Çoklu Engellilerin Bakım ve Rehabilitasyonu

Yanıt Açıklaması: Çoklu yetersizliği olan bireylerin solunum sorunlarından birisi de boğulmadır. Aspirasyon sırasında çoklu yetersizliği olan bireyler herhangi bir belirti vermeyebilir ve akciğer dokusu zarar görerek çeşitli akciğer sorunları (örneğin bronşektazi, zatürre vb.) ve tam tıkanıklık sonucu boğulma gibi yaşamı tehdit edici durumlar oluşur. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: ÇOKLU ENGELLİLERİN ORTAK ÖZELLİKLERİ • Tıbbi problemler • Sözel dili anlamada güçlük • Sınırlı ilgi • Algılama ve hafıza güçlükleri • Düşük benlik algısı • Fiziksel hareketlerde güçlük • Günlük yaşam becerilerinde desteğe ihtiyaç duymadır (Nakken ve Vlaskamp, 2002; Nakken ve Vlaskamp, 2007

Yanıt Açıklaması: En genel anlamda çoklu engellilik birden fazla engele aynı anda sahip olma durumu olarak tanımlanabilir.

Yanıt Açıklaması: ABC Kaydı Davranış öncesi ve davranış sonrasında neler olup bittiğine ilişkin, ayrıntılı bir biçimde veri toplamak için doğrudan gözlemlere yer veren kayıt türüdür. ABC kaydı ile hedef davranışa ya da davranışlara karar verilir. Problem olduğu öne sürülen bir davranışın gerçekten problem olup olmadığının belirlenmesinde ABC kayıtları önemlidir. ABC kayıtları sayesinde bir davranış ya da becerinin birey için önemi ve işlevine ilişkin veri elde edilmesi de mümkündür. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Özürlüler İdaresi Başkanlığının 2002 yılında yaptığı “Türkiye Özürlüler Araştırması” adlı çalışmada bu grupta yer alan bireylerin sayılarına ilişkin bazı veriler elde edilmiştir. Buna göre Türkiye’de yetersizlikten etkilenmiş bireylerin %11,75’i iki çeşit yetersizliğe sahiptir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Total görme kaybı oranı %17 dir, Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Yetersizliği olan yetişkin günde 2000- 2500 ml, 2- 4 yaş arası çocuk 8001000 ml, 4-8 yaş arası çocuk 1000-1400 ml bardak sıvı almalıdır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Çoklu engelliler ile gerçekleştirilecek olan değerlendirme bireyin bilişsel, duyusal motor, iletişimsel, akademik ve sosyal alanlardaki performans ve işlev düzeyine ilişkin bilgiler sağlamalıdır. Uzmanlar bu alanlarda bireyin performansını belirleyebilmek amacıyla genellikle çeşitli değerlendirme yöntem ve araçlarından yararlanmaktadırlar.Gözlem, görüşme, kontrol listeleri, ölçekler ve beceri analizi sıklıkla kullanılanlar arasında yer almaktadır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Özel gereksinimli öğrencilerin bağımsızlığa adım atmaları, özbakım becerilerini kazanmalarıyla başlamaktadır. Normal gelişim gösteren çocuklar; anne-baba ve arkadaşlar gibi modeller ya da onlara tanınan fırsatlar aracılığıyla tuvalet eğitimi, giyinme, yemek yeme gibi temel özbakım becerilerini kazanabilmektedirler. Özel eğitim gereksinimi olan çocukların ise yetersizliklerinin yanı sıra anne-baba ve çevrenin olumsuz tutumları ve sistemli yaşantıların sağlanamamasından dolayı özbakım becerilerini kazanabilmeleri; bir başka deyişle, bağımsızlığa adım atmaları gecikebilmektedir (Varol, 2005). Özel gereksinimli çocukların bağımsızlıklarını kazanabilmeleri için gereksinim duydukları beceri ve davranışların öğretilmesi, ilk olarak özel eğitimde temel kural olan öğretimin bireyselleştirilmesini gerektirmektedir. Özbakım becerilerinin kazanılması, bireyin bağımsız bir şekilde yaşamını sürdürmesinin sağlanmasında büyük bir öneme sahiptir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap A'dir.

Yanıt Açıklaması: Annenin yüksek tansiyon, kalp veya şeker hastalığı gibi hastalıklarının bulunması  doğum öncesi engel nedenleri arasında yer alır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Zihin ve işitme yetersizliği olan çoklu engelli bir çocuğun işitme ile birlikte hafıza süreçlerinde de problemler yaşadığı ifade edilebilir. Doğru seçenek E'dir.

Yanıt Açıklaması: Çok engelli bireyler aynı anda birden fazla engele sahip olduklarından daha yüksek etkilenme düzeylerine sahiptirler. Yaşamlarının başlangıcından itibaren daha yoğun destek hizmetlerine gereksinim duyduklarından hafif ya da orta düzeyde engelli bireylere kıyasla daha erken dönemde fark edilirler. Bu yüzden çok engelli bireylerin gelişim özelliklerinin bilinmesi, tanılama sürecinin uygun bir şekilde yerine getirilmesi ve gerekli destek hizmetlerin zamanında tanımlanması, planlanması ve sağlanması son derece önemlidir. Karakteristik olarak çok engelli bireyler öz bakım becerilerini çok az düzeyde yerine getirebilirken birçoğunu henüz öğrenememişlerdir ya da hiç yerine getiremezler. İletişim becerilerinde, bilişsel, psiko-motor, sosyal ve duygusal becerilerde ciddi sınırlılıklar yaşamaktadırlar.

Yanıt Açıklaması: Önleyici yöntemler; çoklu yetersizliği olan bireye sıvının gün boyu menü planında olduğu gibi ana ve ara öğünlerde düzenli olarak verilir. Bireye sözel veya alternatif iletişim yoluyla su isteme becerisi öğretilir. Suyu bağımsız içmesi için bardak kullanma becerisi öğretilir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Derecelendirme ölçekleri; uygulamacının dikkatini sadece gözlem yaptığı birey ve ilgili özelliğe vererek, hedef beceriye ilişkin yargıda bulunup puanlama yaptığı araçlardır.

Yanıt Açıklaması: Epilepsi, beyinde hızlı ve bozulmuş elektrokimyasal ateşleme sonucu davranış ve bilinç işlevlerinde, duyusal ve motor işlevlerde ani ve beklenmedik değişikliklerdir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Ağır doğum sarılığı doğum sonrası nedenlerden birisidir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Tüple beslenme uygulaması sırasında dikkat edilmesi gereken bazı hususlar bulunmakta, çoklu yetersizliği olan bireylerin yakın çevresindeki aile, bakım personeli ve diğer kişilerin bu hususlar konusunda bilgili olmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Bunlar: • Bakım personeli hizmet verdiği kişinin ağız yoluyla mı tüple mi beslendiği konusunda bilgi sahibi olmalıdır. • Tüple beslenme öncesi bakım personeli burun yoluyla yapılan beslenme için tüpün doğru yerde pozisyonlanıp pozisyonlanmadığını kontrol etmelidir. • Tüple beslenmek için yetersizliği olan birey sırtüstü yatmaya devam edecekse en az 300 eğimle yatış pozisyonu değiştirilmelidir. Oturma pozisyonunda tüple beslenebilir. • Tüple beslenme sırasında besin içeriği yavaş bir hızla bireye verilmelidir. Ancak tüple hızlı beslenmesi bazı istenmeyen yan etkilere yol açabilir. Örneğin kramp, ishal, mide bulantısı, kusma, reflü ve besin içeriğinin soluk borusuna ve akciğerlere kaçması. • Tüpün yüksek yere yerleştirilmesi yerçekiminin etkisiyle besin içeriğinin akış hızını artırır. Daha yavaş hızda beslenme için yerçekimi etkisini azaltmak amacıyla daha alçak yere besin çantası asılmalıdır.

Yanıt Açıklaması: İşitme ve görme engelli olarak tanımlanan çocuklarda bildirilen ek engel oranları; • %66 bilişsel bozukluk • %57 fiziksel engellilik • %38 karmaşık sağlık bakım ihtiyaçları • %9 davranış zorlukları • %30 diğer olarak sıralanmaktadır

Yanıt Açıklaması: Zaman örneklemi gözleme dayalı kayıt tekniğidir ve hedef olarak seçilmiş bir davranışın belirlenmiş zaman aralıklarında gözlemlenerek kaydedilmesini içermektedir. Genellikle sabit bir zaman aralığı belirlenerek, bu aralık esas alınarak hedeflenmiş olan davranışa ilişkin kayıt tutulmaktadır. olay kaydı tekniğinde başlangıcı ve bitişi açık bir şekilde belli olan sayılabilir davranışların hangi sıklıkta yapıldığının kayıt altına alınması amaçlanmaktadır. Hedef seçilmiş bir davranış her sergilendiğinde kayıt altına alınmakta ve davranışın gerçekleştiği zaman ve varsa belirtilmek istenilen detay kayda eklenmektedir.Derecelendirme ölçekleri; uygulamacının dikkatini sadece gözlem yaptığı birey ve ilgili özelliğe vererek, hedef beceriye ilişkin yargıda bulunup puanlama yaptığı araçlardır. Beceri analizi, zincirleme becerilerin tamamlanabilmesi için gereken her bir beceri basamağının sıralı olarak belirlenmesidir. Beceri analizi, hedef becerinin kendisinden daha küçük parçalara bölünmesi ilkesine dayanmaktadır. ABC kaydı ise davranış öncesi ve davranış sonrasında neler olup bittiğine ilişkin, ayrıntılı bir biçimde veri toplamak için doğrudan gözlemlere yer veren kayıt türüdür. ABC kaydı ile hedef davranışa ya da davranışlara karar verilir. Doğru cevap A'dir.