Etkili Davranış Yönetimi

Yanıt Açıklaması: Dokunsal Ön Uyaranlar • Kokusu ve dokusu olan gerçek nesneler • Gerçek nesnelerin üç boyutlu maketleri Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: İkincil pekiştireçler, kendi içinde sosyal, nesnel, etkinlik ve sembol pekiştireçler olmak üzere dört biçimde sınıflandırılır (Alberto Troutman, 2013; Cooper vd., 2014).

Yanıt Açıklaması: Yiyecek- içecek ve duyu birincil pekiştireçlerdir.

Yanıt Açıklaması: İtici uyaran sunma tekniği, uygun olmayan davranışların azaltılmasında ve ortadan kaldırılmasında en az ılımlı olan teknikler arasında yer alması nedeni ile kullanılmaması önerilen bir uy- gulamadır. Bireyin istenmeyen davranış sergilemesinin hemen ardından uygun olmayan davranışın azaltılması ya da ortadan kaldırılması amacı ile itici uyaran sunulması yolu ile yöntemin uygulanması gerçekleşir. Doğru seçenek C'dir.

Yanıt Açıklaması: Öncüllere dayalı uygulamalarda öne çıkan teknikler: Güvenlik önlemleri Alma Koruyucu Donanım Kullanma Uyaranlarda Düzenleme Yapma Seçenek Sunma Rutinler Oluşturma Sosyal beceri Öğretimi Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Pekiştirme, davranışın arkasından gelen ve davranışın sıklığını, olma olasılığını artıran bir olaydır. Davranışın ardından gelen doğru bir pekiştirme, davranışın sürmesine hizmet eder. Bir diğer ifadeyle, pekiştirme, hoşa giden bir uyarıcının ortama sokulması veya hoşa gitmeyen bir uyarıcının ortamdan çıkartılması işlemidir. Bu nedenle doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Yapılan her doğru davranışın pekiştirilmesine sürekli pekiştirme denir. Bu pekiştirme tarifesi, yeni davranışların kazanılmasında ve doğru biçimde sergilenmesinde önemlidir. Örneğin, tuvalet eğitimi verilen bir bireye annesi ya da uygulamacı tarafından her tuvaletini haber vermesinde şeker verilmesi sürekli pekiştirmeye örnek olarak verilebilir.

Yanıt Açıklaması: Dolaylı değerlendirme teknikleri, görüşmeler, anketler ve dereceleme ölçekleridir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Bireyin içinde bulunduğu durumdan itici uyaranın kaldırılarak davranışın yapılma olasılığını artırma sürecine olumsuz pekiştirme adı verilir. Diğer bir deyişle bireyin hoşuna gitmeyen bir uyarıcının ortamdan çıkarılmasıdır. Olumsuz pekiştirme ile ceza genellikle karıştırılmaktadır. Bu iki süreç birbirinden tamamen farklıdır. Cezada davranışın sıklığı azalırken, olumsuz pekiştireçlerde davranışın sıklığını arttırma vardır. D seçeneğindeki "sosyal olmayan davranışlar" ise otomatik pekiştirme yoluyla devam eden davranışlardır. Bu nedenle doğru seçenek C'dir.

Yanıt Açıklaması: Bazen öncüllerin gerçekleşebilmesi için doğal ortamlarda da uyarlamalar yapmak gerekebilir. Örneğin, “Olumsuz bir durum yaşadığında yardım isteme” becerisinin kalıcılığını sağlamak istediğimiz bir birey düşünelim. Bunun için doğal öncülleri kullanacaksak bazı uyarlamalar yapmamız gerekebilir. Kişinin ilacını uzanamayacağı bir yere koymak ve yardım istemesi için beklemek buna örnek olarak verilebilir.

Yanıt Açıklaması: Beceri ya da davranışın edinimi sırasında kullanılan pekiştireçlerin süre, sıklık ya da yoğunluğunun zamanla ve sistematik bir şekilde azaltılması "pekiştireçlerin silikleştirilmesi" olarak tanımlanabilir.  Örneğin, başlangıçta her doğru tepkide verilen pekiştirecin zamanla üç doğru tepkide bir verilmesi daha sonra da günün sonunda verilmesi gibi. Bu durumda bir becerinin kalıcılığı sağlanırken aynı zamanda aşamalı olarak sürekli pekiştirmeden oranlı ya da aralıklı pekiştirme tarifelerine geçilmesi uygun olacaktır. Bu nedenle doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Bireye ilgi göstermek, olumlu motive edici sözler kullanmak, sarılmak, öpmek ve olumlu bir şekilde güdülenmesini sağlayacak tepkiler vermek sosyal pekiştireç kapsamında değerlendirilir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Genelleme iki şekilde sağlanmaktadır. Bunlar uyaran genellemesi ve tepki genellemesidir . Uyaran genellemesi, öğretilmesi hedeflenen beceri ya da davranışın öğretimin gerçekleştiği ortam ya da kullanılan uyaranların dışındaki ortamlarda da ortaya çıkmasıdır. Tepki genellemesi ise değiştirilmek istenen hedef davranışla ilişkili olan ve henüz öğretilmemiş olan davranışların sergilenmesi olarak tanımlanmaktadır. Bu nedenle doğru seçenek A'dır.

Yanıt Açıklaması: D seçeneğindeki "yiyecek" birincil türde bir pekiştireçtir. Birincil pekiştireçler zaman içinde pekiştireç olma özelliğini kaybetmezler. Örneğin; aç kalmış bir insan için ekmek her zaman bir pekiştireç olma özelliği taşır. Bu nedenle doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Tablo 2.4 Öncelikli hedef davranışı belirlemede sorulması gereken sorular

Yanıt Açıklaması: Rutin oluşturma, alışılagelmiş etkinliklerin belli sıra ile yapılmasıdır. Rutinler uygun olmayan davranışların ortaya çıkmasını önleyebilmektedir. Bir etkinlik tamamlandıktan sonra hangi etkinliğin başlayacağının biliniyor olması etkinliğe katılma ve etkinliği tamamlama isteği artması nedeni ile uygun olmayan davranışın çıkma olasılığını aza indirmiş olacaktır.

Yanıt Açıklaması: Uygun olan davranışların artırılmasında olumlu-olumsuz pekiştirme, sembol pekiştirme ve izlerlik sözleşmesi tekniği uygulanırken; uygun olmayan davranışların azaltılmasında ayrımlı pekiştirme tekniği kullanılır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Bireyin uygun olmayan davranışı ile ilişkili olarak çevrenin yalnızca eski hâline getirilmesi onarıcı aşırı düzeltmede ilk adımdır. Ancak buna çevredeki başka şeylerin de düzeltilmesi eklenerek bir tür ceza verilir. Örneğin, bireye bahçede elindeki çöpleri çöp kutusuna değil de bahçeye atarak kirletmesi durumunda hem attığı çöplerin hem de bahçedeki diğer çöplerin temizletilmesi biçiminde gerçekleştirilir. Doğru seçenek A'dır.

Yanıt Açıklaması: D seçeneği dışındaki seçenekler doğrudur. Yiyecek ve içecek gibi birincil pekiştireçler, hedef davranış öğretimi sırasında az aralıklarla ve azar azar verilmeli ki birey için doygunluk hissi oluşmasın ve pekiştireç etkililiğini kaybetmesin. Bu nedenle pekiştireçler küçük miktarlarda sunulmalıdır. Bu nedenle doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Söz edilen ifadeler uyuşmayan davranışların ayrımlı pekiştirilmesidir. Doğru seçenek A'dır.