Etkili Davranış Yönetimi

Yanıt Açıklaması: Takıntılı davranışlar, bireyin kendine özgü ritüeller geliştirme, aynılığı koruma, olağan dışı nesnelere ya da etkinliklere bağlanma, değişikliklerde ve geçişlerde güçlük yaşama şeklindeki davranışlarıdır.

Yanıt Açıklaması: Hedef davranışın tanımlanması sıralanan gerekçelerden dolayı önem taşımaktadır: • Hedef davranışa uygun bir davranış değiştirme programının planlanması ve etkili bir şekilde uygulanması, • Davranış değiştirme programının etkililiğinin belirlenmesi, • Olası değişiklik ve aksaklıklarda programa kalındığı yerden devam edilmesi, • Davranışın gözlenmesi sırasında olası karmaşıklığın ve yanlış anlamaların ortadan kaldırılması,

Yanıt Açıklaması: Davranışsal amacın birey, koşul, ölçüt ve davranış olmak üzere dört ögesi bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Tek basamaklı davranışlar, başlangıcı ve bitişi belirli olan davranışlardır.

Yanıt Açıklaması: Davranışsallık ilkesine göre değiştirilmesi planlanan davranış tam olarak gözlenebilir ve ölçülebilir olmalıdır. Eğer bir davranış gözlenebilir ve ölçülebilir biçimde tanımlanırsa davranışı değiştirmekte ve güvenilir veriler elde etmekte bir sorun olmayacaktır. Gözlenemeyen bir davranışın kaydedilmesi de zorlaşacak ve uygulamacının doğru ve kesin veriler elde etmesine engel olacaktır. Bu nedenle doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Davranışsal amaç yazarken göz önünde bulundurulması gereken bir diğer konu öğrenmenin aşamalarıdır. Bu aşamalar (a) edinim, (b) akıcılık, (c) kalıcılık ve (d) genelleme olarak sıralanmaktadır. Bir hedef davranış için davranışsal amaç yazılırken, davranışsal amaç öğrenmenin tüm aşamalarını içerecek şekilde geliştirilmelidir.Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Davranış; bir bireyin doğumuyla birlikte sergilemeye başladığı, belirli bir amaç doğrultusunda gerçekleşen, başlangıcı ve bitişi belirli olan ve diğer bireyler tarafından gözlemlenerek ölçülebilen bireye özgü motor hareketlerin tümü olarak tanımlanmaktadır

Yanıt Açıklaması: Zaman Örneklemi Kaydı; Anlık zaman örneklemi kaydı ve planlanmış etkinlik kontrolü kaydı olmak üzere iki çeşittir. Bu nedenle doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Öğretimsel kayıt tekniklerinden beceri analizi kaydı, birden fazla tek basamaklı davranışın bir araya gelerek oluşturduğu zincirleme davranışların sergilenmesine yönelik performansın değerlendirilmesinde davranışa ilişkin veri toplamak için kullanılan kayıt tekniğidir (Snell, ve Brown, 2014; Tekin-İftar ve Kırcaaliİftar, 2012). Birden fazla tek basamaklı davranışın bir araya gelerek oluşturduğu zincirleme davranışların çoğunu tek aşamada kazandırmak mümkün olmadığı durumlarda davranışları bir dizi küçük basamaklara ayırmak davranışın daha kolay kazanılmasını sağlayabilir. Bu nedenle beceri analizi kaydı küçük basamaklara ayrılan davranışa ilişkin veri toplamak amacıyla kullanılan kayıt tekniğidir.

Yanıt Açıklaması: Olay kaydı davranışın sıklığına ilişkin veri toplanmasını gerektirdiğinden sıklık kaydı olarak da bilinmektedir. Örneğin, uygulamacı belirli bir zaman dilimi içerisinde bireyden 10 tane matematik problemini çözmesini ister ve bireyin doğru bir şekilde çözdüğü her matematik problemi için veri kayıt formuna bir işaret koyar. Olay kaydı tekniği davranışın sıklığına ilişkin bilgi verirken davranışın yoğunluğuna ve süresine ilişkin bir bilgi vermez. Beceri analizi kaydı ise bir gözlemsel kayıt tekniği değildir. Bu nedenle doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: "ÖDS kaydı" olarak da bilinen "öncül-davranış-sonuç kaydı", bireyin, uygun olmayan davranışları sergileme olasılığı yüksek olan doğal ortamlarda, 10-20 dakika gibi belli bir süre boyunca gözlenmesi, bu süre içinde bireyin sergilediği davranışlar ile  davranışların öncesinde ve sonrasında ortaya çıkan olayların kaydedilmesidir. Tablo şeklinde tutulan kayıtları inceleyerek, bireyin sergilediği uygun olmayan davranışları, davranışların ortaya çıkmasına neden olan öncülleri ve davranışı sürdüren sonuçları kolaylıkla belirlemek mümkündür. Bu nedenle doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Hedef davranışa ilişkin veri toplama sistemleri; belirlenen gözlem süresi içerisinde görülen davranışın yazılı kaydının tutulduğu ve analiz edildiği anekdot kaydı raporları, davranışın sonuçlarının somut olarak gözlendiği ve kaydedildiği kalıcı ürün kayıtları ve davranışa örnek oluşturabilecek bir durumun meydana geldiği ve davranışın farklı boyutlarının kaydedildiği kayıt teknikleri olmak üzere üç farklı şekilde ele alınmaktadır. Bu nedenle doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Sönme, önceden pekiştirilen bir davranışın pekiştirilmemesi durumudur. Davranış pekiştirilmediği için azalır ve zamanla ortadan kalkar. Sönme uygulamasının başında davranışta artış ve çeşitlenme olabilir. Ancak sönme tutarlı biçimde uygulanırsa davranış giderek azalır ve zamanla ortadan kalkar. Bu nedenle doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Gözlemciler arası güvenirlik, davranış değiştirme sürecinde iki farklı gözlemci tarafından birbirlerinden bağımsız olarak gözlenen ve kaydedilen hedef davranışın aldığı değerin, iki gözlemci arasında kararlılık göstermesi olarak tanımlanabilir.Davranışa ilişkin toplanan veriler görüş birliği ve görüş ayrılığı olarak sınıflandıktan sonra “(Görüş Birliği/Görüş Birliği + Görüş Ayrılığı) x 100” formülü kullanılarak gözlemciler arası güvenirlik katsayısı hesaplanabilir. Olay kaydı kullanılarak toplanan verilerin gözlemciler arası güvenirlik katsayısı hesaplanmak istendiğinde, 10 dakikalık gözlem süresi içinde uygulamacı bireyin tükürme davranışını 10 kez, diğer gözlemci ise aynı davranışı 8 kez kaydetmiş olabilir. Bu durumda “(Küçük Sayı/ Büyük Sayı) x 100-(8/10) x100= %80” formülü kullanılarak gözlemciler arası güvenirlik katsayısı hesaplanabilir. Yukarıdaki örnekte ise (10/20)x100=%50 sonucuna ulaşılmaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Dinamik bir süreç olan davranışı izleme içerisinde davranışa uygun kayıt sistemlerini kullanarak veri toplama, toplanan verileri analiz etme, verileri bir grafik üzerinde gösterme ve süreç içerisinde davranışı sürekli izleyebilmek için veri toplamaya devam etme yer almaktadır

Yanıt Açıklaması: Şekil 3.1 Kayıt Teknikleri

Yanıt Açıklaması: Kontrol Listesi: Uygun bir hedef davranış belirlemek amacıyla kullanılabilecek bir diğer dolaylı değerlendirme tekniği de kontrol listesidir. Kontrol listeleri, kolaydan zora sıralanan belirli davranışların tanımlarını ve bu davranışların hangi koşullar altında gerçekleştiği ile ilgili bilgiler içermektedir. Kontrol listelerinde “Evet-Hayır”, “X”, “+”, “-“ve “?” gibi kelime ya da işaretlerin kullanılmasıyla bireyin hâlihazırda sahip olduğu ya da sergileyemediği davranışlar belirlenebilir. Böylece, kontrol listeleri aracılığıyla arttırılmak veya azaltılmak istenen uygun bir hedef davranışa karar verilebilir.

Yanıt Açıklaması: Etkinlik dışı davranışlar, etkinliği yarıda bırakmak, durmak, etrafına bakmak, gezinmek ve konuşmak gibi öğretim etkinliklerini ve öğrenmeyi kesintiye uğratan davranışlardır.

Yanıt Açıklaması: Gözlemsel kayıt tekniklerinden biri olan zaman aralığı kaydı, davranışın başlangıcı ve bitişinin kolaylıkla gözlemlediği kayıt tekniklerinden biridir. Zaman aralığı kaydı ile süre ve olay kaydı kullanılarak uygun ölçmenin yapılamayacağı sürekli ve yüksek sıklıktaki davranışlara ilişkin veri toplanabilir. Zaman aralığı kaydında öncelikle belirli bir zaman aralığı belirlenir (örneğin, 10 dk), bu zaman aralığı daha kısa zamanlara bölünür (örneğin, 1 dakikalık 10 aralığa bölünür). Bu zaman aralıkları gerçekte oluşan davranışın oluşumuna ilişkin daha doğru bir bilgi verir. Daha sonra belirlenen davranışın gerçekleştiği zaman aralıkları sayılarak hem davranışın sıklığına hem de süresine ilişkin veri toplanmaktadır. Zaman aralığı kaydı ile yerinde otururken ileri geri sallanma, kısık sesle mırıldanarak şarkı söyleme, gezinme vb. gibi davranışlara ilişkin veri toplanabilir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Hedef davranışa İlişkin Veri toplama Süreci ve Önemi: Veri toplama, sistematik bir şekilde planlanan davranış yönetimi sistemlerinin etkili olabilmesi için davranışa ilişkin sürekli bilgi toplama ve toplanan bilgileri analiz etme süreci olarak tanımlanabilir.