Çoklu Engellilerin Bakım ve Rehabilitasyonu

Yanıt Açıklaması: Aşamalı yardımla öğretimde eğitimci hedef uyaranı ve kontrol edici ipucunu eş zamanlı olarak sunar. Bireyin ilerlemesine göre ipucu geri çekilir yani silikleştirilir. İpucunun silikleştirilmesi için belirlenmiş bir ölçüt bulunmamaktadır. Eğitimci, ipucunun sayısı, yoğunluğu, türü gibi konularda anlık kararlar alarak ipucunu silikleştirebileceği gibi gerek olduğunu düşündüğünde tekrar ipucu sunabilir.

Yanıt Açıklaması: Fırsat O¨ğretimi: O¨ğrenci ve yetişkin arasındaki etkileşime odaklanılır. Burada etkileşim öğrenci tarafından başlatılır ve öğrencinin ilgilendiği nesne ve olay belirlenerek bu nesne ve olay ile ilgi- li konuşulur, öğrencinin bir tepki vermesi sağlanır.

Yanıt Açıklaması: Beceri ve kavraların en iyi biçimde öğrenmenin öğretim sırasında yapılan yanlışlardan ziyade, öğretim sırasındaki olumlu yanıtlar ve alıştırmalar aracılığıyla gerçekleştiği varsayımına dayalı öğretim yöntemleri yanlışsız öğretim yöntemleri olarak adlandırılmaktadır. Toplum dokuz yanlışsız öğretim yöntemi yer almaktadır. Bunlar; eşzamanlı ipucuyla öğretim, sabit bekleme süreli öğretim, artan bekleme süreli öğretim, davranış öncesi ipucu ve sınamayla öğretim, davranış öncesi ipucu ve silikleştirmeyle öğretim, aşamalı yardımla öğretim, ipucunun giderek arttırılması ile öğretim, ipucunun giderek azaltılması ile öğretim ve uyaran ipuçları ve uyarlamalarıdır.  Etkinlik temelli öğretim yanlışsız öğretim yöntemlerinden biri değildir. Etkinlik temelli öğretim davranışla doğal ve anlamlı bir ilişkide olan davranış önesi ve sonrası uyaranların kullanıldığı, çocuğa doğal ortamda öğrenme fırsatları sunan, çocuğun ilgilerinden yola çıkarak belirlenen işlevsel ve genellenebilen amaçların günlük rutinler ve planlanmış oyun etkinlikleri içerisine gömülerek öğretildiği bir öğretim düzenlemesidir. Doğru cevap cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Bruscia’nın (1989) belirlediği 4 farklı müzik terapi yaklaşımından biri olan reseptif (alıcı) müzik terapi yaklaşımı çoklu yetersizliği olan bireyler ile kullanıma uygun olan bir diğer yaklaşımdır. Özellikle yetersizliklerin sayı ve seviye olarak oldukça ağır düzeyde yaşandığı durumlarda alıcı müzik terapi en kullanıma uygun olan yaklaşımdır. Aktif katılımın şart olmadığı ya da eser miktarda katılımın takdir gördüğü bu yaklaşımda, hastanın canlı ya da kayıttan bir müziği dinlemesi ve bu deneyime suskunlukla, sözlü şekilde veya diğer ifade biçimlerini kullanarak tepki vermesi amaçlanmaktadır. Dinleme deneyimi genellikle müziğin fiziksel, duygusal, zihinsel, estetik veya manevi yönlerine odaklanır ve hasta’nın tepkileri deneyimin terpötik amacına göre düzenlenir. Aynı zamanda, belirli bir duygusal ya da fiziksel tepkiyi rahatlatmak ya da uyarmak için kullanılabilir.

Yanıt Açıklaması: Tuvalet becerisi; öğrenilmesi uzun bir zaman aldığı ve içsel bazı uyaranlara (mesane doluluğu, bağırsak baskısı vb.) karşı farkındalık gerektirdiği için öğretilmesi en zor kişisel bakım becerilerinden biridir

Yanıt Açıklaması: Söz konusu aşama edinim aşamasıdır. Doğru seçenek E'dir.

Yanıt Açıklaması: Söz konusu paragrafta yer alan ifadeler çocukların olumsuz davranışlarını azaltmada müziğin etkili olduğuna dair ifadelerdir. Doğru seçenek A'dır.

Yanıt Açıklaması: Günlük etkinlikler gerçekleştikleri yere göre iç mekân ve dış mekân etkinlikleri olarak iki grupta ele alınabilir. İç mekân etkinlikleri düşünüldüğünde özel gereksinimli bireylerin bağımsız yaşama erişmelerinde en önemli becerilerin ev ortamında gereksinim duyacakları kişisel hijyen, giyinme, beslenme gibi temel beceriler olduğu görülmektedir (Martin, Haya ve Carro, 2013).

Yanıt Açıklaması: Rehberli uygulamalar: Öğretmenin öğrenciye daha önceden belirlenen ipucu/ ipuçları ile öğretimi gerçekleştirmesidir.

Yanıt Açıklaması: Öğrencinin öğretilmesi planlanan beceri ile ilgili performansı ve beceri basamaklarını uygulamayı öğrenirken ihtiyaç duyacağı yardım düzeyini doğru belirleyebilmek için dört farklı beceri analizi yapılmaktadır (Uysal, 2004): • Yapılış sırasına göre beceri analizi • Gelişimsel aşamaya göre beceri analizi • Güçlük düzeyine göre beceri analizi • Becerinin yapısal analizi

Yanıt Açıklaması: Bireyler için biyolojik olarak önem taşıyan yaşamsal gereksinimleri karşılamaya yönelik pekiştireçlerdir. Bu pekiştireçler yiyecek içecek pekiştireci (çikolata, patlamış mısır, gazlı içecek vs,) ve duyusal pekiştireçlerdir (oyun hamuru ile oynamak, çizgi film izlemek vs,).

Yanıt Açıklaması: Yanlışsız öğretim yöntemlerinin kullanıldığı çalışmalar incelendiğinde bu yöntemlerin yaygın olarak otizmli bireylerin eğitiminde kullanıldığı görülmektedir (Tekin, 1999). Bununla birlikte zihin yetersizliği, görme yetersizliği, işitme yetersizliği olan bireylerin eğitiminde de bu yöntemlerin etkili sonuçlar ortaya koyduğu görülmektedir (Tekin, 1999) Çoklu engellilerin eğitiminde yanlışsız öğretim yöntemlerinin kullanıldığı çalışmalar da oldukça fazladır.

Yanıt Açıklaması: Trafik ışıklarına seslendirilme konulması görme engelli olan bireylerin algılamalarına yönelik bir uygulama olarak örnek bir evrensel tasarım ilkesine hizmet etmektedir. Doğru seçenek B'dir.

Yanıt Açıklaması: Müzik dil ve iletişim alanı ile etkileşime geçtiğinde söz, şiir gibi dil ögeleriyle buluşur. Böylelikle tekerlemeler ve şarkılar oluşur ve sesletimden bir adım öteye geçerek sözel içeriği bünyesinde barındıran bir şarkı söyleme etkinliği olarak karşımıza çıkar.

Yanıt Açıklaması: Değerlendirme başkaları tarafından tekrar gözlenebilen, objektif ve işlevsel bir süreçtir. Değerlendirme tanılama amacıyla gerçekleştirilebileceği gibi, bireyin yeteneklerini, güçlü ve zayıf yanlarını ortaya çıkarmada da yardımcı olmaktadır. Özel eğitimde tarama, tanılama, özel eğitim uygunluğunu belirleme, öğretimi planlama, gelişmeleri izleme ve programı değerlendirme amacıyla olmak üzere pek çok konuda değerlendirme yapılmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Çoklu yetersizliği olan bireylere yönelik yapılan öğretimler genel eğitim okullarında olabileceği gibi özel eğitim okullarında da olabilir. Dolayısıyla eğitsel yerleştirme RAM bünyesinde alınan kararla belirlenir. Doğru seçenek E'dir.

Yanıt Açıklaması: Fiziksel gelişimin en hızlı olduğu dönem bebeklik dönemidir.

Yanıt Açıklaması: C¸oklu engelliler ile gerçekleştirilecek olan de- ğerlendirme bireyin bilişsel, duyusal motor, ileti- şimsel, akademik ve sosyal alanlardaki performans ve işlev düzeyine ilişkin bilgiler sağlamalıdır. Uz- manlar bu alanlarda bireyin performansını belir- leyebilmek amacıyla genellikle şu değerlendirme yöntem ve araçlarından yararlanmaktadırlar (Me- adnick, 2002; Mar, 2010): 1. Gözlemler, 2. Görüşmeler, 3. Kontrol listeleri, 4. O¨lçekler, 5. Beceri analizleri. Doğru seçenek D'dir.

Yanıt Açıklaması: C¸oklu engelli bireyler için kişisel bakım beceri öğretim programı geliştirme ve uygulama aşamasında, aşağıda sıralanan kriterler göz önünde bulundurulmalıdır: Ekip üyeleri ile işbirliği içinde olmak Bireyin içinde bulunduğu kültüre, yaş ve gelişim düzeyine uygun, aynı zamanda sosyal olarak geçerli öğretim süreçlerine yer vermek Akranları sürece da^hil etmek Uyarlamalara yer vermek Etkili bir değerlendirme sürecine yer vermek ve değerlendirme sonuçlarını kullanmak O¨ğretim için uygun ortamları ve süreleri belirlemek Etkili bir öğretim yöntemi seçmek Doğru A'dır.

Yanıt Açıklaması: Yemek yeme becerileri gelişimsel olarak aşağıdaki sıralamayı izlemektedir: • Başkasına bağımlı olarak beslenme (kaşık dudaklarına dokundurulduğunda ağzını açma ve yiyeceği yutma), • Parmakları kullanarak yeme, • Kaşık kullanarak yeme, • Bardaktan sıvı içme, • Çatal kullanma, • Bıçak kullanarak yiyecekleri sürme ve kesme, • Yiyecek servis etme, • Yemeğin üzerine tuz, baharat ve soslar ekleme, • Yemek masasında görgü kurallarına uyma. Cevap : A şıkkıdır.