Engelli Mevzuatı ve Meslek Etiği

Yanıt Açıklaması: Engelli Kültürü: Günümüzde sıklıkla karşılaşılan bu kavram 1980’lerin sonunda ortaya atılmıştır. Engelli kültürü, temelde engelin neden olduğu veya desteklediği yaşam tarzını ifade etmek için kullanılmaktadır (Peters, 2000).

Yanıt Açıklaması: Kurum temelli bakım merkezlerinin sunum türleri Engellilerin Bakımı, Rehabilitasyonu ve Aile Danışmanlığı Hizmetlerine Dair Yönetmelik’te (2010, m. 5) şu şekilde belirtilmiştir: • Hizmet yönünden; yatılı, gündüzlü ve belli periyotlar halinde hizmet veren merkezler. •Hizmet verilen engel grubu açısından; zihinsel (hafif, orta ve ağır), bedensel (spastik, ortopedik, felçli, görme) ve ruhsal (psikotik bozukluklar; şizofreni, paranoya, manik veya depresif bozukluklar ve benzeri) engellilere hizmet veren merkezler. • Hizmet verilen yaş grubu açısından; 0-3, 4-6, 7-12, 13-18, 19-25, 26-35, 36-60, 61 ve üzeri yaş grubuna hizmet veren merkezler. • Hizmet verilen cinsiyet grubu açısından; erkek ve kadın bireylere hizmet veren merkezler.

Yanıt Açıklaması: Soruda geçen durumda yardımcı personel her iki bireye de aynı şekilde davranması gerekirken arada ayrımcılık yaptığı için doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Mesleki rehabilitasyon, engelli bireye uygun bir iş bulma, mesleki kılavuzluk, mesleki eğitim ve işe yerleştirme gibi mesleki hizmetleri kapsamaktadır. Mesleki rehabilitasyonun amacı engelli bireylerin yeteneklerini doğrultusunda bir iş ve meslek için hazırlanarak yetiştirilmesidir. Bireyin bireysel farklılıklarına uygun mesleki bilgi ve becerilere sahip kılınmalarına yönelik hizmetler mesleki rehabilitasyon sürecinde yürütülür. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Engelli bireylerin bakım ve rehabilitasyonun hizmetlerinin temel amacı hizmet sunulan bireye ve engelli bireyin ailesine yardımcı olabilmektir.

Yanıt Açıklaması: Doğru seçenek C şıkkıdır.Verilen bu örnekte uzmanın yakın ilişki içerisinde olduğu kişiyi kayırarak ayrımcılık yapmış olduğu görülebilir. Uzman böyle davranarak hem etik ilkeleri ihlal etmekte hem de sunduğu hizmetleri alacak diğer bireylerin hakkını gasp etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Sağlık hakkı ikinci kuşak haklardandır ve devletlere bireyin sağlık durumuna ilişkin uygun hizmetler sunma ve tedbirler alma yükümlülüğü verir.

Yanıt Açıklaması: Bireyin Bağımsızlığına Saygı Özerlik, gönüllülük gibi farklı adlarla da anılan bireyin bağımsızlığına saygı ilkesi bireyin kendi geleceğine karar vermesi ile ilgilidir. Uzmanlar, engelli bireye bakım ve rehabilitasyon sürecinde alacakları hizmetlerin şekli ve içeriğini seçme ve bu hizmetleri kabul veya reddetme hakkı tanımalıdırlar. Birey her koşulda kendi ile ilgili verilen kararlarda son sözü söyleyen kişi olmalıdır. Bireyin bağımsızlığına saygı duyma ilkesi her ne kadar temel etik ilkelerden biri olsa da belirli durumlarda üzerinde tartışmalar ortaya çıkabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Meslek etiğinin toplumsal yönden ahlak, bireysel yönden vicdanla ilişkisi varken, uygulama standartlarının yeterliliklerle ilişkisi vardır.

Yanıt Açıklaması: Bakım ihtiyacı olan engelli bireylere, resmi^ bakım ve özel bakım merkezlerinde yatılı ve gündüzlü hizmetler verilmektedir. Ayrıca, bakım ihtiyacı olan engelli bireylerin ikametga^h adreslerinde evde bakım hizmeti de sağlanabilmektedir ancak, bu hizmet Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Feodal dönemde hâkim olan engellilik anlayışına göre engelli birey yardım edilmesi, gözetilmesi gereken biridir. Çalışmak, ibadet etmek, vergi vermek, askerlik yapmak vb. toplumsal sorumluluklardan muaf tutulmalıdır. Engelli birey ailesi ve çevresi tarafından gözetilmeli, devlet tarafından kendisine yardım edilmelidir. İnsanlar günahlarından arınmak amacıyla engelli bireylere yardım etmelidirler. Engelli bireyin kendisi ya da ailesi çok büyük bir günah işlemiş ve bu hâle gelmiştir. Birey engelli olduğu için, ailesi ise engelli bir çocuk dünyaya getirdiği için utanmalıdır. Kapitalist dönemde hâkim olan engellilik anlayışına göre engellilik yalnızca engelli bireyin sorumluluğundadır. Engel bir sakatlık ve düzeltilmesi gereken bir bozukluktur. Engelin birey üzerindeki olumsuz etkisi ile bakım ve tedavi yoluyla baş edilebilir. Bireyin sahip olduğu engel bakım ve tedavi ile ortadan kaldırılamıyorsa birey toplumdan uzaklaşmalı, toplumun ve üretimin isleyişini bozmamalıdır. Buna göre ilk dört seçenekte verilen bilgiler kapitalist dönemdeki engellilik anlayışını yansıtırken, E seçeneğindeki ifade feodal dönemdeki engellik anlayışını ortaya koymaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bağımsız yaşama geçiş programları: Rehabilitasyon programını tamamlamış ve üretken hâle gelmiş engelli bireylerin yaşamlarını bağımsız olarak sürdürmelerini sağlayan programlardır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Geçmişte, engelli bireylerin korunması ve bakımı öncelikli olarak amaçlanırken, günümüzde engelli bireyin toplumsal yaşama bağımsız olarak katılımının sağlanması ve yaşam kalitesinin arttırılması amaçlanmaktadır. Değişen anlayış ile birlikte teknoloji ve tıp alanında yaşanan gelişmeler; bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinin ve hizmet sunum anlayışının gelişim göstermesine zemin hazırlamıştır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Etik; Belirli bir grubun ya da kültürün bir iş ya da eylemle ilgili uygulama kurallardır. Bağlama, zamana veya ihtiyaçlara göre değişebilmektedir. Genellikle uzmanlar veya yönetmelikler vasıtasıyla belirli zaman ve mekân için geçerlidir. Ahlak, bir iş ya da eylemin iyi ya da kötü olduğuna ilişkin inançtır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Bilim Etiği ve Meslek Etiği: Bilim etiği, yukarıda yer alan etik ile ilgili açıklamalardan farklı olmamakla birlikte bilimsel araştırma sürecinde uyulması gereken ilke ve kurallar bütününü ifade etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Emir unsuru, “hukuk kurallarının normatifliği” olarak da adlandırılır. Emrin muhatabı tarafından anlaşılabilmesi için açık ve kesin olması gerekir. Böylece ilgili kişiler söz konusu hukuk kuralı ile kendilerinden beklenen davranışın ne olduğunu bileceklerdir.

Yanıt Açıklaması:

Yanıt Açıklaması: Doğru seçenek D şıkkıdır.Yukarıda yer alan örnekte hizmet sunan personelin çocuk ve ebeveynlerle profesyonel bir ilişki kurduğu, kendisinden hizmet talep eden bireylere eşit davranarak onlara en iyi şekilde yardımcı olmaya çalıştığı görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Kişisel/öz bakım hizmetleri: Bakıma gereksinimi olan bireyin el, ayak, göz, ağız, diş, kulak, burun, mahrem bölge temizliği, cilt ve saç bakımı, giyinme, beslenme, banyo, tuvalet gereksinimi gibi günlük yaşam becerilerinin yerine getirilmesine yardımcı olacak hizmetlerdir.

Yanıt Açıklaması: Ergoterapi; Çalışma kapasitesinin değerlendirilmesi, iş ile uyumlandırılması ve bu süreç sonunda fizyoterapi ve rehabilitasyon birimi ile birlikte kişinin uygun iş kursuna yönlendirilmesi yapılır.