Temel Beslenme İlkeleri

Yanıt Açıklaması: Ülkemizde ortalama besin tüketim düzeyine bakıldığında, nüfusun yeterli beslendiği izlenimi oluşmasına karşın, çok önemli beslenme sorunlarının varlığı bir gerçektir. Bunun temel nedeni sosyo-ekonomik eşitsizliklerdir .

Yanıt Açıklaması: Beslenme, açlık duygusunu bastırmak ya da canın çektiği şeyleri yemek içmek değildir. Ekmek ve şekerli çayla açlık duygusu bastırılabilir ya da sabah pastırmalı yumurta, öğle bi ek akşama pirzola yiyen kişiye “ne kadar iyi besleniyor” diye özenilebilir (Baysal, 2013). Beslenmenin fizyolojik olduğu kadar sosyolojik ve psikolojik bir olay olduğu da bilinmelidir. (C¸alıştır vd., 2005). Yaşamın her evresinde bedensel ve zihinsel yönden sağlıklı olmak ve sağlığı devam ettirebilmek, yeterli ve dengeli beslenme ile mümkündür (Tanır vd., 2001).  Beslenmede temel amaç, yeterli ve dengeli beslenme olmalıdır (Akın, 2014: 17). Beslenme; büyüme, gelişme, sağlıklı ve verimli olarak uzun süre yaşamak için gerekli olan enerji ve besin ögelerinden her birini yeterli miktarda sağlayacak olan besinleri besin değerini yitirmeden, sağlığı bozucu hale getirmeden en ekonomik şekilde almak ve kullanmaktır (Tanır vd., 2001). Beslenme, hastalıkların tedavisinde olduğu kadar, sağlığın korunmasında da esastır. Günümüzde kardiyovasküler hastalıklar, pek çok kanser türü, obezite, hipertansiyon, diyabet, alerjik hastalıklar, osteoporoz ve diş çürükleri gibi birçok kronik hastalığın önlenmesinde beslenmenin anahtar rol oynadığı bilinmektedir  (Yılmaz ve O¨zkan, 2007: 89).

Yanıt Açıklaması: Beslenme XX. yüzyılın başından itibaren bilimsel araştırmalarla, bir bilim olarak gelişmiştir.

Yanıt Açıklaması: Beslenme yetersizliğine bağlı sorunları yaşamamak için yapılacak basit uygulamalar vardır. Bunlar; Besinleri alırken kaliteli olanları tercih etmeli, ancak kalitenin fiyatla oranlı olduğunu düşünmemeliyiz, Ambalajlı besinler alınırken üzerindeki etiket bilgileri okunmalı, özellikle üretim tarihi ile son kullanma tarihine dikkat edilmelidir, Gıdalar satın alındıktan sonra hemen tüketilmeyecekse uygun şekilde saklanmalıdır, Besinlerin hazırlanması ve pişirilmesi sırasında beslenme ilkelerine uygun işlemeler tercih edilmelidir, Pişirilen yemekler tekrar tekrar ısıtılmamalıdır, Hazırlama ve pişirme işlemini yapan kişiler temizlik kurallarına uymalıdır, Besinler önerilen miktarlarda alınmalıdır, Doktor veya diyetisyenle görüşmeden zayıflama diyetleri yapılmamalıdır, Besin saklama yöntemleri uygulanırken besin kaybını azaltacak önlemler alınmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Yavaşlamayı beslenmeden başlatan hareket Slow Food olmuştur. Yavaş hareketinin ilk çıkış noktası olan yavaş yemek (slow food) kavramı, 1986 yılında Roma’nın simgesel meydanlarından birisi olan İspanyol Merdivenleri’nde (Piazza di Spagna) Mc Donalds restoranının açılışına bir tepki olarak Carlo Petrini önderliğinde duyarlı bir grup protestocu tarafından başlatılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Günlük protein gereksinimi sağlıklı insan için günde kilogram başına 0.8-1.0 gramdır. Bu değer, süt çocuklarında ve çocuklarda günde 2 gram, yaşlılarda ise 1.2 gram düzeyindedir. Elzem aminoasitlerce zengin besinlere özellikle 2-5 yaş grubu çocuklarında daha fazla ihtiyaç duyulur.

Yanıt Açıklaması: Bir insanın yaklaşık olarak günlük 65 gram yağa ihtiyaç duyduğu çeşitli kaynaklarda belirtilmektedir. Doymuş yağlar genellikle yüksek kan kolesterolü, doymamış yağlar ise düşük kan kolesterolüne sebebiyet verirler. Sağlıklı bir denge yakalayabilmek için günlük yağ ihtiyacının yaklaşık olarak üçte birinin doymuş yağlardan, üçte birinin çoklu doymamış yağlardan ve kalan kısmının da tekli doymamış yağlardan karşılanması tavsiye edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Vejetaryenlik, bitkisel kaynaklı besinlerin ağırlıklı olarak tüketilmesini içeren bir beslenme tarzıdır. Bu beslenme tarzını benimseyenlere ise; vejetaryen denilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Su iyi bir çözücüdür. Hücre içindeki birçok madde suda çözünür. Hücre solunumu ve sindirim gibi organizmadaki yaşamsal olaylarsulu bir ortamda gerçekleşir. Metabolizma sonucu oluşan atıkların dışarı atılmasında ve seyreltilmesinde suyun önemli bir görevi vardır. Taşıyıcılık özelliği vardır. Hidroliz olaylarında önemli rol oynar. Enzimlerin çalışabilmesi için uygun ortam hazırlar. Karada yaşayan organizmaların çoğu, vücutları aşırı ısındığında ve çevre sıcaklığı yükseldiği zaman terler, vücut yüzeyine yayılan ter ve su vücudun ısısını emerek buharlaşır. Böylece organizmanın sıcaklığı bir miktar düşürülmüş olur. +4 °C’de suyun özgül ağırlığı en yüksek düzeydedir. O °C’de su donarken yapısındaki moleküller arasındaki mesafe büyüdüğü için özgül ağırlığı küçülür. Bu sayede tatlı sularda yaşayan hayvanlar kışı donmadan geçirebilirler. Eğer su donarken hacmi küçülseydi buz kütleleri suyun altına dalarak buradaki hayvansal ve bitkisel hayatı tahrip ederlerdi. Canlılar su gereksinmelerinin bir kısmını dışarıdan alarak bir kısmını da metabolizmaları ile oluşturarak karşılarlar. Metabolizma suyu, özellikle deve gibi çöl hayvanlarında çok önemlidir. İnsanlar susuzluğa en çok 3-4 gün dayanabilirler.

Yanıt Açıklaması: Genel bir terim olarak karbonhidratlar, monosakkaritleri, disakkaritleri, oligosakkaritleri ve polisakkaritleri temsil ederken, ayrıca bu bileşiklerden çeşitli yollarla elde edilen türevler de bu grup altında incelenebilmektedir. Disakkaritler, iki monosakkarit molekülünün birleşmesi ile meydana gelen karbonhidratlardır.

Yanıt Açıklaması: Karbonhidratlar monosakkaritler,disakkaritler,oligosakkaritler, polisakkaritler olarak gruplandırılırlar.

Yanıt Açıklaması: Besin değeri olmayan mineraller; aluminyum, bor, nikel, kalay, kromdur.

Yanıt Açıklaması: Protein eksikliği ile beraber özellikle yağ, karbonhidrat ve enerji eksikliği de mevcutsa o zaman görülen tabloya Marasmus hastalığı adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Maden (mineral) suları: Doğal sulara oranla çözünmüş madde miktarı belirli bir sınırı aşmış veya sıcaklık ve radyoaktivitesi doğal sınırı geçmiş olan sulardır.

Yanıt Açıklaması: Doymuş yağlar; elzem olmayan, vücut tarafından üretilen yağlardır. Hayvansal kökenli yağlardan tereyağı, kuyruk ve içyağı ile margarinler bu sınıfa girerler. Tavukta ve derisinde ve deri altındaki yağlar, süt ve süt türevlerinden elde edilen krema ve kaymak doymuş yağlardır. Bitkisel kaynaklı doymuş yağ ise Hindistan cevizi yağıdır. Zeytinyağı ve diğer bitkisel sıvı yağlar ise doymamış yağ grubundandır ve diyette bir denge içinde kullanılmaya özen gösterilmelidir.

Yanıt Açıklaması: Askorbik asit veya askorbat olarak da bilinen suda çözünen bir vitamindir. Çeşitli vitamerler C vitamini adı altında toplanmıştır. A, K, D, E vitaminleri yağda çözülen vitaminlerdir. B vitamini de suda çözülen vitamindir.

Yanıt Açıklaması: Kanser riskini büyük oranda arttırıp, depresyon, şizofreni, bunaklık ve hipertansiyon gibi ciddi zihinse ve bedensel rahatsızlıklara bakır fazlalığı yol açmaktadır.

Yanıt Açıklaması: “Yeterli beslenme” genellikle vücudun çalışmasını sürdürebilmesi için gerekli enerjinin sağlanabilmesi anlamına gelmektedir. “Dengeli beslenme” ise, enerjinin yanı sıra bütün besin ögelerinin gereken miktarda sağlanması olarak ifade edilmektedir. Gereğinden az ya da çok besin tüketilmesi, sağlık sorunları oluşturduğundan “dengesiz beslenme” olarak tanımlanmaktadır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: C vitamin en çok taze sebze ve meyvelerde, portakal, greyfurt, çiğ lahana, domates ve şalgamda bulunur. Ne yazık ki vücutta depolanamadığı için, her gün düzenli olarak alınması gereklidir.