Çoklu Engellilerin Bakım ve Rehabilitasyonu

Yanıt Açıklaması: En çok karşılaşılan ve çoklu yetersizliğe neden olan sendromlar arasında Rett sendromu, Angelman sendromu, Williams-Beuren sendromu, Prader-Willi sendromu, Cornelia de Lange sendromu, Sanfilippo sendromu, Fragile X sendromu, tuberoz sklerozis kompleksi ve diğerleri yer almaktadır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Epilepsi, beyinde hızlı ve bozulmuş elektrokimyasal ateşleme sonucu davranış ve bilinç işlevlerinde, duyusal ve motor işlevlerde ani ve beklenmedik değişikliklerdir.

Yanıt Açıklaması: ABC kaydı davranış öncesi ve davranış sonrasında neler olup bittiğine ilişkin, ayrıntılı bir biçimde veri toplamak için doğrudan gözlemlere yer veren kayıt türüdür. ABC kaydı ile hedef davranışa ya da davranışlara karar verilir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Doğum Sonrası Engel Nedenleri; • Bebeğin yetersiz beslenmesi • Bebeğin gerekli testlerinin ve sağlık kontrollerinin yaptırılmaması • Bebeğin aşılarının düzenli olarak yaptırılmaması • Ağır doğum sarılığı • Doğum sonrası bebeğin ağır ve ateşli hastalık geçirmesi • Ev, iş, trafik kazaları • Zehirlenme türleri • Doğal afetler • Ailenin ve çevrenin eğitimsizliği nedeniyle yanlış müdahalede bulunulması • Bireylerin ihmal ve istismar edilmesi

Yanıt Açıklaması: Gelişimsel yetersizliklerden etkilenen çocukların ortak kulak iltihabına ilişkin riski yüksek olup, üst solunum yolu enfeksiyonu gibi ilişkili olduğu durumlardan dolayı enfeksiyon orta kulağa taşınır. Down sendromu, OSB, Fragile X sendromu, Williams sendromu, Turner sendromu ve diğer bazı sendromlardan etkilenen çocuklar orta kulak enfeksiyonu için daha yüksek riske sahiptir.

Yanıt Açıklaması: DİL GELİŞİM ÖZELLİKLERİ İnsanoğlu topluluk halinde yaşayan, gereksinimlerini karşılamak ve yaşamını sürdürmek için çevresindeki bireylerle iletişim kurmak zorunda olan sosyal bir varlıktır (Ege, 2006). Çoklu engellilerin iletişim kurmada kullanılan dil ve yüz ifadelerinde bozukluklar olabilir. Bu bozukluklar dilin gelişimi ve yapısında gerçekleştiğinde bireylerin çevresindeki kişilerle iletişim kurması daha da zorlaşır. Bu duruma ek olarak çok engelli bireylerin çevresindeki bireylerle az etkileşime girmesi onda bir deneyim eksikliği yaratmış olabilir. Bu iki durumda da çok engelli bireyler konuşmayı anlamlı bir şekilde kullanmada sınırlılıklar gösterebilirler (Nakken ve Vlaskamp, 2002). Bu sınırlılığı aşmak için de çok engelli bireyler göz hareketleri, dokunma, yüz ifadeleri, mimikler, bilgisayar ya da konuşmayı destekleyici cihazlar kullanabilmektedirler (Chen, Klein ve Haney, 2007; Copley ve Ziviani, 2004; Schepis ve Reid, 1995).

Yanıt Açıklaması: Bu gelişim üzerinde etkili olan iki önemli faktör mizaç ve bağlılıktır. Birey genetik altyapısında getirdiği mizacı ile günlük hareket seviyesini, düzenini, çevreye uyumunu ve sosyal etkileşimlerini belirler. İkinci faktör olan bağlılık aile ile çocuk arasında yaşanan bağdır. Bu bağ çocuğun çevre ile kurduğu iletişimini etkiler. Özellikle anne ile bebek arasında kurulan bağ bebeğin çevre ile etkileşimini yakından etkilemektedir.

Yanıt Açıklaması: Çoklu yetersizliği olan bireylerin sağlığını ve psikososyal iyilik hâlini geliştirici unsurlardan bazıları aşağıda sıralanmaktadır: • Hareket ve egzersiz • Hoşa giden aktiviteler • Duyusal uyarımlar • Sosyal etkileşim ve pozitif ilişki • Seçim fırsatlarının oluşturulması • Bakım personeli ve aile üyelerini destekleme.

Yanıt Açıklaması: En çok karşılaşılan ve çoklu yetersizliğe neden olan sendromlar arasında Rett sendromu, Angelman sendromu, Williams-Beuren sendromu, Prader-Willi sendromu, Cornelia de Lange sendromu, Sanfilippo sendromu, Fragile X sendromu, tuberoz sklerozis kompleksi ve diğerleri yer almaktadır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: İşitme bozukluğu olan bireylerle iletişim kurarken orta hızda bir tempoyla ve yeterli bir tonda ve bağırmadan ifadeler oluşturulmalıdır. İfadelerin anlaşılıp anlaşılmadığı çoklu yetersizliği olan bireylerin yüzü ve vücut dili izlenerek belirlenebilir. İfadelerin anlaşılmadığı ve muğlak yüz ve vücut dilinde kelimeler tekrarlanmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Yaşamın ilk yılında başlayıp devam eden bir süreç olsa da çok engelli bireyler sosyal ve duygusal gelişimde güçlükler yaşamaktadırlar. Çok engelli birey çevresindeki sosyal etkileşim fırsatlarını görme, işitme, zihin yetersizliği veya bedensel yetersizlik gibi nedenlerden dolayı etkin kullanamayabilir. Bu sınırlılığı aşmak için çoklu engelliler dokunma, jest mimik ya da bilgisayar gibi alternatif yollarla iletişim kurabilirler (Chantry ve Dunford, 2010; Holburn, Nguyen ve Vietze, 2004; Petry ve Maes, 2006).

Yanıt Açıklaması: BİLİŞSEL GELİŞİM ÖZELLİKLERİ Bebeğin dünyaya gelişi ile dış dünyayı anlamlandırma çabası başlar. Bu çaba bebeğin duyu organları ve içsel zihin süreçleri olarak tanımlayabileceğimiz biliş ile yürütülür. Bilişin içeriği dikkat, algı, bellek, okuma-yazma, problem çözmeden oluşmaktadır (Bayhan ve Artan, 2007).

Yanıt Açıklaması: Yiyeceklerin sertliğini ve kıvamını korumak yerine değiştirilmesi gerekir.

Yanıt Açıklaması: Doğum O¨ncesi Engel Nedenler; C¸eşitli kromozomal nedenler Akraba evliliği Hamilelik süresince yetersiz beslenme Soy geçmişinde kalıtımsal hastalık olması Hamilelik yaşının (çok küçük ya da büyük) uygun olmaması Hamilelikte doktor tavsiyesi dışında ilaç kullanılması Hamilelikte annenin sigara, alkol, uyuşturucu kullanması Hamilelikte iyonize röntgen ışınlarına maruz kalınması Ana baba arasındaki kan uyuşmazlığı Hamilelikte ateşli, bulaşıcı hastalık geçirme Hamilelikte kaza geçirilmesi veya travmaya maruz kalınması Hamilelikte aşırı stres veya zehirlenmeye maruz kalınması Hamilelikte sağlık kontrollerinin ve yapılması gereken testlerin yaptırılmaması Hamilelikte gereken vitamin ve minerallerin eksikliği Annenin yüksek tansiyon, kalp veya şeker hastalığı gibi hastalıklarının bulunması Fazla veya sık aralıkta hamile kalınması veya doğum yapılması Doğru seçenek D'dir.

Yanıt Açıklaması: Çoklu engelliler yaşadıkları sınırlı dil gelişimi yüzünden kendileri de alternatif iletişim yolları geliştirebilirler. Bu mesajların anlaşılması o bireyle ilk defa tanışan kişi için zor olsa da bireyin ailesi için çok kolaydır. Bu tür durumlarda ailenin bilgi kaynağ ı olarak kullanılması daha verimli eğitim programları planlanması için önemlidir. bu nedenle doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bebek ilk olarak kendi vücuduna odaklanır. Yaptığı emme ve dokunma hareketleri ile kendisini tanımaya başlar. Daha sonra dış dünya ile kendi vücudu arasında bağlantı kurmaya başlar. Bu ilişki bebeklik döneminde kullanılan kıyafet, eşya ve oyuncaklar aracılığıyla gerçekleşir. Son olarak bebek nesneler, resimler, kelimeler gibi sembollerle kendisini dış dünyaya karşı temsil eder. Doğru yanıt C’ dir.

Yanıt Açıklaması: Değerlendirme, ölçme sonucunu bir ölçüt ile karşılaştırarak ölçülen özellik hakkında bir karara varma işlemidir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de yetersizlikten etkilenmiş bireyler eğitim imkânlarından yararlanabilmek için önce tıbbi tanı, daha sonra da eğitsel tanı almaktadırlar. Ülkemizde çok engelli bireyler tıbbi ve eğitsel tanılama aşamasında sahip oldukları birden fazla yetersizliğin isimlerinin bir arada kullanılmasıyla tanılanmaktadırlar. Örneğin görme yetersizliği + hafif düzeyde zihinsel yetersizlik, bedensel yetersizlik + görme yetersizliği vb. Tanılama işlemlerinde kullanılan farklı yaklaşımlar, tanılama araçlarının yeterli olmayışı çoklu engelliliğin gerçek sayılarının belirlenmesini güçleştirmektedir. Bu yüzden ülkemizde henüz çoklu engelliliğe yönelik olarak toplanmış net ve güncel bir istatistiki veri bulunmamaktadır. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığının 2002 yılında yaptığı “Türkiye Özürlüler Araştırması” adlı çalışmada bu grupta yer alan bireylerin sayılarına ilişkin bazı veriler elde edilmiştir. Buna göre Türkiye’de yetersizlikten etkilenmiş bireylerin %11,75’i iki çeşit yetersizliğe, %2,52’si üç çeşit yetersizliğe, %0,61’i dört çeşit yetersizliğe, %0,21’i ise beş çeşit yetersizliğe sahiptir. Araştırma sonuçlarına dayanılarak kişide var olan yetersizlik türünün sayısı arttıkça görülme sıklığının azaldığı ifade edilebilir

Yanıt Açıklaması: Yurt dışında yapılan çalışmalarda ise okul çağındaki çocukların yüzde 2 ile 5 arasının çoklu engelli olduğu yer almaktadır (Watson, 2017; Downing ve Peckham-Hardin, 2006; Meyen & Skrtic, 1995). Doğru cevap "E" dir.

Yanıt Açıklaması: Çoklu engelli bireylerin ortak özellikleri; Tıbbi problemler Sözel dili anlamada güçlük Sınırlı ilgi Algılama ve hafıza güçlükleri Düşük benlik algısı Fiziksel hareketlerde güçlük