Engelli Mevzuatı ve Meslek Etiği

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de bakım hizmeti veren kuruluşlar, ASPB Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğüne bağlı olarak açılmaktadır. Bakım hizmeti veren resmî ve özel kuruluşlar, Türkiye’nin her ilindeki Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüklerinin denetimindedir. Engellilere ilişkin bu kuruluşlar Bakım, Rehabilitasyon ve Aile Danışma Merkezleri, Umut Evleri ve Özel Bakım Merkezleri olmak üzere 3 biçimde hizmet vermektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kurum temelli bakım modeli, evde destek verilmesine rağmen bakılamayacak derecede yardıma gereksinim duyan veya aile yanında bakılması mümkün olmayan engelli bireyleri kapsamaktadır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Engelli bireylerin ailesinin bilgilendirilmesi, kişisel değil psiko-sosyal hizmetlerin içerisinde yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun’un (2005) mesleki rehabilitasyon başlıklı 13. maddesinde de, engellilerin becerileri doğrultusunda mesleğini seçme ve bu alanda eğitim alma hakkının kısıtlanamayacağı belirtilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Evde bakım hizmeti, engelli bireyin kişisel gereksinimlerinin karşılanması, psikosos- yal sağlığının korunması, sosyoekonomik bir destek sağlanması açısından yararlı bir sosyal bakım modelidir.

Yanıt Açıklaması: Ahlak ile hem benzer hem farklı yönleri vardıysa, hukuk ile de farklı ve benzer yönleri bulunmaktadır. En önemli benzerlikleri her ikisinin de hem bireysel hem toplumsal davranışı düzenleme çabası içinde olmasıdır. A seçeneği etik için geçerli iken B, C, ve E seçenekleri ise ahlak için geçerlidir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Meslek etiği genel olarak neyin doğru ya da neyin yanlış olduğu ile ilgili kurallar ve standartlarla ilişkilidir. Genel bir ifade ile mesleklerin icrasında eylemleri biçimlendiren ilke ve standartları içermektedir. Bu bağlamda ifade edilen ilke ve standartlar Türk Dil Kurumu’nun meslek tanımı içinde de ‘kuralları belirlenmiş’ ifadesiyle yer bulmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Gizlilik ilkesi, bakım ve rehabilitasyon sürecinde engelli birey ile ilgili herhangi bir bilginin başka kişi ve kurumlarla paylaşılmaması veya paylaşılmasının önlenmesi ile ilgilidir. Uzman, hizmet sunduğu birey hakkındaki bilgileri kimse ile paylaşmamalı ve mutlaka bu bilgilerin güvenliğini sağlamalıdır. Fakat gizlilik ilkesi belirli koşullar altında bozulabilmektedir. Bu koşullar şunlardır: Birey hakkında dava, soruşturma gibi hukuki bir işlem yürütüldüğü durumlarda gizlilik ilkesi bozulabilir. Resmî bir talep sonucunda uzman birey ile ilgili bilgileri gerekli kurum ve uzmanlarla paylaşabilir. Bireye sunulacak hizmetlerin belirlenmesi veya değerlendirilmesi ile ilgili birden fazla uzmanın görüşüne ihtiyaç duyulduğu durumlarda gizlilik ilkesi bozulabilir. Engelli bireylerin bazı durumlarda ihtiyaçları farklı uzmanların bir arada çalışmasını gerektirebilir. Bu tür durumlarda uzman konu ile ilgili toplantılarda çeşitli uzmanlarla bilgileri paylaşabilir. Ailenin yazılı izni olmak koşulu ile uzmanın bireye ait bilgileri bir kitap, makale ya da bilimsel toplantıda kullanmak istediği durumlarda gizlilik ilkesi bozulabilir.  Burada hukukun etiğe olan üstünlüğü söz konusudur. Hizmet sunulan kişinin kendine ve başkalarına zarar verme ihtimalinin kesin ve net olduğu durumlarda gizlilik ilkesi bozulabilir.

Yanıt Açıklaması: Karşılaştırma Boyutu Ahlak Etik Genel anlamı nedir? Bir iş ya da eylemin iyi ya da kötü olduğuna ilişkin inanç Belirli bir grubun ya da kültürün bir iş ya da eylemle ilgili uygulama kuralları Nasıl oluşmaktadır? Bireye ait, içeriden gelen Çevre veya kültüre ait, dışarıdan gelen Değişime açıklığı nasıldır? Ahlaki tutum genellikle tutarlı olsa da bireyin inançlarının değişmesi ile değişebilmektedir. Bağlama, zamana veya ihtiyaçlara göre değişebilmektedir. Kökeni nedir? Latince kökenli olan “mos” sözcüğünden türemiş olan ahlak “gelenek” anlamına gelmektedir. Yunanca kökenli olan “ethos” sözcüğünden türemiş olan etik “karakter” anlamına gelmektedir. Kabul edilebilirliği ne durumdadır? Ahlaki değerler her koşulda kültürel kullardan üstündür. Etik genellikle uzmanlar veya yönetmelikler vasıtasıyla belirli zaman ve mekân için geçerlidir.

Yanıt Açıklaması: Engelli bakım ve rehabilitasyon uygulama standartları alt başlıklar şöyledir: Profesyonel İlişki Kurma Etik İlkelere Uygun Davranma Hizmet Alan Kişinin Bakım ve Rehabilitasyon Sürecine Katılımını Sağlama Bakım ve Rehabilitasyona Uygun Yöntemleri Kullanma Hizmet Alan Kişiye Zarar Verme Potansiyeli Olan Uygulamalardan Kaçınm Bakım ve Rehabilitasyona Uygun Ortam Sağlama Mesleki Gelişmeleri İzleme Mesleki Sınırların ve Yetkilerin Farkında Olma İşbirliği ve Ekip Çalışması Engelli Birey ve Ailesini Süreç Hakkında Bilgilendirme Bakım ve Rehabilitasyon Sürecindeki Uygulamaları Kayıt Altına Alma Bireyin ve Ailenin Kültürel Özelliklerini Tanıma Hizmet Verdiği Konuyla İlgili Yasal Sorumluluklarını Bilme Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: MS1951 Türkiye’de engelli bireylerin eğitimi için özel eğitim hizmetleri başlatılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşmeye Ek İhtiyari Protokolün Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun, engelli bireylere bireysel veya bir gruba bağlı olarak gerekli durumlarda Engelli Hakları Komitesine başvurabilme hakkı vermiştir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Doğru seçenek B şıkkıdır. Ayrımcılığa karşı olma ifadesi engelli bakım ve rehabilitasyonunda etik ilkelerin ifadelerinden sayılır. Engelli bakım ve rehabilitasyonunda etik dayanakların içerisinde yer almaz.

Yanıt Açıklaması: Uygulamacıya birey ve ihtiyaçları hakkında detaylı bilgi sağlayarak amaçlarını ve yöntemini belirlemesinde yardımcı olacak en temel teknikler: Gözlem, Aktif Dinleme, Soru Sormadır . Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi, Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesi ve Çocuk Haklarına Dair Sözleşmelerinin ortak noktalarını ele aldığımızda ayrımcılığın önlenmesi vurgusunun yapıldığı göze çarpmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Devletin hukuk kurallarına uymaya zorlayıcı gücü ve uygulamalarının tümüne “hukuki yaptırım” (müeyyide) denilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinin sağlanmasında her ne kadar farklı bakanlıklar ve kurumlar belli konularda destek sağlıyor olsa da Türkiye’de bu hizmetlerin en geniş çaplı yürütücüsü Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığıdır.

Yanıt Açıklaması: Doğru seçenek C şıkkıdır. Diğer şıklarda verilenler hukukla etiğin birbirine benzediği noktalardır. Ama C şıkkı hukuk ve etiği birbirinden ayıran noktayı açıklamıştır.

Yanıt Açıklaması: Dürüstlük, bireyin doğru, açık ve güvenilir olmasını ifade etmektedir. Bu nedenle doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: İş becerisi kazandırma programları: Engelli bireylerin becerilerini geliştirmeye ve beceri sahibi olmalarına yönelik iş-uğraşı atölyelerinde iş becerisi kazandırmak için yapılan uygulamalardır.