Çoklu Engellilerin Bakım ve Rehabilitasyonu

Yanıt Açıklaması: Uyarlama yaparken dikkat edilmesi gereken temel nokta, çoklu engelli bireyin uyarlamadan en üst düzeyde yarar elde edebilmesi için, sunulacak desteğin ne zaman silikleştireleceği ve ortadan kaldırılacağının belirlenmesidir.

Yanıt Açıklaması: Bu tuvalet öğretim yönteminin “hızlandırılmış” olarak betimlenmesinin sebebi, öğretim programının yüksek yoğunlukta sunulması ve öğrencilerin tuvalet becerisi performanslarında hızlı değişimlerin yaşanmasıdır. Hızlandırılmış tuvalet öğretim yöntemi her ne kadar avantajlı bir yöntem olarak gözükse de bu yöntem hakkında bazı soru işaretleri de bulunmaktadır. Hızlandırılmış tuvalet öğretim yöntemi ile ilgili çekinceler; (a) sıvı miktarının artırılmasının birey için tehlikeli olabileceği, (b) tuvalet öğretimi sırasında öğrencinin diğer öğretim fırsatlarından tamamen mahrum edildiği, (c) tuvalet öğretimi sırasında öğrencinin tipik gelişim gösteren akranlarıyla yaşayacağı olası iletişim fırsatlarından mahrum edildiği, (d) tüm bu ayrıştırmanın öğrenci için aşırı bir ceza durumu oluşturabileceği olarak sıralanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Vokal etkinlikler, temelde çoklu yetersizliği olan bireyin ağızdan herhangi bir ses üretmesi amacı ile yapılan etkinlikleri ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Williams-Beuren sendromlu bireyler orta ve üzeri şiddette zihinsel yetersizliğe sahip olup endokrin sistem sorunları (hipotiroid), kalp-dolaşım sistemi problemleri (yüksek tansiyon, aort darlığı), sindirim sistemi sorunları (kronik kabızlık), duyu-nöral işitme kayıpları, glikoz tolerans anormalliği ve diğer sağlık sorunlarına sahip olabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Yemek yeme becerisi için ön koşul beceriler; emme, dudaklarını kapalı tutabilme, yutma, ısırma ve çiğneme becerilerinin yanı sıra boğazına yemek takıldığında öğürme refleksi olarak sıralanmaktadır

Yanıt Açıklaması: Tüm diğer özel gereksinimli bireyler gibi, çoklu yetersizliği olan bireyler için de Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP) hazırlanır. BEP hazırlanırken her bireyde farklı ve tek olan yetenek, ihtiyaç, bireysel özellikler, güçlü ve zayıf yanlar göz önünde tutulmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Tüm değerledirmeler sonucunda öğrencinin yapabildikleri ve yapamadıkları belirlenir. Bu belirlemeye göre ortaya çıkan beceri listesinde öncelikli olarak en sık kullanılan, öğrencinin öğrenme aciliyeti olan becerilere öncelik verilerek bir eğitim planı hazırlanır.

Yanıt Açıklaması: Müzik terapi, müziğin ve müzik uygulamalarının kişiye özel bireyselleştirilmiş hedefleri başarmak amacıyla onaylı bir müzik terapi programını tamamlamış yetkili uzmanlar/müzik terapistler tarafından bireyle terapötik bir ilişki içerisinde yürütülen kanıt temelli klinik kullanımıdır.

Yanıt Açıklaması: İş ve meslek terapistleri günlük yaşam etkinlikleri alanında uzmanlaşmıştır. Günlük yaşam  etkinlikleri arasında kişisel bakım becerileri ile bu becerilerin gerçekleştirilmesinde önemli yeri olan küçük kas gelişimi de yer almaktadır. Bu uzmanlar kişisel bakım becerilerinin öğretiminde kullanılacak beceri analizi basamaklarının oluşturulmasında rehberlik edebilirler. Doğru D'dir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 1962 yılında ABD’de geliştirilen ve ülkemizde de geniş kabul görmüş olan High Scope Projesi öğretimde günlük rutinlerin öneminin altını çizer. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Gelişimsel Aşamaya Göre Beceri Analizi Öğretilecek becerinin ön koşul niteliğine göre hiyerarşik olarak sıralanmasıdır. Örneğin eldeli toplama işlemi becerisini öğretmeyi hedeflediğiniz öğrencinin öncelikle rakamlarla eldesiz toplama işlemi yapabiliyor olması gerekmektedir. Benzer şekilde bağcıklı ayakkabı giymeyi hedeflediğiniz öğrencinizin öncelikle bağcıksız, nispeten kolay giyilebilir (babet ayakkabı gibi) bir ayakkabıyı bağımsız şekilde giyiyor olabilmesi gerekmektedir. Öğretmenlerin öğretilmesi planlanan beceri için ön koşul niteliği taşıyan becerileri belirlemeleri ve öğrencilerine bu beceriyi ancak ön koşul becerileri sağlar hâle geldikten sonra öğretmeye başlamaları gerekmektedir. Bu durum gelişimsel aşamaya göre beceri analizi ile aşılabilmektedir

Yanıt Açıklaması: İç bileşenleri arasında zaman, ritim, yapı ve dinamikleri barındıran müzik, Dil ve iletişim alanı ile etkileşime geçtiğinde söz, şiir gibi dil ögeleriyle buluşur. Böylelikle tekerlemeler ve şarkılar oluşur ve sesletimden bir adım öteye geçerek sözel içeriği bünyesinde barındıran bir şarkı söyleme etkinliği olarak karşımıza çıkar. Fiziksel ve psiko-motor alan ile etkileşime geçtiğinde hareket ögesi ile birleşerek yaratıcı hareket ve dans etkinliği olarak uygulanır. Hareket ögesi ile birleştiğinde oluşan bir başka etkinlik de çalgı çalma etkinlikleridir. Bu etkinliklerde küçük ve büyük motor beceriler ile eşgüdümlü hareket becerileri müzikal düzlemde sergilenme olanağı bulur. Hareket ve dil ile birleştiğinde ise bedensel kullanımı içeren beden dili ve beden perküsyonu etkinliği olarak uygulanır.

Yanıt Açıklaması: Gömülü öğretim yönteminin sağladığı avantajlar dört ana düşünce etrafında toplanmaktadır. İlk olarak öğretim denemeleri devam eden etkinlik veya rutinlerin içine gömüldüğü için doğal sınıf ortamında çok büyük değişiklikler gerektirmemektedir. İkinci önemli avantaj çocuğun katılımını ve öğrenme motivasyonunu artıran ilgilerinin / tercihlerinin temel alınmasıdır. U¨çüncü önemli avantaj öğretimin doğal sınıf ortamında gerçekleştirilmesinin çocuğun öğrendiği becerileri bağımsız olarak kullanma olasılığını artırmasıdır. Dördüncü olarak, öğretmen gün içerisinde farklı etkinlikler içerisinde yani öğrenme hedefini gömülü öğretimle sunabilir. Böylece çocuk öğrendiği beceriyi farklı ortamlarda sergileme şansına sahip olur. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Çoklu yetersizlik, iki ya da daha çok yetersizliğin birlikte görüldüğü bir yetersizlik durumudur.

Yanıt Açıklaması: Tepki ipuçlarının kullanıldığı yanlışsız öğretim yöntemleri sekiz grupta ele alınmaktadır. Bunlar sabit bekleme süreli öğretim, eş zamanlı ipucu ile öğretim, artan bekleme süreli öğretim, davranış öncesi ipucu ve sınamayla öğretim, davranış öncesi ipucu ve silikleştirmeyle öğretim, aşamalı yardımla öğretim, ipucunun giderek artırılması ile öğretim ve ipucunun giderek azaltılmasıyla öğretim olarak ifade edilmektedir. Doğru yanıt E’dir.

Yanıt Açıklaması: Beceriler yapısal olarak altı farklı şekilde analiz edilmektedir: • Yönergesine göre becerinin yapısal analizi • Sunum şekline göre becerinin yapısal analizi • Gerekli görülen niteliklere göre becerinin yapısal analizi • Yeterli görülen süreye göre becerinin yapısal analizi • Doğruluk düzeyine göre becerinin yapısal analizi

Yanıt Açıklaması: Öncelikle öğrenci, beceri listelerinin olduğu formlar ile değerlendirilir. Bu formlar kaba değerlendirme formları, gelişim envanterleri ve akademik beceriler için ders programlarında yer alan kazanımlar olabilir. Daha sonra aile ile görüşme yapılarak, öğrencinin hangi becerileri ne düzeyde gerçekleştirdiği ve ailenin çocuğunun öncelikle hangi becerileri kazanmasını istediğiyle ilgili bilgi toplanır. Ayrıca öğrencinin zamanının büyük bir bölümünü geçirdiği ortamların özellikleri ve öğrencinin bu ortamlarda günümüzde ve gelecekte ne tür becerilere sahip olması gerektiği saptanır.

Yanıt Açıklaması: Ayrık denemelerle öğretim yöntemi, uygulamalı davranış analizine dayalı öğretim uygulamaları ara­sında yer almaktadır. Davranışı öncesi ve davranış sonrası uyaranların davranışların oluşmasındaki önemine vurgu yapan uygulamalı davranış analizi­nin temel ilkesinden hareketle geliş­tirilmiş bir yöntem olarak bilinmektedir. Ayrık de­nemelerle öğretim yönteminde, öğretimi yapılacak bir beceri alt basamaklara ayrılmaktadır. Her bir alt basamak art arda yinelenen denemelerle öğretilmek­tedir. Her bir de­neme öncül-davranış-sonuç bileşenini içermektedir. Öncül, be­ceri yönergesi veya ayırt edici uyaran olabilir. Beceri yönergesi veya ayırt edici uyaran ifadesi, belirli bir tepkiye yol açan uyaranı tanımlamaktadır. Bu uya­ran bireye soru sorma, görsel destek veya çevre           dü­zenlemesi olabilir. Doğru yanıt D’dir.

Yanıt Açıklaması: Pekiştirme sürekli pekiştirme ve aralıklı pekiştirme olmak üzere iki biçimde gerçekleştirilebilir. Aralıklı pekiştirme tarifesi oranlı ve zaman aralıklı olmak üzere iki biçimde uygulanabilmektedir. Oranlı pekiştirme ise kendi içinde sabit oranlı ve değişken oranlı; zaman aralıklı pekiştirme ise kendi içinde sabit zaman aralıklı ve değişken zaman aralıklı olarak iki biçimde uygulanabilmektedir. Doğru cevap C'dir.