Etkili Davranış Yönetimi

Yanıt Açıklaması: Öncüller, belirli bir kişi, zaman dilimi, ortam, etkinlik, araç-gereç, yönerge ya da görev talebi gibi davranışın hemen öncesinde gerçekleşen ve davranışların ortaya çıkmasına neden olan durumlar ya da olaylardır. Öncüller sözel, jestsel, görsel, yazılı ya da fiziksel uyaranlar şeklinde olabilir. Bu nedenle doru seçenek B'dir.

Yanıt Açıklaması: Sönme; önceden pekiştirilen bir davranışın pekiştirilmemesi durumudur. Davranış pekiştirilmediği için azalır ve zamanla ortadan kalkar. Sönme uygulamasının başında davranışta artış ve çeşitlenme olabilir. Ancak sönme tutarlı biçimde uygulanırsa davranış giderek azalır ve zamanla ortadan kalkar.Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Öncül: Davranışın hemen öncesinde olan ve istenmeyen davranışın oluşmasına yol açan durumlardır.

Yanıt Açıklaması: Gözlenebilir ifadeler kullanılarak yazılan bir davranış, davranış değiştirme programını uygulayan kişiye davranışın gerçekleşip gerçekleşmediğine, davranışın ne zaman gerçekleştiğine ve davranışın gerçekleşme sıklığına ilişkin veri toplayabilmesine fırsat tanır. Davranışı tanımlarken öznel betimlemelerden kaçınılmalı, davranışın yalnızca nasıl ve ne zaman sergilendiği yazılmalıdır. Bu koşulu karşılayan tek ifade ise A seçeneğidir. Bu nedenle doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Davranışların ortaya çıkmasının ve sürmesinin başka bir nedeni de davranışın sonucunda görme, işitme, tatma, koklama ya da dokunma gibi bir duyusal uyaran elde etmektir. Parmak emme ve elini ağzına sokma gibi bazı davranışlar başkalarının eylemlerine, çevreye ya da sosyal olaylara bağlı olarak değil, davranışın kendisi doğrudan hoşa giden uyaran sağladığı için ortaya çıkarlar. Sallanma, çırpınma, giysilerini çekiştirme, el çırpma, ayağını sallama, kulaklarını kapatıp bağırma, parmak emme, gözlerine bastırma, sürekli bir nesneyi koklama, yiyecek olmayan nesneleri yeme, dilini emme ve elini ısırma gibi davranışlar çoğunlukla duyusal uyaran elde etmeyle sonuçlanan davranışlardır. Uyaranın manipülasyonu dışarıdan bir kişi tarafından yapılamadığı için işlevi duyusal uyaran elde etme olan davranışların işlevini belirlemek ve bu davranışları değiştirmek için bir planlama yapmak genellikle oldukça zordur.

Yanıt Açıklaması: Dolaylı Değerlendirme Teknikleri: Dolaylı değerlendirme tekniklerinde birey doğrudan gözlenmemekte ve bilgi bireyin kendisinden ya da yakın çevresinden toplanmaktadır. Ancak bir davranışsal değerlendirme sürecinde dolaylı değerlendirme teknikleriyle bilgi toplanıyorsa, mümkünse doğrudan değerlendirme teknikleri yoluyla da bilgi toplanması ve bu bilgilerin karşılaştırılması önerilmektedir. Dolaylı değerlendirme teknikleri arasında görüşme ve kontrol listeleri yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Zaman örneklemi kaydı türlerinden biri olan planlanmış etkinlik kontrolü kaydı ile anlık zaman örneklemi kaydına benzer şekilde veri toplanır. Ancak planlanmış etkinlik kontrolü kaydında bireyin davranışa ilişkin değil bir grubun davranışına ilişkin veri toplanmaktadır. Planlanmış etkinlik kontrolü kaydında, öncelikle belirli bir zaman aralığı belirlenir, bu zaman aralığı daha kısa ama eşit zaman aralıklarına bölünür. Daha sonra uygulamacı belirlenen kısa zaman aralıkları sonunda grubu gözlemler ve zaman aralığı sonunda hedef davranışı sergileyen gruptaki bireylerin sayısını veri toplama formuna kaydeder. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Ölçülebilir davranışlar sayı, oran, süre, bekleme süresi ve davranışlar arası süre olmak üzere beş boyutta ele alınmaktadır. Öncül davranışlarla ilgili bir kavram olmakla birlikte bir davranış boyutu değildir. Bu nedenle doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Doğrudan değerlendirme teknikleri; bireyin o anda sergilediği davranışların doğal ortamlarda gözlemlenmesiyle davranışlara ilişkin bilgilerin elde edildiği tekniklerdir.

Yanıt Açıklaması: Doğrudan Değerlendirme Teknikleri Doğrudan değerlendirme teknikleri, bireyin doğal koşullar altında gözlenmesiyle doğrudan bilgi sağlamakta, bilgilerin yorumlanmasına izin vermemekte ve daha güvenilir bilgiler sunmaktadır. Dolayısıyla, doğrudan değerlendirme teknikleri, dolaylı değerlendirme tekniklerine kıyasla daha fazla tercih edilmektedir. Doğrudan değerlendirme teknikleri gözlem ve standart testler olmak üzere iki gruba ayrılmaktadır. İzleyen bölümde doğrudan değerlendirme tekniklerinin her biri ayrı başlık altında açıklanmaktadır.Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Davranışsal amaç hedef davranışların yazılı biçimidir.Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: ÖDS kaydı, istenmeyen davranışa neden olan etmenlerin belirlenmesinde ortamda oluşan davranışın öncülünün, davranışın gerçekleşme biçiminin ve sonucunun nasıl olduğunun detaylı biçimde betimlenmesiyle gerçekleştirilir. Dolayısıyla, ÖDS kaydı belirli bir davranışı gözleyerek değerlendirmek için değil; belli bir istenmeyen davranışın ne zaman ve niçin ortaya çıktığını belirlemek amacıyla tutulur. Örneğin, “Yaşar, eve gelen misafirlerle sohbet ederken onları rahatsız ediyor”, “Kemal, banyo yapmaktan kaçınıyor” ve “Elif ’in, kullanılmış peçetelere takıntısı var” gibi davranışlar için ÖDS kaydı kullanılması uygun olur. ÖDS kaydında, izleyen biçimde tanımlanan üç önemli öge bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Davranışa ilişkin toplanan verilergörüş birliği ve görüş ayrılığı olarak sınıflandıktan sonra “(Görüş Birliği/Görüş Birliği + Görüş Ayrılığı)x 100” formülü  kullanılarak gözlemciler arası güvenirlik katsayısı hesaplanabilir. Bu nedenle doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: İşlevsel değerlendirme sürecinin üçüncü basamağı, davranışların işlevine ilişkin geliştirilen hipotezlerin test edilmesidir. Hipotezlerin test edilmesi için test oturumları düzenlenmesi ve deneysel süreç içinde işlevsel davranışsal analiz yapılması gerekir. Hipotezler geliştirildikten sonra bir tablo üstünde gösterilmeli ve davranışın sergilenme olasılığının yüksek olduğu koşullarda davranış gözlenerek, hipotezin doğru olup olmadığı belirlenmeye çalışılmalıdır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Toplumun gereklilikleriyle ve/veya toplumdaki bireylerin beklentileriyle uyumlu olan ve kabul edilebilir davranışlara uygun davranışlar denir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Toprak, duvar, kalem ucu ve kireç gibi yiyecek olmayan nesnelerin yenmesi durumuna "Pika" adı verilir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Uygulamalı davranış analizinde analitik olma davranışın gerçekleşmesi ya da gerçekleşmemesinin çevresel koşullarla ilişkili olması durumudur. Uygulamacının davranışı analiz edebilmesi için davranışı kontrol edebilmesi de gerekmektedir; yani uygulamacı değişkenler arasındaki neden sonuç ilişkisini aramalıdır. Bu nedenle doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Davranışsal amaç yazmanın hem davranış değiştirme programını uygulayan kişi hem de bireyin kendisi açısından izleyen biçimde sıralanan birçok yararı bulunmaktadır. Bunlar: Davranışsal amaç bir hedef davranışın açık ve anlaşılır ifadelerle tanımlanmasıyla herkes tarafından aynı anlama gelecek şekilde anlaşılmasını sağlar, böylece, programda yer alan kişiler arasında koordinasyonu ve iletişimi kolaylaştırır Davranışsal amaç, uygulamacıya öğretim sürecinde kullanacağı araç-gereçleri şekillendirmesi, hangi öğretim yöntem ve teknikleri kullanması gerektiği konusunda bilgi sağlar Davranışsal amaç bireyin performansının ve davranış değiştirme programının izlenmesi, değerlendirilmesi, eksikliklerin belirlenebilmesi ve öğretim sürecinde gereken önlemlerin önceden alınabilmesine temel oluşturur Davranışsal amaç, davranış değişikliğinin hedeflendiği bireye ve yakın çevresindeki kişilere müdahale öncesi, sırası ve sonrasına ilişkin hedef davranışa ilişkin bilgilerin verilebilmesini sağlar

Yanıt Açıklaması: Davranış öncesinde meydana gelen, davranışın gerçekleşmesine temel oluşturan her şey öncül olarak tanımlanabilir. Öncül bazen planlı olarak sunulan bir ipucu olabilirken bazen doğal çevrede kendiliğinden gerçekleşen herhangi bir olay  olabilir. Bu nedenle doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Bir eylemin davranış olarak tanımlanması için belirli özelliklere sahip olması gerekmektedir. Bunlar; Davranışın canlı bir organizmaya ait olması gerekir. Organizmanın çevreyle etkileşim içinde olması gerekir. Davranışın fiziksel olarak ortaya çıkması gerekir. Davranışın gerçekleşmesi ile bir değişikliğin meydana gelmesi gerekir. Doğru cevap C'dir.