Temel Bakım ve Rehabilitasyon 1

Yanıt Açıklaması: Kabızlık (Konstipasyon): Bağırsak hareketlerinin azalması ve buna bağlı sert, kuru ve az miktarda gaita ile karakterize durum. Birey karın bölgesinde sertlik, kramp, karında şişlik, oturduğu zaman ağrı tanımlar. İshal (Diyare): Bağırsak hareketlerinin artması ve buna bağlı sulu gaita yapma ile karakterize durum. Gaz birikmesi (Distansiyon): Bağırsak içeriğinde fazla miktarda gazın birikmesine bağılı olarak karında oluşan gerginlik durumu. Altına kaçırma (Gaita inkontinansı): Bireyin gaz ve gaita yaparken kaslarını kontrol edememesidir.

Yanıt Açıklaması: Hasta, bağımsız bir şekilde yerden sandalyeye geçecek olduğunda bacak ve kol kaslarını etkin bir şekilde kullanmalı, gövdeyi düz bir şekilde tutabilmelidir. Eğer hastanın tek taraf etkilenimi söz konusu ise hasta, sandalyenin önünde ve sandalyeye çok yakın duracak şekilde durur. Hasta sandalyeye transfer sırasında, sağlam ve kuvvetli olan taraf kolunu kullanacak şekilde durur. Örneğin, sol taraf felçli bir hastanın sandalyeye transferi sırasında hasta sağ kolunu sandalyenin üstüne yerleştirir ve sandalyeye iyice yanaşır. Sağ koluna ağırlığını aktarırken aynı anda kendini yukarı doğru çekerek ağırlığını dizlerine aktarmaya çalışır ve diz üstü pozisyona gelir. Sağlam ve kuvvetli olan sağ dizini öne doğru alır, sol bacağına da ağırlığını aktarır. Sandalyenin üstündeki kuvvetli koluna kendi ağırlığını verirken, sırtını sandalyeye döndürerek kuvvetli bacağından destek alarak sandalyeye oturur.

Yanıt Açıklaması: Alternatif yöntem: Özellikle, yatağın tekerlekli sandalyeden çok daha yüksek olduğu ve boy ayarlaması yapılamayan durumlarda kullanılabilecek bir yöntemdir. Hastanın yatağa alınabilmesi için uygun yükseklikteki tabure kullanılır. Bunun için tabure yüksekliğinin çok yüksek olmaması tercih edilir. (20-25 cm uygun olabilmektedir).

Yanıt Açıklaması: Mobilite aktiviteleri sıklıkla, hastanın yatak içi hareketliliğini tanımlamak amacıyla kullanılmaktadır. Hastanın bu aktiviteleri gerçekleştirebilme durumu bağımsız, bir veya birkaç personel tarafından sağlanan yardımla birlikte veya ekipman kullanımı ile mümkün olabilmektedir. En sık kullanılan hareketler, sırtüstü pozisyondan yana doğru kayma hareketi, sırtüstü pozisyonda yukarı doğru kayma, sırtüstü pozisyonda aşağı doğru kayma, sırtüstü yatma pozisyonundan yan yatma pozisyonuna gelme, sırtüstü pozisyondan yüzükoyun pozisyona gelme, yüzükoyun pozisyondan sırtüstü pozisyona gelme ve yatmadan oturmaya gelme pozisyonudur. Ayrıca, yataktan oturmaya gelme, oturma pozisyonundan ayağa kalkma aktiviteleri de mobilitenin önemli basamaklarındandır. Mobilite aktivitelerinin gerçekleştirilebilmesi için sıklıkla kullanılan ekipmanlar, yatak rayları, baş üstü yatak kenarı barları şeklindedir. Doğru yanıt A’dır.

Yanıt Açıklaması: Bireyin yaşadığı stres, idrarını yaparken mahremiyetin korunamaması, boşaltım ihtiyacı için başkalarına bağımlı olmak, tuvalete gidememek ya da alışık olmadığı ortamda bu ihtiyacını karşılayamamak idrar yapma alışkan­lığını değiştirebilen durumlar psikolojik özellikler olarak açıklanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Transfer hazırlığı, Hastanın durumu ile ilgili bilgileri edin (örneğin, ağırlık aktarma durumu, cerrahi sonrası prosedür, eklem hastalığı veya osteoporoz olup olmadığını kontrol et). En kısa yoldan yapılacak olan transfer aktivitesini planla. Hastanın en güçlü tarafından zayıf tarafına doğru yapabileceği hareket biçimini planla. Bu durumda, hastanın kuvvetli olan tarafı daha çok kullanılmış olur. Gerekli olması durumunda, kullanılabilecek yardımcı ekipman veya araç-gereçlerin ne olacağını belirle. Hastanın transfer için uygun bir şekilde giyinmiş olduğundan emin ol. Hastanın aşırı şekilde giyinmemiş olması, uzun giysilerinin olmaması ve ayaklarının çorap ve ayakkabısız olmaması gerekir. Emniyet için mutlaka sağlanması gereken önemli bir faktördür. Gerekli olması durumunda, ellerini yıkayıp eldiven giymelisin. Kendini hastaya tanıtıp, yapılacak işlemi ve hastadan beklentilerini mutlaka hastanın anlayabileceği bir dille (kısa, basit ve anlamlı cümleler kurarak) ifade et. Hastanın seni anladığından ve yapılacak işlemi kabul ettiğinden, olası riskleri anlayıp kabul ettiğinden emin ol. Tekerlekli sandalye, yatak veya transfer bölgesinin hareketliliğinin kısıtlandığından (kilit sistemlerinin kilitlendiğinden) emin ol. Eğer hasta, hastanede ise ve drenaj tüpleri, beslenme tüpleri var ise transfer aktivitesine engel olmayacağından, hastaya dolanmayacağından emin ol veya çıkarılabilecekse hemşire veya doktordan yardım alarak çıkarttırıp aktivite sonunda yeniden takıldığından emin ol. Stabilizasyon ve kontrolü sağlamak için hastanın dizleri, pelvisi ve kalçasından müdahalelerde bulun. Bunun için asla hastanın kıyafeti veya üst ekstremitesini kullanma. Düşme riskini arttırmış olursun. Hastaya çok yakın durman gerekir. Transfer sırasında hastaya yapılması gerekenlerle ilgili doğru bilgi ve direktifleri vermeye devam etmen gerekir.

Yanıt Açıklaması: Bağırsak boşaltımında bireylerin sahip olduğu bağırsak boşaltım alışkanlığı, bağırsakların hareketliliğini dolayısı ile boşaltımı etkiler. Bağırsak içeriğindeki atık maddenin bekleme süresi uzadıkça içindeki suyun emilimine bağlı olarak dışarı atılması güçleşmesi, defaksiyon alışkanlığı olarak açıklanır.

Yanıt Açıklaması: Sebepsiz zenginleşmeden söz edebilmek için, her şeyden önce bir tarafın malvarlığında bir zenginleşme (çoğalma) meydana gelmiş olmalıdır. Bu, aktiflerde artış (bir malın veya hakkın malvarlığına katılması) veya pasiflerde eksilme (borçtan kurtarılma) ya da malvarlığından çıkması gereken bir değerin çıkmaması (yapılması gereken masraftan kurtulma) şeklinde de olabilir.

Yanıt Açıklaması: Kişisel temizlik uygulamaları; Vücut salgıları, atıkları ve geçici mikropların vücuttan uzaklaştırılmasını sağlar. Rahatlama, dinlenme ve gevşeme sağlar. Genel görünümü olumlu hâle getirir. Özgüveni artırır.

Yanıt Açıklaması: Üçüncü sınıf kaldıraç vücutta sıkça bulunur. Kuvvet, destek noktası ile yük arasındadır. Elde bir ağırlık taşınırken dirseği büken kasların kullandığı kaldıraç tipi buna örnektir. Burada dirsek destek noktası, eldeki ağırlık yükü ve kolun ön tarafındaki kas kuvveti oluşturur.

Yanıt Açıklaması: Boşaltım sonrası temizliğin iyi yapılamaması cilt problemlerine, enfeksiyona, öz güven eksikliğine, sosyal izolasyona, utanma, sıkılma gibi duyguların yaşanmasına neden olabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Transfer tahtası kullanılarak tekerlekli sandalyeden yatağa transfer gerçekleştirilirken dikkat edilmesi gereken noktalar; hasta öğrenip alışana kadar yalnız bırakılmamalı, tahtanın iyice yerleştirildiğinden emin olunmalı ve hastanın ellerini nasıl kullanması gerektiği uygulamalı bir şekilde iyice öğretilmelidir. Doğru yanıt A’dır.

Yanıt Açıklaması: El-ayak ve tırnak bakımını gerçekleştirirken dikkat edilmesi gereken noktalar; • Eller için uygun bir nemlendirici kullanılmalı ve günlük olarak nemlendirilmelidir. • Eller sık ve ovarak yıkanmalıdır. • Eller kirli göründüğünde, dışarıdan eve girildiğinde, yemekten önce ve sonra, tuvaletten önce ve sonra, kedi, köpek ve diğer hayvanları elledikten sonra yıkanmalıdır. • Eller yıkanırken; • Tüm takılar çıkarılmalıdır. • Suyun ısısına dikkat edilmelidir. • Sabunla köpürtülmeli ve köpük tamamen arındırılmalıdır. • Yıkamanın ardından iyice kurulanmalı ve nemlendirilmelidir. • Ayak ve tırnak bakımı özellikle banyodan sonra yapılmalıdır. • Banyo dışında da ayaklar her gün yıkanmalıdır. Bireyin ayakları su dolu kabın içinde ılık su ile sabunlu yumuşak bir bezle üstü, tabanı, parmak araları yıkanmalı ve durulanmalıdır. Yıkamanın ardından ayaklar, özellikle parmak araları tek tek çok iyi bir şekilde kurulanmalıdır. • Nasırlar kesilmemeli, kopartılmamalı, sağlık ekibine başvurulmalıdır. • Parmak araları, tırnak kenarları ve ayak tabanları her gün değerlendirilmelidir. • Kaşıntı, kızarıklık, yara varsa sağlık ekibine başvurulmalıdır. • Tırnak makası bireye özel olmalıdır. • El tırnakları yuvarlak, ayak tırnakları düz kesilmelidir. • Bireyin çoraplarının pamuklu, yumuşak ve sıkmayan çoraplar olması sağlanmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Enstrümantal günlük yaşam aktiviteleri içinde alışveriş, telefon kullanma, yemek yapma, güvenlik, ilaçlar, finansal yönetim yer alırken, temel günlük yaşam aktiviteleri içinde beslenme, banyo, giyinme, transfer, tuvalet ve boşaltım yer almaktadır. A şıkkı yemek yapma, C şıkkı finansal yönetim, D şıkkı güvenlik ve E şıkkı da alışveriş örnekleri olarak enstrümantal günlük yaşam aktivitelerindendir. Çorba içme bir beslenme biçimi olduğundan temel günlük yaşam aktivitesi olarak düşünülmelidir. Doğru cevap B’ dir.

Yanıt Açıklaması: Gelişimsel dönem, Vücuda alınan besinler, Vücuda alınan sıvı miktarı, Egzersiz – aktivite düzeyi, Psikolojik faktörler, Defeksyon alışkanlığı, İlaçlar, Ağrı dır.

Yanıt Açıklaması: Hasta­ya bakım verirken ve hareketliliğini arttırmayı he­defleyen uygulamalar esnasında, sağlık çalışanının vücudu en önemli aracıdır. Bu nedenle, vücudu etkili bir şekilde kullanmak, yaralanmalara karşı korumak, hastalara vücutlarını etkin ve güvenli bir şekilde kullanmalarını öğretmek için hareket ile ilişkili biyomekaniksel prensipleri bilmek ve uygu­lamak önem taşır.

Yanıt Açıklaması: Beslenme değerlendirmesi antropometri, biyomedikal, klinik, diyet ve çevresel değerlendirmeyi içermelidir. Klinik değerlendirmede; cilt, diş, saç değerlendirmesi, uyku alışkanlıkları, bağırsak alışkanlıkları, bulantı olması, kullandığı ilaçlar değerlendirilmelidir.

Yanıt Açıklaması: Minimal yardımlı: Hasta aktivitenin %75’ini veya daha fazlasını gerçekleştirir. Aktiviteyi tamamlayabilmek için yardıma ihtiyaç duyar.

Yanıt Açıklaması: Antropometri değerlendirmesinde; Kilo, boy, baş çevresi, kas kalınlığı ve bel çevresi gibi ölçümler yer almaktadır. Biyomedikal değerlendirmede; vitamin, mineral, protein, kan yağ düzeyleri, kemik yoğunluğu ölçümleri, yutma değerlendirmesi yer almaktadır. Klinik değerlendirmede; cilt, diş, saç değerlendirmesi, uyku alışkanlıkları, bağırsak alışkanlıkları, bulantı olması, kullandığı ilaçlar değerlendirilmelidir. Diyet başlığında; yenilen besinler, besin gruplarına göre dağılımları, tüketilen sıvı miktarı, beslenme biçimi, diyetleri, alerjileri sorgulanmalıdır. Çevresel değerlendirmede; Besin hijyeni, besin güvenliği, zehirlenme riski ele alınmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Bağırsak boşaltımını etkileyen faktörler: Gelişimsel dönem Vücuda alınan besinler Vücuda alınan sıvı miktarı Egzersiz-aktivite Psikolojik faktörler Defeksyon alışkanlığı İlaçlar Ağrıdır.