Temel Bakım ve Rehabilitasyon 1

Yanıt Açıklaması: Orta Düzey Yardımcı Teknolojiler ; Tekerlekli sandalye gibi komplike mekanik araç-gereçleri içerir. Fonksiyonel kaybı biraz daha fazla olan nörolojik veya ortopedik engelli bireyler için sıklıkla kullanılan teknolojik cihazlardır

Yanıt Açıklaması: Kabızlık (Konstipasyon): Bağırsak hareketlerinin azalması ve buna bağlı sert, kuru ve az miktarda gaita ile karakterize durum. İshal (Diyare): Bağırsak hareketlerinin artması ve buna bağlı sulu gaita yapma ile karakterize durum. Gaz birikmesi (Distansiyon): Bağırsak içeriğinde fazla miktarda gazın birikmesine bağılı olarak karında oluşan gerginlik durumu. Altına kaçırma (Gaita inkontinansı): Bireyin gaz ve gaita yaparken kaslarını kontrol edememesidir. Altına kaçırma genellikle yemeklerden sonra görülür. Birey ya bağırsakların boşaltımını hiç kontrol edemez ya da kısmi (gaz yaparken kaçırma) kontrol eder.

Yanıt Açıklaması: Dünya Sağlık Örgütü, yetişkin bireylerin haftada en az 150 dakika orta şiddetli veya 75 dakika yüksek şiddetli bir aerobik fiziksel aktivite programına katılmalarını önermektedir. Buna, haftanın en az iki günü, kas kuvvetlendirme aktivitelerinin eklenmesi önerilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Hastanın yatak içi mobilite aktivitelerini yapabilmesi ve aktivitelere aktif katılım sağlayabilmesi için mental ve fiziksel olarak uygun olması gerekmektedir. Hastanın yatak içi mobilite aktivitelerine katılımı sırasında öncelikle, başını, alt ve üst ekstremitelerini hareket ettirmesi istenir ve ne kadar katılım yapabileceği analiz edilir.

Yanıt Açıklaması: Sıkça kullanılan eşyaları mümkün olduğunca dolapların ilk raflarında saklayın. Mümkün olduğunca işlerinizi oturarak yapın. Eşyaların birkaçını bir kerede taşımak için uygun yükseklikte bir yardımcı araba kullanın. Hafif şeyleri yüksek raflardan indirmek için bir alıcı kullanın. Dolapları düzenlemek ve çıkarmak için çekme raflı sistem kullanın. Oturmayı mümkün kılmak için ütü yaparken ayarlanabilir bir ütü masası kullanın. Büyük, gevşek giysileri kanca ve cırtcırtlı bantlar ile kullanın. Giysi ve çocuk oyuncaklarını almak için gerekirse bir alıcı kullanın. Tekerlekli sandalye ve tekerlekli sandalye döşemesini kullanın. Bu, enerji tasarrufu sağlar ve denge ve yürüyüş dengeli olmadığında istikrarı arttırır. Duvar montajlı ve taşınabilir çeşitli tip şişe ve kavanoz açıcılarını deneyin. Paketleri açmak için küt uçlu döngü makas kullanın. Çamaşırları çamaşır makinesine veya kurutucuya götürmek için tekerlekli bir elbise taşıyıcısı kullanın. Temizlik veya yeniden düzenleme yaparken mobilyaları bir yere kolayca itmek için mobilyaların altına kaydırıcı yapıştırın. Bir tekerlekli sandalye minderi ile yüksekliği arttırın. Böylece standart tezgahlar kullanılabilir.

Yanıt Açıklaması: İdrar yapamama (üriner retansiyon): İdrarın mesanede (idrar torbası) birikmesi dışarı atılamaması ile ortaya çıkan bir durumdur. İlaçlara, enfeksiyona, psikolojik sorunlar vb. diğer pek çok soruna bağlı ortaya çıkabilir. Enfeksiyon: Mikroorganizmaların neden olduğu üriner sistem enfeksiyonlarında giriş kapısı genellikle idrarın çıkış noktasıdır (üretral meatus). Başlıca nedeni perine bölgesinde uygun olmayan hijyenik alışkanlıklardır. Ayrıca idrarın akışının engellendiği durumlar da enfeksiyonların oluşmasına neden olabilirler. İdrarını Tutamama (İnkontinans): İdrarın vücuttan atılımını kontrol edememedir. Dış sfinkterin idrar akışını durduramaması söz konusudur. Kasların tonusunu kaybetmesi, enfeksiyonlar, ilaçlar, psikolojik sorunlar vb. pek çok neden ile ortaya çıkabilir. Enürezis: Çocuklarda idrarı kontrol edebilecek dönemde olmasına rağmen altına idrar kaçırma olayıdır. Bu sorunda çocuk ya hiç idrarını tutamamıştır (hastalıklar vb. sorunlar) ya da idrar tutmayı başardığı hâlde sonradan ortaya çıkmıştır (hastalıklar, enfeksiyonlar, psikolojik sorunlar).

Yanıt Açıklaması: Günlük aktiviteler için gerekli özel düzeneklerden oluşmaktadır. Sıradan bir birey için yemek hazırlamak, yemek yemek, diş fırçalamak, banyo ve tuvalet aktivitelerini gerçekleştirebilmek sıradan işler olmakla birlikte, engelli bir birey, bu aktiviteleri gerçekleştirebilmek için birtakım yardımcı alet ve hizmetlere ihtiyaç duyabilmektedir. Sıklıkla uyarlanmış mutfak kap-kaçakları, tabak veya bardaklar, kaymaz/kaydırmaz yüzeyler, özel olarak dizayn edilmiş tuvalet oturakları, çorap giydiriciler, duşa kabinler günlük yaşam yardımcı teknolojilerine verilebilecek örneklerdir.

Yanıt Açıklaması: Mobilite için sıklıkla kullanılan yardımcı teknolojik ürünler: Kanadyenler Prostetik cihazlar Tekerlekli sandalyeler Yürüteçler (Walkerlar) Baston

Yanıt Açıklaması: Herhangi bir kaza ya da hastalık, ilgili vücut yapılarında bir ‘bozukluk’ meydana getirir. Bu bozukluk, etkilenen vücut kısımlarının görevlerini düzgün bir şekilde yapmasına engel olur. Örneğin kas hastalıklarında, vücutta bulunan kaslar harabiyete uğrar ve bunun sonucunda zayıflar. Bacak kaslarındaki zayıflık kişinin yürümesini zorlaştırır ya da imkânsız bir hâle getirir. Buna ‘aktivite limitasyonu’ denir.

Yanıt Açıklaması: Düzenli fiziksel aktivitenin faydaları; Erken ölüm riskini azaltır. Koroner arter hastalığı riskini azaltır. İnme riskini azaltır. Yüksek tansiyon riskini azaltır. Kan lipid profilini düzenler. Tip 2 diyabet riskini azaltır. Metabolik sendrom riskini azaltır. Kolon, meme ve akciğer kanseri riskini azaltır. Kilo kontrolüne yardım eder ve obeziteyi engeller. Fiziksel uygunluğu geliştitir. Düşmeleri önler. Kalça kırık riskini azaltır. Depresyonu azaltır. Kemik yoğunluğunu arttırır. Uyku kalitesini geliştirir.

Yanıt Açıklaması: Fiziksel sınırlılığı bulunan bireylerle çalışacak öğretmenlerin dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır: Tekerlekli sandalyelere yaslanmayın, dokunmayın ya da dinlenmek için oturmayın. Tekerlekli sandalyede oturan kişilere yaslanmayın. Tekerlekli sandalyede oturan kişiye sormadan sandalyesini hareket ettirmeyin veya itmeyin. Tekerlekli sandalyede oturan bir kişiden ceketinizi ya da içeceğinizi tutmasını istemeniz uygun bir davranış değildir. Tekerlekli sandalyede oturan bir kişiyle sohbet ederken göz seviyesine gelmeye dikkat edin. Tekerlekli sandalye kullanıcısıyla konuşurken, yanındaki refakatçisi ile değil, doğrudan kendisiyle konuşunuz. Yardım etmeden önce mutlaka sorun. Farklı özelliklere sahip tekerlekli sandalye çeşitleri vardır. Tekerlekli sandalyenin özelliklerini bilmiyorsanız kullanıcısına sorun ve söylediklerini uygulayın. Tekerlekli sandalyeli kişiyi bir basamaktan ya da rampadan indirmeniz gerekiyorsa sandalyeyi geri geri indirin. • Bazı tekerlekli sandalye kullanıcıları tekerlekli sandalye dışında oturmayı tercih edebilirler. Eğer böyle bir talepleri olursa kibarca yardım teklif edin ve tekerlekli sandalyelerinin ulaşabilecekleri mesafede durmasına özen gösterin.

Yanıt Açıklaması: Fiziksel Uygunluk: Sağlıklı olmak ve günlük yaşam aktivitelerini gerçekleştirmek için, vücut sistemlerinin birlikte çalışma yeteneği olarak tanımlanır.

Yanıt Açıklaması: Hastanın transferi gerçekleştirilmeden önce mutlaka iyi bir planlama ve organizasyon yapılmalıdır. Transfer gerçekleştirilmeden önce mutlaka hasta bilgilendirilmesi yapılmalı, manevralar sırasında hastanın yapması gerekenler ve beklentiler anlatılmalı ve gerekirse hastanın görebilmesi için öncelikle terapist veya diğer sağlık görevlisi kendi üzerinde veya hasta yakınları üzerinde aktiviteyi göstermelidir. Transferden önce hastanın olayı ve yapılması gerekenleri iyice anladığından emin olunmalıdır. Her şeyden önce, aktivite sırasında gelişebilecek riskler konusu iyice araştırılmalı ve güvenlik önlemlerinin alındığından emin olunmalıdır. Transfer aktivitesine başlanmadan önce güvenlik prosedürü için gerekli olan yardımcı cihaz ve/ veya araç-gereç kullanıldığından ve ekipmanların var olduğundan emin olunmalıdır. Eğer hasta, transfer sırasında bütün desteği kendi sağlayabilecek bir potansiyele sahip ise dışardan ek bir destek almaksızın transfer aktivitesini kendisinin yapması sağlanır. Böylelikle, hastanın bağımsızlık seviyesi yükseltilir ve aktiviteyi bağımsız yapması sağlanır. Durum böyle bile olsa klinisyen mutlaka hastanın yanında durup hastanın güvenliğini en üst düzeyde sağlayacak şekilde kontrolü sağlamalıdır.

Yanıt Açıklaması: A, B, C ve D seçeneklerindeki ifadeler doğrudur. Ağırlık merkezi, kütle merkezi olarak da ifade edilir. Ağırlık merkezi, vücudun veya vücut kısımlarının denge noktasıdır. Bu noktadan tutulan bir cisimde hareket meydana gelmez. İnsan vücudundaki ağırlık merkezi, ikinci sakral vertebranın önünde bulunur. Vücudun hareketi, ağırlık merkezinin yer değiştirmesi ile gerçekleşir.

Yanıt Açıklaması: Tekerlekli sandalye kullanan bireylere aşağıdaki manevralar öğretilmelidir: (1) tekerlek kilitlerini açma ve gerektiğinde kilidi sıkıştırma (2) kol desteklerini çıkarma ve yer değiştirme (3) ön donanım açma yeri çıkarma ve yer değiştirme (4) diğer aktiviteleri yapmadan önce ayakların konulduğu plakaları kaldırıp indirme gibi

Yanıt Açıklaması: Morbidite, Hastalığa yakalanma oranıdır.

Yanıt Açıklaması: Dünya Sağlık Örgütü, yetişkin bireylerin haftada en az 150 dakika orta şiddetli veya 75 dakika yüksek şiddetli bir aerobik fiziksel aktivite programına katılmalarını önermektedir.

Yanıt Açıklaması: Adapto: Hafif düzeyde işitme engeli olan bireylerde kişinin bulunduğu ortamdaki gürültüyü filte ederek konuşulan kişinin sesini ayırt edip daha güçlü bir şekilde engelli kişiye aktaran kulaklıktır ve “2003 IST Ödülü’ne layık bulunmuştur.

Yanıt Açıklaması: • Bireyler yeterli sıvı alımı için desteklenmelidir ( sıvı miktarı; bireyin yaşı, sahip olduğu hastalıklar nedeniyle yapılan düzenlemeler dikkate alınmalı). • İdrar yapmadan önce ve yaptıktan sonra mutlaka eller yıkanmalıdır. • İdrar yapma özel bir gereksinimdir ve bu gereksinimi karşılamak için özel ortam ve pozisyon ve bazen yardımcı araç kullanımını gerektirir. • Boşaltım ihtiyacını karşılama da yalnız olmak önemlidir. Bu nedenle düşme riski olan ya da güvenlik riski yüksek olan (çocuk ya da yetişkin engelli) birey yalnız bırakılmamalı eğer fiziksel olarak yanında olmamız gerekiyorsa birey uygun pozisyon alması için desteklendikten sonra, uygunsa kapının dışında beklenmeli, uygun değilse aynı oda da arkamız dönük ya da kafamızı çevirerek bireyin mahremiyetini korumalıyız. • Her tuvalet öncesi ve sonrası perine bakımı yapılmalıdır (idrar yapılan bölge önce su ile yıkanıp kurulanmalı). • İdrar yapma ihtiyacını yatakta karşılayacak engelli için kadında sürgü, erkekte ördek isimli yardımcı araçlardan yararlanılmalıdır. • Kadınlarda sürgü kalçanın altına yerleştirildikten sonra erkekte ördek bacakların arasına yerleştirildikten sonra birey oturur pozisyona getirilmeli ve mahremiyeti sağlanarak boşaltım ihtiyacını gidermesi sağlanmalıdır. • Sürgünün kalçaların altında cilt ile temas ettiği noktalar pudra sürülerek kayganlaştırılmalıdır. • Birey çok uzun süre sürgünün üstünde bekletilmemelidir. • Sürgü ve ördek bireye özel olmalıdır. • Sürgü ve ördek kullanıldıktan sonra yıkanmalı ve temiz bir yerde saklanmalıdır. • İdrar kaçırma sorunu olan bireyde eğer tamamen kaçırma söz konusu ise çocuk ya da erişkin bezi kullanılabilir. Eğer kısmı idrar kaçırma söz konusu ise mesane pedi kullanılabilir. • Ped ya da bez tek kullanımlıktır. • Birey kendisi fark edip değiştirebiliyorsa her saat başı bezini kontrol edip ıslaklık varsa değiştirmeli, birey fark edemiyorsa bakım vereni saat başı bezi ıslaklık açısından değerlendirmelidir.

Yanıt Açıklaması: Spor veya rekreasyonel aktivitelere yönelik tekerlekli sandalyeler, düşük sırt dayama, sağlam, hafif çerçeveler, eğimli (açılı) arka tekerlekler, düşük ve dar koltukların yanı sıra sandalyeyi kullanıcı için daha işlevsel kılmak amacıyla belirli özelliklere sahiptir. Bu tip tekerlekli sandalyeler spor hareket becerilerine yönelik tasarımlı, sağlam, yüksek manevra kabiliyeti, manevralara duyarlı ve kararlılık sağlar.