanın.

Yanıt Açıklaması: İstemsiz kas kasılmaları, spazmlar Frontotemporal demans hastalığında görülen motor fonksiyon bozukluklarından biridir. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Parkinson Hastalığının Belirtileri • Hareketin yavaşlaması (bradikinezi) ve eklemlerde katılaşma (akinezi): Parkinson hastalarının hareketlerindeki yavaşlık dikkat çekmektedir. Bu tabloya kas ağrıları da eşlik edebilmektedir. • Titreme (tremor): Parkinson hastalarında özellikle istirahat durumundayken ortaya çıkan/artan el titremeleri belirgin bir şekilde görülmektedir. Fakat her el titremesi Parkinson hastalığının mutlak göstergesi değildir. Bazı olgularda çene ve/veya dudak titremesi de görüleblir. • Denge bozukluğu veya duruş bozuklukları: Kişilerde öne eğik bir beden duruşu yerleşebilir. Hastalık ilerledikçe belirginleşen kötü postür, denge kaybı ve düşme riskini arttırmaktadır. Konuşma güçlükleri: Normal konuşma şeklinden çok daha yavaş, cılız sesle veya anlaşılmayacak şekilde hızlı konuşma, kelimeler arasında durmama, kelime atlama ya da durağanlaşma gibi belirtileri vardır. • Yazı yazma kabiliyetinde değişimler: Yaşın ilerlemesi ile yazı yazmada bazı doğal değişiklikler gelişebilir fakat Parkinson hastalarının yazı şekilleri belirgin şekilde değişim göstermektedir. Genellikle harfler küçülür, birbirine yapışır ve kelimeler karmaşıklaşır. Hastaların yazma tarzları konuşmalarına benzeyebilmektedir. • Mimiklerde azalma ve donuk bir yüz ifadesi: Kişi iletişiminde mimiklerini kullanamaz, kendini ifade etmede zorluk çektiği görülür. • Uykuda sırasında hareketlenmeler: Uyku sırasında tamamen farkında olmadan tekme, yumruk atma gibi ani, kontrolsüz hareketler meydana gelebilir. • Yürüme bozukluğu: Adım uzunluğunun kısalması, yürürken bacakların yönetiminde aksama, ayak tabanlarını yere sürerek yürüme gibi hareket zorlukları meydana gelir. Hareket güçlüğü ve yürüme bozukluğunun ileri seviyesinde ise düşmeler gerçekleşebilir. • Hareket dışı bulgular: Hareket sistemi dışındaki sistemlerin bulguları da görülebilmektedir. Bunlara örnek olarak ani pozisyon değişimi ile gelişen kan basıncı düşüklüğü (ortostatik hipotansiyon), kabızlık, anksiyete, depresyon, koku alma ve uyku bozuklukları, huzursuz bacak sendromu, tedavide kullanılan ilaçların da etkisi ile gün içerisinde uyanıkken halüsinasyon, geceleri ise kabus görme, özellikle daha genç erkek hastalarda yine ilaçların etkisi ile şans oyunlarına düşkünlük, aşırı para harcama isteği, cinsel davranışlarda değişiklikler veya aşırı yeme gibi bir takım haz artırmaya yönelik davranışsal değişiklikler gelişebilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Bakım Veren Sorunlarıyla Baş Etme Yolları

Yanıt Açıklaması: Alzheimer hastalığı klinik gidiş ve belirtiler çerçevesinde 3 evreye ayrılır: 1. Erken evre: Sözcük bulma zorluğu , unutkanlık, kişilik ve davranışlarda hafif değişikler, hesaplama zorlukları, eşyalarının yerini hatırlayamama, cevaplandığı hâlde kısa aralıklarla benzer soruları tekrarlama, hafif oryantasyon bozukluğu. 2. Orta evre: Bellek kaybında artış, ifade etmek istediği anlama uygun olmayan sözcükler kullanma, temizlik, giyinme gibi basit öz bakım becerilerinde bozulma, davranış ve kişilik değişikliklerinde artış , günün saatlerini, gece ve gündüzü karıştırma, geceleri artan huzursuzluk ve uykusuzluk, uzak akraba ve arkadaşları tanıma güçlüğü, iletişim zorluğu, amaçsız gezinmeler, halüsinasyon, ajitasyon. 3. İleri evre: Temizlik, beslenme gibi öz bakım alanlarında bağımlılık, yatağa bağımlılık , idrar kaçırma (inkontinans) , anlama ve konuşmanın kaybı. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: İnkontinanslı yaşlılara yardımcı olan bakım elemanın dikkat etmesi gereken uygulamalardan başlıcaları; Hastaya daha çok gündüz saatlerinde bol miktarda sıvı içilmelidir. Egzersizler etkilerinin ortaya çıkmasına kadar düzenli olarak uygulanmalıdır. Mesaneyi irrite eden çay, kahve, kola gibi kafein içeren içecekler ve alkollü içecekler azaltılmalıdır. Bol miktarda meyve ve sebze ile dengeli bir diyet, bağırsak hareketlerine yardımcı olan değerli lifleri içermeleri sebebiyle oldukça faydalıdır. Yaşlıyı mümkün olduğu kadar aktif tutmak, bağırsağın düzenli olarak hareket etmesine yardımcı olmaktadır. Cilde yumuşak sabun veya özel ürünler kullanarak özen gösterilmeli ve iyice temizlenip kurulanmalıdır. Doğru cevap B'dir.