Engelli Mevzuatı ve Meslek Etiği

Yanıt Açıklaması: Ayrımcılığa karşı olma ya da ayrımcılık yapmama ilkesi birçok uluslararası anlaşma ve bildiride yer alan en temel haklardan biridir. Bu ilkeye göre bakım ve iyileştirme hizmeti sunan uzmanlar hiçbir koşul altında yaşa, etnik kimliğe, kültüre, cinsiyete, inanca, medeni hâle veya sosyoekonomik duruma göre ayrımcılık yapamazlar. Uzmanlar, engelli bireylere sunulan hizmetlerde eşit bir yaklaşım izlemelidirler. Hiçbir nedenden ötürü kişiler birbirinden daha iyi veya daha kötü derecede hizmet alamaz. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Evde Bakım Hizmetleri Sunumu Hakkında Yönetmelik Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan bu yönetmelik 10.03.2005 tarihli 25751 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır. Bu Yönetmelik’in bazı maddelerinde 2007 ve 2012 yıllarında ufak değişiklikler yapılmıştır. “Fertlerin ve toplumun sağlığını korumak maksadıyla, evde bakım hizmeti veren sağlık kuruluşlarının açılması, çalışması ve denetlenmesi ile bunları işleten kurum ve kuruluşların, özel hukuk tüzel kişilerinin ve gerçek kişilerin uyması gereken usul ve esasları düzenlemek” amacıyla çıkarılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Türk Dil Kurumuna (TDK) göre etik, “çeşitli meslek kolları arasında tarafların uyması veya kaçınması gereken davranışlar bütünü” tanımlanmaktadır (TDK, 2018). Sözü edilen bu davranışlar genellikle etik kodlar veya etik ilkeler olarak adlandırılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bakım hizmetleri

Yanıt Açıklaması: Meslek etiği ilkeleri görece daha evrensel iken, uygulama standartları ülkeden ülkeye kısmi farklılıklar gösterebilir. Örneğin bakım ve rehabilitasyon mesleğinde bir etik ilke olarak gizlilik dünyanın her yerinden personelin uyması gereken bir ilkedir. Oysa bir uygulama standardı olarak bakım ve rehabilitasyona uygun yöntemleri kullanma eğer bir teknoloji içeriyorsa ancak o ülkenin sağlayabildiği teknolojik olanaklar kadar olacaktır.

Yanıt Açıklaması: Rehabilitasyon amaçlı sosyal etkinlik programları Psikolojik destek programı Gelişimsel destek programları

Yanıt Açıklaması: Etik kurallar, tıpkı toplumsal ahlakta olduğu gibi gerçekte yazılı kurallar değildirler. Ancak son yıllarda her bilim alanı ve meslek grubu etik kuralları yazılı hâle getirmiştir. Etik kuralların yazılı hâle getirilmesinin nedenleri kuralları kalıcı hâle getirmek, kuralların caydırıcılığını artırmak, kural ihlallerini daha baştan önlemeye çalışmak, bilim ya da meslek alanı üyeleri arasında uyulması gereken kurallar karşısında ortak bir anlayış oluşturmaktır. Kuralları yazılı hale getirmek evrenselliği sağlamaya doğrudan yardımcı olmayacaktır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Örnekte Bora Bey bir ihmalkârlık sonucu zarar vermeme ilkesini çiğnemiştir. Bora Bey bu davranışı kasten yaptığı için burada sorumlu ve suçlu kendisidir. Eğer son kontrolü gerçekleştirip herhangi bir sorun görmeseydi ve yine hastanın serum değişiminin yapılmadığı ortaya çıksaydı tüm önlemlere karşı bu durum gerçekleştiği için zarar vermeme ilkesi ihlal etmemiş olacaktı. Zarar vermeme ilkesinde belirleyici olan faktör bu nedenle yapılan işlemin kasıtlı olup olmamasıdır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Evde bakım programları, engelli bireylere yönelik rehabilitasyon programları arasında yer almamaktadır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Gözlem hizmet sağlayan personelin sadece konuşma içeriklerine dayalı sonuçlar çıkarmasının yetersiz kalacağı için hizmet sağlanan birey ve ailesine ilişkin özelliklerin dikkatlice ele alınmasını ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Örneğin, yetersiz kavramı bireyin engel sebebiyle yaşamını sürdürmede güçlük çektiğine vurgu yaparken engelli birey kavramı bireyin engel ile alakalı sosyal ve kültürel nedenlere bağlı olarak yaşamını sürdürmede güçlük yaşadığını ifade etmektedir.

Yanıt Açıklaması: 3/6/2011 tarihli ve 633 sayılı Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 10 ve 22’inci maddelerine göre Bakanlığın görevleri şunlardır: Engellilere ve yaşlılara yönelik koruyucu, önleyici, eğitici, geliştirici, rehberlik ve rehabilite edici sosyal hizmet faaliyetlerini yürütmek ve koordine etmek. Engellilerin insan haklarından yararlanarak toplumsal hayata katılmaları için belirlenen politika ve stratejileri uygulamak, uygulanmasını izlemek ve değerlendirmek. Engellilerin sorunlarını ve çözüm yollarını araştırmak uygulamanın geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapmak. Engellilerle ilgili araştırmalar ve uygulamalar yapmak. Engelliler için hazırlanması gereken kimlik kartlarının hazırlanması sürecini yürütmek. Yaşlıların ve bakıma muhtaç engellilerin, yaşamlarını evlerinden ve sosyal çevrelerinden ayrılmadan sürdürebilmeleri için sosyal destek sağlamak ve bunu yaparken gerekli kurumlarla iş birliği yürütmek. Kamu kurum ve kuruluşlarıyla birlikte, özel dernek ve kişilerin engelli ve yaşlılara ilişkin sağlayacakları yardımları organize etmek, kurallarını belirlemek ve bu kurallara uyulmasını sağlamak. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Özel Hukuk Yaptırımları; Cebri Icra, Tazminat, Yokluk, Butlandır.

Yanıt Açıklaması: Engelli bireylerin; bireysel ve toplumsal ihtiyaçlarını karşılayabilmelerini ve yaşamlarını bağımsız bir şekilde sürdürebilmelerini sağlamak amacıyla sağlanan; fiziksel, sosyal, zihinsel ve mesleki beceriler kazandırmaya yönelik hizmetlerin tamamına habitasyon denir.

Yanıt Açıklaması: Saydamlık: Tarafların birbirlerine karşı açık olmalarını ifade etmektedir yani hem hizmet sağlayan personel hem de hizmet alan kişi duygu ve düşüncelerini açıkça anlatmalıdırlar.

Yanıt Açıklaması: 2013 yılı öncesi gerçekleştirilen yasal düzenlemelerde her ne kadar “özürlü” kavramı kullanılmış olsa da “Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Yer Alan Engelli Bireylere Yönelik İbarelerin Değiştirilmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla ” birlikte tüm mevzuatın içinde bulunan “özürlü” kavramı yerine “engelli” kavramı kullanılacağı kararı alınmıştır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Mesleki rehabilitasyon, engelli bireye uygun bir iş bulma, mesleki kılavuzluk, mesleki eğitim ve işe yerleştirme gibi mesleki hizmetleri kapsamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Ekonomi Bakanlığı, engelli bireylere bakım ve rehabilitasyon hizmetleri sunan temel kurum ve kuruluşlar arasında yer almamaktadır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: İngiltere’de 1913'te yürürlüğe giren Zihinsel Bozukluk Kanunu engelli bireyleri “aptal” “embesil”, “geri zekâlı” ve “olarak sınıflamıştır.

Yanıt Açıklaması: Etik , çeşitli bilim ya da meslek kolları arasında tarafların uyması veya kaçınması gereken ilkeler, kurallar, davranışlar bütünüdür. Doğru cevap D'dir.