Engelli Mevzuatı ve Meslek Etiği

Yanıt Açıklaması: Ailelerin bakım ve rehabilitasyon uygulamalarına ilişkin bilgilendirilmesi gereklidir. Ailenin sürece aktif katılımını sağlamak önemlidir. Engelli birey ve ailesinin gerçekçi olmayan beklentilere girmelerini  engellemelidir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de bakım ve rehabilitasyon hizmetlerini yürütmekten sorumlu kurumlarından başında Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Bakım ihtiyacı olan engelli bireylere, resmî bakım ve özel bakım merkezlerinde yatılı ve gündüzlü hizmetler verilmektedir. Ayrıca, bakım ihtiyacı olan engelli bireylerin ikametgâh adreslerinde evde bakım hizmeti de sağlanabilmektedir ancak, bu hizmet Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Ahlakın bilim alanlarındaki araştırmalara ve uygulamalara yansıyan kısmını etik olarak adlandırmak mümkündür. Etik, çeşitli bilim ya da meslek kolları arasında tarafların uyması veya kaçınması gereken ilkeler, kurallar, davranışlar bütünüdür.

Yanıt Açıklaması: Engelli bakım ve rehabilitasyonunda etiğin dayanakları aşağıdaki gibi sıralanabilir: 1. İnsanla çalışma 2. Profesyonellik 3. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi 4. Uluslararası sözleşmeler 5. Ulusal Mevzuat 6. Gereksinimler Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinin sağlanmasında her ne kadar farklı bakanlıklar ve kurumlar belli konularda destek sağlıyor olsa da Türkiye’de bu hizmetlerin en geniş çaplı yürütücüsü Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığıdır. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin ikinci bölümünün 6. maddesi Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının engellilerle ilgili yürütmekle yükümlü olduğu görevleri açıklamaktadır.

Yanıt Açıklaması: 19 Ocak 2011 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan Bakım Hizmetleri Stratejisi ve Eylem Planı’nda kurumsal bakımın rolü ve evde bakıma geçiş sebepleri açıklanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Buna göre Aile Hekimleri Uygulama Yönetmeliği’nde (2017) evde bakım hizmeti alan engelli bireye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis, tedavi, rehabilitasyon ve danışmanlık hizmetlerini vermek aile hekimlerinin görev ve sorumlulukları arasında bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bir davranış kuralın hukuk kuralı olabilmesi için olması gereken üç unsur vardır. Bunlar; konu, irade (emir) ve yaptırımdır.

Yanıt Açıklaması: Engellilik modellerinden sosyal modele göre engel bireysel bir problem değil, sosyal bir problemdir ve engelle toplum olarak mücadele edilir. Engele tıbbi olarak müdahale edilir, Engelli bireye yalnızca bakım hizmeti sunmak yerine engelli bireyin kendi kendine yetmesini destekleyecek uygulamalar gerçekleştirilir. Engelli bireyin sorunlarıyla yalnızca uzmanlar ilgilenmez ve engelli bireylerin sorunları toplumdaki tüm bireylerin sorunudur. Engelin sınıflandırılıp derecelendirilmesinden ziyade, engel kabul edilir. Engelli birey, engelinden yalnızca kendisi sorumlu değildir ve engelli birey toplumun bir parçasıdır. Engelli bireyin topluma uyması değil, toplumun engelli bireye uyması gerekir. Bu bilgiler ışığında II ve IV numaralı maddelerde verilen ifadeler medikal modeli, I, III ve V numaralı maddelerde verilen ifadeler ise sosyal modeli açıklamaktadır. Bu nedenle doğru yanıt C seçeneğinde verilen numaralandırmadır.

Yanıt Açıklaması: Uygulama standartları etik ilkelerin mesleki uygulamaya somut yansımasıdır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Ucube: Özellikle İngiltere’de 1850 ve 1914 yılları arasında sirk gösterilerinde gösteri yapan kimseleri adlandırmada kullanmıştır. Bu göstericiler genellikle alışılmışın dışında vücut yapısına ya da anormalliğine sahip kişilerdir. Ucube kavramı dilimizde engelli bireyler için değil yalnızca çok acayip, şaşılacak kadar çirkin olan kimseleri adlandırmak için kullanılmaktadır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Bakım ve rehabilitasyon uygulamalarının gerçekleşeceği ortamlar hizmet sağlanan birey ve yakınları için rahat edebilecekleri bir bekleme odası olmalıdır. Uygulamanın gerçekleştirileceği ortam iç tasarımı ve konumu itibarıyla mümkün olduğunca uyaranlardan arınık olmalıdır. Açık renk duvar renklerinin tercih edilmesi ve engelli birey ile gelen yakınları için ek oturma yerleri olmalıdır. Odanın ısı ve ışığı iyi ayarlanmalı mümkünse güneş alan bir oda tercih edilmelidir. Engelli bireylerin greksinim ve bireysel özelliklerine uygun odalar yapılmalıdır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Rehabilitasyon, hastalıkların, sakatlıkların ve engellilik oluşturan durumların, ilaç, cerrahi yöntemler, fiziksel ve psikolojik yöntemlerle ve yardımcı cihazlarla mümkün olduğunca ortadan kaldırılarak bireylerin bağımsız yaşam becerileri kazandırılma sürecidir.

Yanıt Açıklaması: Uzun dönemli kurum bakımının bireyler üzerinde yalnızlaşma, sosyal izolasyon, duygusal çökmüşlük, depresyon, yabancılaşma gibi olumsuz etkilere neden olması, maliyetinin yüksek olması evde bakım modeline geçişe gerekçe sağlamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bireylere eşit davranma hem ahlaki hem de etik bir ilkedir. Uzman ne koşulda olursa olsun herhangi bir nedenden ötürü hizmet sunduğu kişilere eşit davranmalıdır. Meslek, cinsiyet, sosyoekonomik durum, inanç vb. faktörler uzman ve birey arasındaki ilişkiyi etkilememelidir. Bu ilke daha önce açıkladığımız dürüstlük, sözünde durma ilkeleri gibi hem uzmanı hem de hizmet alan bireyi bağlamaktadır. Fakat eşitsizlikten kaçınma uzman için bir sorumluluk iken hizmet alan birey için ahlaki bir değerdir. Bu nedenle doğru cevap E şıkkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Özel bakım merkezlerinde bakım hizmeti alabilmek için sorgulanan kriterler şu şekilde belirtilmektedir: Hayatını aile yanında bakılamayacak, başkasının yardımı ve bakımı olmadan devam ettiremeyecek ölçüde bakıma gereksinimi olma, Sağlık kurulu raporunda engelli bireyin engel oranının %50’nin üzerinde ve ağır engeli olduğuna dair belirtilen bir ibare olması, Hane içinde kişi başına düşen her türlü gelirin toplamı aylık asgari ücretin üçte ikisinden (2/3) az olması.

Yanıt Açıklaması: Evde Bakım Hizmetleri Kişisel/Öz Bakım Hizmetleri Ev İşleri ve Ev Düzeni İle İlgili Hizmetler Tıbbi Bakım Hizmetleri Psiko-sosyal Destek Hizmetleri Ulaşım Hizmetleri

Yanıt Açıklaması: Zaman içerisinde sakat, çürük, hasta gibi birçok şekilde adlandırılan engelli bireyler insanlık tarihinin başlangıcından bu yana toplum içerisinde varlıklarını sürdürmektedirler. Yetersizlik: Dilimizde yetersiz olma yetememe durumu olarak ifade edilen yetersizlik kavramı yirminci yüzyılın başlarında öğrenme güçlüğü olan bireyleri adlandırmada sıklıkla kullanılmıştır. Yetersizlik, zedelenme ve katılım sınırlılığı kavramlarını da içine alan geniş bir kavramdır. Genellikle, bir engel veya kayba bağlı olarak bir davranışı veya etkinliği gerçekleştirmede ortaya çıkan sınırlılığı ifade etmede kullanılmaktadır. Yetersizliği olan birey: Amerikan Engellilik Yasasına (Americans with Disability Act [ADA], 1990) göre yetersizliği olan birey; fiziksel veya zihinsel bir bozukluk sonucu bir ya da birden fazla yaşamsal aktivitesi kısıtlanan kimse olarak ifade edilmektedir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Meslek etiği, bir meslek grubunun ortak değerlerini belirleyen ve meslek üyelerinin uymaları gereken yazılı ve yazılı olmayan kurallardır. Meslek etiği genel olarak neyin doğru ya da neyin yanlış olduğu ile ilgili kurallar ve standartlarla ilişkilidir. Doğru cevap C'dir.