Engelli Mevzuatı ve Meslek Etiği

Yanıt Açıklaması: Yukarıda belirtilen örnek durumda Ali Bey hem bir odyologdan ve tanı merkezinden hem de psikiyatri servisinden yardım istemeli ve bir ekip çalışması gerektiğine karar vermelidir. Verilen örnekte de olduğu gibi bazen ikili bir iş birliği engelli bireyin özellikleri için yeterli olmayabilir. Özellikler çok engelli çocuklar için farklı meslek gruplarından farklı uzmanların bir arada çalışması gerekebilir.

Yanıt Açıklaması: Engelli Bireyin Özelliklerine Saygı Duyma Bakım ve rehabilitasyon sürecinde uzmanlar farklı inanç ve kültüre sahip bireylerle karşılaşabilmektedir. Uzmanlar, hizmet sundukları engelli bireyin kültürel geçmişine, ait olduğu sosyal grubun özelliklerine saygı duymalıdır. Bu ilke yalnızca engelli bireyin özelliklerini kabul etme ile ilgili değildir. Aynı zamanda bireyin özelliklerine bağlı olarak ortaya çıkan gereksinimlerin karşılanması da bu ilke içerisine girmektedir. Sunulan müdahalelerde uzman, engelli bireyin inançları, kültürel değerlerini analiz ederek bu faktörlere göre hizmet sunmalıdır. Engelli bireyin hizmetlerden en iyi şekilde faydalanmasını sağlayacak düzenlemeler gerçekleştirilmelidir.

Yanıt Açıklaması: Mevzuat hiyerarşisinin en üstünde anayasa bulunmaktadır. Kanunlar anayasa maddeleri referans alınarak oluşturulmaktadır. Tüzük, yönetmelik gibi düzenlemeler ise kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde yer alan maddelerin uygulamaya nasıl konulacağını açıklamak için oluşturulmuş metinlerdir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Birleşmiş Milletler tarafından yayınlanan özürlüler için fırsat eşitliği standartları, Birleşmiş Milletlere üye olsun ya da olmasın pek çok ülke için örnek olmuş ve bazı alanlarda eşit katılımı öncelikli hale getirmiştir. Bu standartlara göre engelli bireylerin yasal hakları ile ilgili bilinçlendirme, tıbbi bakım, rehabilitasyon ve diğer servislerin sağlanması zorunlu hâle gelmiştir. Bunun yanında ayrımcılık, erişilebilirlik, eğitim, istihdam, sosyal güvenlik, aile hayatı ve kişisel hakların korunması gibi alanlarda eşit katılım öncelikli hâle gelmiştir. Eğlence de engelli bireyler için önemli bir haktır ancak, eğlenceyi bu standartların belirgin biçimde öncelikli hale getirdiği alanlardan biri olarak saymak zordur. Bu nedenle doğru yanıt E’dir.

Yanıt Açıklaması: Psiko-Sosyal Destek Hizmetler aşağıda verilmektedir. Engelli bireyin ailesinin bilgilendirilmesi • Engelli bireyin yerleştirildiği ortamda desteklenmesi, kişisel ve grup çalışması yöntemiyle hizmetler verilmesi • Engelli bireyin ve ailesinin, mevcut sağlanan haklardan yararlanmaları için bilinçlendirilmesi • Bağımsız yaşama, sosyal hayata uyumuna ve katılımına yönelik çeşitli etkinliklere katılabilmesi için refakat edilmesi • Engelli bireyin olumsuz duygulardan kurtarılmasına ve depresyon ve stres gibi durumların yaşanmasının engellenmesine yönelik kişisel veya grup  çalışması yöntemiyle hizmetler sağlanması ancak Engelli bireyin tehlikelere karşı korunması ve gözetilmesi Kişisel Bakım Hizmetleri arasındadır.

Yanıt Açıklaması: Sosyal uyum ve kişisel idare programları: Engelli bireylerin yakın ve uzak çevresine uyumunu sağlayacak becerilerin öğrenilmesine yönelik olan programlardır.

Yanıt Açıklaması: Bakım kavramı; bir kişinin beslenme, barınma, giyinme vb. gereksinimlerini üstlenme ve sağlama işi olarak açıklanmaktadır. Rehabilitasyon ise, hastalıkların, sakatlıkların ve engellilik oluşturan durumların, ilaç, cerrahi yöntemler, fiziksel ve psikolojik yöntemlerle ve yardımcı cihazlarla mümkün olduğunca ortadan kaldırılarak bireylerin bağımsız yaşam becerileri kazandırılma sürecidir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Bakım ve rehabilitasyon uygulamalarına yönelik kayıt tutma uygulama esnasında, uygulama oturumu sonunda ya da uygulama sürecinin bitiminde gerçekleştirilebilir. Kayıt not alma, ses kaydı ya da görüntü kaydı şeklinde gerçekleşebilir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Kanunda belli bir durum için konulmuş¸ olan bir kuraldan yola çıkılarak bu kuralı düzenleme yapılmayan olaya da benzeterek uygulamak kıyas, kuralın düzenleme dışında tuttuğu hukuki konuların bu kuralın dışında kaldığının anlaşılması aksi ile kanıt, bir hukuk kuralının çoğunun daha azını da içermesi yani, bir şeyin çoğuna izin ve yetki verilmiş¸ ise daha azına da izin ve yetki verilmiş¸ ya da bir şeyin azı yasaklanmışsa çoğunun da yasaklanmış¸ olması evleviyet kuralıdır. Dolayısıyla, havuzda yüzmenin tehlikeli ve yasak olması durumunda havuza ayakları ya da kolları sokmanın da tehlikeli ve yasak olduğunu anlıyor olmak evleviyet kuralıdır ve doğru yanıt B’dir.

Yanıt Açıklaması: Engelli Hakları Hareketi: 1960 yıllarda ABD’de ortaya çıkan engelli hakları hareketi engelli bireylere yönelik olumsuz etiket ve adlandırmalara karşı mücadele eden, engelli bireylerin yasal hak ve özgürlüklere sahip olması için çalışmalar yapan toplumsal hareket olarak tanımlanmaktadır. Moral Model: Dinî veya geleneksel model olarak da adlandırılan moral model, engellilik modelleri içerisinde en eski ve en uzun süre kullanılan modeldir. Toplumun dinî ve kültürel değerlerinin engelli bireye yaklaşımda belirleyici olduğu bu modelde engelliliğe ilişkin iki açıklama getirilmektedir. Bu açıklamalardan ilki engelin bir cezalandırma olduğu ikincisi ise, engelin tanrının  insanları sınamasıdır. Medikal veya sosyal modelin aksine ahlaki model toplumların farklı kültür ve inançları olması sebebiyle toplumlarda farklı içeriklere sahiptir. Cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Mahkeme kararları (içtihat) hukukun yardımcı kaynakları arasında yer alır. Bu sorunun doğru yanıtı sf 12'de yer alan Şekil1.5'te Hukukun Sınıflandırılmasında yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Aile danışma ve rehabilitasyon merkezleri: Engellileri bağımsız düzeye getirmek, okul eğitimine hazırlamak ve aile içi uyumu sağlamak amacıyla engellilere ve ailelerine hizmet sunan gündüzlü sosyal hizmet kuruluşlarıdır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Yorum araçları: Kıyas, Aksi ile Kanıt, Evleviyettir.

Yanıt Açıklaması: Etik kuralların yazılı hale getirilmesinin nedenleri kuralları kalıcı hale getirmek, kuralların caydırıcılığını artırmak, kural ihlallerini daha baştan önlemeye çalışmak, bilim ya da meslek alanı üyeleri arasında uyulması gereken kurallar karşısında ortak bir anlayış oluşturmaktır.

Yanıt Açıklaması: Birey sağlığı yönetmeliği diye bir şey yoktur

Yanıt Açıklaması: Yukarıdaki örnek olayda görüldüğü gibi hizmet sağlayan personelin iyi niyetle aşmış olduğu mesleki sınırlar istemeden de olsa katılımcının zarar görmesine neden olmuştur. Yaptığı uygulamanın engelli bireye zarar verebileceğini düşünmemiştir. Bu bağlamda profesyonel ilişki kurmanın önemi bir kez daha ortaya çıkmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Ev işleri ve ev düzeni ile ilgili hizmetler; bakıma gereksinimi olan bireyin yemek hazırlama, bulaşık yıkama, alışveriş, ev temizliği, çamaşır yıkama, ütü, ev ile ilgili onarım, tamir, tadilat işleri gibi gereksinimlerin karşılanmasında yardımcı hizmetleri kapsamaktadır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Rehabilitasyon ise kaybedilen fonksiyonların yeniden kazandırılması, iyileştirme olarak tanımlanmaktadır. Rehabilitasyon kavramı, büyük savaşlar sonrası oluşan hastalık ve sakatlıkların tedavi edilme ihtiyaçları sonucunda Avrupa ve ABD’de ortaya çıkmıştır. O¨nceleri sadece hastalık ve sakatlıkların tedavisi anlamında kullanılan bu kavram daha sonra; hastalıkların, sakatlıkların ve engellilik oluşturan durumların, ilaç, cerrahi yöntemler, fiziksel ve psikolojik yöntemlerle ve yardımcı cihazlarla kısmen veya tamamen ortadan kaldırılarak bireylerin bağımsız yaşama entegre edilmesi süreci olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: ASPB’ye bağlı kurum ve kuruluşlar: 1. Bakım, Rehabilitasyon ve Aile Danışma Merkezleri: Bu merkezlerin yatılı ve gündüzlü olmak üzere iki türlü hizmeti mevcuttur. Engellilerin Bakımı, Rehabilitasyonu ve Aile Danışmanlığı Hizmetlerine Dair Yönetmelik’te (2010, m. 4) bu merkezlerin ayrımı şu şekilde yapılmıştır: a. Aile danışma ve rehabilitasyon merkezleri: Engellileri bağımsız düzeye getirmek, okul eğitimine hazırlamak ve aile içi uyumu sağlamak amacıyla engellilere ve ailelerine hizmet sunan gündüzlü sosyal hizmet kuruluşlarıdır. b. Bakım ve rehabilitasyon merkezleri: Bedensel, zihinsel ve ruhsal engelleri nedeniyle toplumsal yaşamın gereklerine uyamama durumunda olan kişilerin, fonksiyon kayıplarını gidermek ve toplum içinde kendi kendilerine yeterli olmasını sağlayan beceriler kazandırmak veya bu becerileri kazanamayanlara devamlı bakmak üzere kurulan yatılı sosyal hizmet kuruluşlarıdır. 2. Umut Evleri: Sürekli bakım hizmetlerinin sunulduğu bakım ve rehabilitasyon merkezlerinin ek ünitesi konumunda olan evlerdir. Umut evlerinde durumları uygun olan engelli bireyler, küçük gruplar hâlinde bir apartman dairesinde veya müstakil bir evde yaşamlarını sürdürmektedirler. Böylece engelli bireylerin toplum yaşamına aktif katılımlarının sağlanarak bakımlarının gerçekleştirilmesi hedeflenmektedir. 3. Özel Bakım Merkezleri: Yasal düzenlemeler çerçevesinde bakıma gereksinimi olan engelli bireylere resmî kuruluşların yanı sıra özel kişi ve kuruluşlarca açılan özel bakım merkezlerinde de bakım hizmetleri verilmesi garanti altına alınmaktadır. Özel bakım merkezleri ASPB’ye bağlı olarak açılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun 1/7/2005 tarihinde kabul edilmiştir.