Çoklu Engellilerin Bakım ve Rehabilitasyonu

Yanıt Açıklaması: Beslenme bozukluğu bir engelle sebep olmamaktadır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: İnsanoğlu topluluk halinde yaşayan, gereksinimlerini karşılamak ve yaşamını sürdürmek için çevresindeki bireylerle iletişim kurmak zorunda olan sosyal bir varlıktır.

Yanıt Açıklaması: Yutma güçlüğünü yansıtan belirtiler arasında acil olanlar; zatürre, göğüs enfeksiyonu, tam tıkanıklık sonucu boğulma, her yemekte veya sıvı aldığında öksürme, ani kilo kaybı, vücut kitle indeksinin 15’in altına düşmesi, yeme ve içme becerilerinde ani değişiklikler ve yeme ve içme sırasında solunum güçlüğü yaşanmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Bireyin çevresini keşfetmesi, fiziksel gelişimine paralel olarak ilerleyen motor gelişimi ile başlar. Motor gelişim, bireyin hayatı boyunca sergilediği motor davranışlarındaki değişikliktir. Bireyin fiziksel olarak büyümesi ve merkezî sinir sisteminin gelişimine paralel olarak organizması isteme bağlı hareketlilik kazanır. Birey hareketlilik kazandıkça çevresini tanımaya çalışır. Her tanıma fırsatında bireyin duyu organları, zihin becerileri ve kasları birlikte çalışır. Doğru yanıt B’ dir.

Yanıt Açıklaması: Söz konusu ifade ev konuşmasını açıklamaktadır. Doğru seçenek B'dir.

Yanıt Açıklaması: Epilepsi, beyinde hızlı ve bozulmuş elektrokimyasal ateşleme sonucu davranış ve bilinç işlevlerinde, duyusal ve motor işlevlerde ani ve beklenmedik değişikliklerdir. Epilepsi için risk oluşturan durumlar genetik yatkınlık, doğum öncesi, doğum sırası ve sonrası çeşitli faktörlerdir (enfeksiyon, kafa travması, toksik maddelere maruz kalma, oksijen yetmezliği vb.). Epilepsi, şiddetli ve çoklu yetersizliği olan bireylerde oldukça yaygın olup genel popülasyondan otuz kat daha sık görülmektedir

Yanıt Açıklaması: Şıklarda verilenlerin tamamı hangileri işitme sorunlarının ortaya çıkmasına neden olan faktörlerdendir

Yanıt Açıklaması: DAVRANIŞSAL ÖZELLİKLER Çoklu engellilerin bir kısmı ilgi ve ihtiyaçlarını normal gelişim gösteren bireyler gibi gösteremedikleri için farklı davranış kalıplarıyla kendini ifade etmeye çalışabilir. Bu davranışlar kimi zaman sallanma, elini yüzünün önünde sallama, parmak emme, diş gıcırdatma gibi davranışlar olabilir. Kimi zaman ise ısırma, kendine sert bir cisimle vurma, kemirme gibi kendine zarar verici davranışlar olabilir (Akçamete, 1991; Poppes, Van der Putten, veVlaskamp, 2010;Tekin-İftar, 2005). Uygun olmayan davranışların azaltılmasında aile bireyleri kimi zaman çaresiz kalabilmektedir. Bu durumda eğitimcilerin davranışın ortaya çıkma nedenlerini araştırması gerekmektedir. Ayrıca eğitimcinin uygun azaltma tekniklerini kullanarak ve bunları aileye öğreterek aile yaşam kalitesinin artmasına yardımcı olması gereklidir. Örneğin Seval hem zihin yetersizliğine hem de fiziksel yetersizliğe sahip bir bireydir. Çok sınırlı iletişim becerisine sahip olan Seval on yaşına gelmesine rağmen konuşma becerisini kazanamamıştır. Son üç dört yıldır Seval sağ elinin baş ve işaret parmağını ağzına sokmaktadır. Ağzına soktuğu zamanlarda da öne arkaya doğru sallanmaktadır. Seval’in ailesi ilk başlarda bu davranışları hoş görse de daha sonra bu davranışın önüne geçmek için akıllarına gelen her şeyi denemişlerdir. Ancak Seval bu davranışları sergilemeye ısrarla devam etmiştir. Seval’in bu davranışlarının özelliklerini anlamanın en iyi yolu davranışı çok iyi irdelemek, bu davranışın bireye ne kadar ilginç geldiğini kavramak ve bireyin diğer davranışlarıyla karşılaştırılması gerekir. Bu durumda bazen ailelerin üstesinden gelemeyeceği bir hal alabilmektedir. Bu tür durumlarda öğretmen ya da bir uzmandan bir an önce destek almak davranışların kronikleşmeden önlemlerin alınması için önemlidir.

Yanıt Açıklaması: Epilepsi krizi geçiren kişi için genellikle acil yardım çağrılmaz. Ancak aşağıdaki durumlar söz konusu ise acil yardım (112) talep edilir: Kişide solunum durmuşsa (ağızdan ağza acil suni solunuma başlanır), bir krizden sonra diğer kriz başladıysa, kişi kriz sırasında ciddi yaralanma geçirdiyse, nöbet beş dakikadan daha uzun sürdüyse, çoklu yetersizliği olan bireyin daha önce hiç epilepsi krizi hikâyesi yoksa ve geçirilen nöbet daha önce geçirilen nöbetlere hiç benzemiyorsa acil yardım (112) talep edilir.

Yanıt Açıklaması: Motor performansta meydana gelen kalıcı değişikliklere motor öğrenme denir.

Yanıt Açıklaması: ABC KAYDI davranış öncesi ve davranış sonrasında neler olup bittiğine ilişkin, ayrıntılı bir biçimde veri toplamak için doğrudan gözlemlere yer veren kayıt türüdür. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Beslenme sırasında çoklu yetersizliği olan bireylerin yutma sorunlarını yönetebilmek için bazı telafi edici stratejileri uygulamak yararlı olabilir. Bunlar; Güvenli yutmayı desteklemek üzere yetersizliği olan bireyde duruş değişiklikleri yapma O¨ğün zamanlarında fiziksel olarak bireyi destekleme Yiyeceklerin sertliğini ve kıvamını değiştirme İçilen sıvıları yoğunlaştırma. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Söz konusu ölçek Callier- Azusa O¨lçegi- G Baskısı ölçeğidir. Doğru seçenek A'dır.

Yanıt Açıklaması: Çoklu yetersizliği olan bazı bireyler çevrede olup bitenlere karşı daha ilgisiz ve kayıtsız kalarak aktiviteye ve toplumsal faaliyetlerde yer almaya karşı daha isteksiz davranmaktadır. Böyle bir durum fiziksel, psikolojik ve sosyal bazı dezavantajlar oluşturarak ileri dönemde sağlık üzerinde olumsuz sonuçlara yol açabilir ve bireyleri hastalıklara karşı savunmasız hâle getirebilir. Bu nedenle çoklu yetersizliği olan bireyleri akranları gibi günlük aktivite ve katılıma teşvik edici düzenlemelere ihtiyaç duyulmaktadır. Çeşitli nedenlerden dolayı güdülenme sorunu olan bu bireylerin yakın çevresindeki aile üyeleri veya bakım personelinin, bireyi motive edici etkinliklere ve topluma açık ortamlarda hoşa giden aktivitelere erişimini sağlamaları gerekir. Doğru yanıt C’ dir.

Yanıt Açıklaması: Doğum öncesi ve bebeklik dönemleri fiziksel gelişimin en hızlı olduğu dönemlerdir. Şıklarda doğum öncesi dönem olmadığı için cevap bebeklik dönemidir.  Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Kapsamlı bir gelişim ölçeği olan Oregon Projesi Envanteri: bilişsel, dilsel, görme yeterlilikleri; kişisel, sosyal gelişim düzeyi; ince motor, kaba motor ve dengeleyici beceriler gibi alanları kapsamakta ve özellikle kör ya da görme bozukluğu olan çocuklar için kullanılmaktadır. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Küçük kas becerileri gözlerin ve ellerin kaslarındaki hareketleri ya da hareketlerin birleşimini içermektedir. Bu becerilerin kazandırılması çocuğun keşfetme, karşılaştırma, sınıflama, bağımsızlaşma, sanatsal etkinliklere katılma ve akran etkileşimlerinden yararlanma gibi pek çok alanda gelişim göstermesini desteklemektedir. Kavanoza küp atma becerisi küçük kas becerilerinden biridir. Giyinme, yemek yeme ve elleri yıkama becerileri ise temel öz bakım becerileri arasında yer almaktadır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Fiziksel aktivite; istirahat düzeyinin üzerinde enerji harcanarak iskelet kasları tarafından ortaya çıkarılan vücut hareketleridir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Genetik bozukluklara bağlı ortaya çıkan sendromlar, orta ve üzeri şiddette zihinsel yetersizlikle birlikte görülerek çoklu yetersizlikleri oluşturmaktadır. En çok karşılaşılan ve çoklu yetersizliğe neden olan sendromlar arasında Rett sendromu, Angelman sendromu, Williams-Beuren sendromu, Prader-Willi sendromu, Cornelia de Lange sendromu, Sanfilippo sendromu, Fragile X sendromu, tuberoz sklerozis kompleksi ve diğerleri yer almaktadır. Bu sendromlar çeşitli gelişimsel sorunlar ve sağlık problemlerine yol açarak etkilenen bireylerin yaşam kalitesini düşürmekte ve kapsamlı sağlık bakımına ihtiyacı doğurmaktadır. Doğru yanıt D’ dir.

Yanıt Açıklaması: Beslenme sırasında çoklu yetersizliği olan bireylerin yutma sorunlarını yönetebilmek için bazı telafi edici stratejileri uygulamak yararlı olabilir. Bunlar; • Güvenli yutmayı desteklemek üzere yetersizliği olan bireyde duruş değişiklikleri yapma • Öğün zamanlarında fiziksel olarak bireyi destekleme • Yiyeceklerin sertliğini ve kıvamını değiştirme • İçilen sıvıları yoğunlaştırma • Az ve sık yemek gibi öğün sürecini değiştirme • Masa, sandalye yüksekliği, oturma açısı vb. konularda çevresel düzenleme yapma • Çatal-kaşık gibi araçları kullanıcıya uygun olan biçimde değiştirme