Temel Bakım ve Rehabilitasyon 1

Yanıt Açıklaması: Cisimlerin enerjisinden dolayı sahip olduğu harekete Momentum denir.

Yanıt Açıklaması: Engelli bireyde beslenme davranışı geliştirirken dikkat edilecek noktalar şunlardır: İştahı uyarılmalıdır. İştahı uyarmak için 3 saat aralıklarla ana ve ara öğünler planlanmalı, ana ve ara öğünler arasında şekerli, yüksek kalorili yiyecek ve içecekler verilmemeli ve yemek süresi maksimum 30 dakika ile sınırlanmalıdır. Yemek saatinde dikkat dağılması önlenmelidir. Yemek kişinin çiğneyebilme kapasitesine göre hazırlanmalı ve küçük porsiyonlar şeklinde tüketilmelidir. Sebzeler sebze çorbası şeklinde, meyveler meyve suyu ve püre şekilde verilebilir, katı besinler yumuşatılarak çok küçük parçalara ayrılarak, ezilerek ve gerekirse ağız içine akıtılarak verilmelidir. Beslemede kullanılan araç-gereçler bireyin durumuna uygun olmalıdır. Yuvarlak ve düz kaşık, kavramayı kolaylaştıran kaşık ve çatallar, kaymayan tabaklar ve tutulması kolay bardaklar tercih edilmelidir. Doğru cevap C’ dir.

Yanıt Açıklaması: Yemek yeme karmaşık bir süreç ve davranıştır. Süreç yemeğin özelliklerinden (tat, koku, görünüm), bireyin nörolojik ve motor işlevlerinden, yemeğin hazırlanması ile ilgili konularda iletişim kurma, etkileşme-katılma, besini alma ve yemeği alma kapasitesinden etkilenmektedir.

Yanıt Açıklaması: Bireyin beslenme değerlendirmesinin yanı sıra yutma değerlendirilmesinin de yapılması gerekmektedir. Yutma değerlendirmesi beslenme öyküsünün alınması, fiziksel değerlendirme ve yutma değerlendirmesini kapsamaktadır. Öyküde hastanın bilinç durumu özellikle sorgulanmalıdır. Yutma değerlendirmesinde yapısal durum incelenmeli, reflü (mide içeriğinin yemek borusuna doğru geriye gelmesi), kolik, laktoz intoleransı, çölyak gibi durumlar dikkate alınmalıdır. Yutma eylemi videofloroskopik yöntem (baryum testi) ve fleksibl endoskopik yutma değerlendirmesi ile netleştirilmektedir. Diyet başlığında ise yenilen besinler, besin gruplarına göre dağılımları, tüketilen sıvı miktarı, beslenme biçimi, diyetleri, alerjileri sorgulanmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Banyonun yapılış amaçları; Bireyin değerlendirilmesine olanak sağlamak Bakım veren ile birey arasındaki iletişimi güçlendirmek Banyo derinin temizliğini sağlamak Kan dolaşımını hızlandırmak Bireye iyilik ve canlılık duygusu vermek Vücut kokularını azaltmak Kas tonusunu artırmak ve eklem hareketle­rini kolaylaştırmak.

Yanıt Açıklaması: Kalp hızını etkileyen faktörler aşağıda maddeler hâlinde verilmiştir. Yaş: İstirahat kalp hızı yetişkinlerde çocuklardan daha fazladır. Cinsiyet: Kalp hızı kadınlarda erkeklere göre daha fazladır. Hareket: Fiziksel aktivite ve hareket kalp hızını arttırır. Sağlık çalışanının fiziksel aktiviteden 3-5 dk. önce, aktivite sırasında ve aktiviteden 1-3 dk. sonra kalp hızını değerlendirmesi, hastanın harekete verdiği cevabın belirlenmesinde önem taşır. Sıcak: Çevrenin ya da vücut sıcaklığının fazla olması (ateş) kalp hızını arttırır. Her 1 derecelik sıcaklık artışı nabız hızını 10 atım arttırır. Pozisyon: Yatarken, nabız hızı düşüktür. Ayakta dururken ve otururken ise nabız hızlanır. Duygu durumu: Heyecan, korku, endişe, kaygı ve ağrı nedeniyle nabız hızı artabilir. Uzun bir aradan sonra ilk kez ayağa kalkan bir hastanın yaşayacağı heyecan ya da korkunun kalp hızını etkileyebileceği akıldan çıkarılmamalıdır. İlaçlar: Hastanın kullandığı bazı ilaçlar kalp hızını arttırıp azaltabilir. Bu nedenle sağlık çalışanı hastasının kullandığı ilaçlar ve etkileri hakkında yeterli bilgiye sahibi olmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Vücut sıcaklığının düşmesine hipotermi denir.

Yanıt Açıklaması: Banyoda duş başlığını kolayca kavramayı sağlamak için silikon eklentilerin kullanıl­ması önerilebilir (kaymayı engellemek için). Bacaklar, ayaklar ve sırt bölgesini temizle­mek için uzun saplı banyo fırçaları kullanı­labilir. Sabunu elde tutmayı kolaylaştırmak için kumaş eldiven içine yerleştirme veya eldiven şeklindeki bezlerin ele giydirilmesi tercih edilebilir. Saç kurutmak için el ile tutulmaya ihtiyaç duyulmayan saç kurutma makinelerinin kullanımı tercih edilebilir. Elleri ile baş bölgesine uzanma sınırlılığı olan bireylerde bakımda kullandığı araçlara (saç fırçası, diş fırçası, saç tarağı, maskara, dudak nemlendiricisi vb.) ucuz maddeler­den (ahşap dübel ya da PVC borular) uzun saplar yapılabilir/eklenebilir. Elleri ile deodorant veya spreylerin üst bas­ma noktalarını yönetemeyenler için kavra­mayı kolaylaştıracak ek aparatlar kullanıla­bilir. Standart diş fırçaları yerine elektrikli geniş saplı fırçaların kullanımı önerilebilir. Tuvalet kâğıdına uzanmayı sağlayan yar­dımcı araç kullanımı tercih edilebilir. Küvet ve klozet kenarlarına tutunmayı sağ­layan güvenlik kollarının yerleşimi planla­nabilir.Duş ve kabin içinde oturmayı sağlayan san­dalye ve oturakların kullanımı önerilebilir. Banyo, küvet ve duşların zemine kaymayı ön­leyici kaydırmazların kullanımı planlanabilir.

Yanıt Açıklaması: Down Sendromlu bireylerde gece uyanma, gündüz uykululuk, uyumaya direnme gibi sorunlar görülebilir. Ayrıca uyku apne sendromu da sıklıkla görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Uyku, insan yaşamının 1/3’ünü kaplayan fizyolojik bir gereksinimdir.

Yanıt Açıklaması: Sürtünme, temas hâlindeki iki yüzey arasında meydana gelen ve harekete karşı koyan kuvvet olarak tanımlanır. Sürtünme kuvvetinin yönü daima hareketin yönüne zıttır. Sürtünme, hareketi kolaylaştırmak ya da engellemek için kullanılabilir.

Yanıt Açıklaması: Tekerlekli sandalyeden yatağa geçmeden önce sandalye yatağa 45°’lik açıda olacak şekilde yanaştırılır.

Yanıt Açıklaması: Modifiye bağımsız: Hasta aktiviteyi gerçekleştirebilmek için adaptif veya yardımcı bir cihaza ihtiyaç duyar (örneğin; kaydırma tahtası, yatak rayı, mobilya gibi), hasta aktiviteyi zamanında ve güvenli bir şekilde gerçekleştirir.

Yanıt Açıklaması: Verilen tanım orta derece yardımlı transfere aittir. Dolayısıyla doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Düzenli bir boşaltım için bireye bağırsak alışkanlığı kazandırmak önemlidir. Başlıca bağırsak sorunları: Distansiyon, Diyare, Konstipasyon, İnkontinanstır.

Yanıt Açıklaması: Gözlemle birlikte (Gözlem altında): Hastanın aktiviteyi zamanında ve güvenli bir şekilde ger­çekleştirebilmesi için hemen yanında duran biri tarafından fiziksel destek, oral veya taktil (dokun- sal) destek, yönlendirme yapması gerekir.

Yanıt Açıklaması: Ağız ve diş bakımını gerçekleştirirken dikkat edilmesi gereken noktalar; Dişler yumuşak, naylon kıllı ve yuvarlak uçlu diş fırçası ile fırçalanmalıdır. Dişler her yemekten sonra ve akşam yatmadan önce olmak üzere mutlaka günde en az iki kez fırçalanmalıdır. Dişler fırçalanamıyorsa (özellikle şekerli, limonlu, asitli yiyeceklerden sonra) her yemekten sonra ağız su ile çalkalanmalıdır. Diş fırçası kıl demetleri birbirinden ayrılıp, dağıldığında veya eğildiğinde, 2-3 ayda bir veya soğuk algınlığı geçirdikten sonra değiştirilmelidir. Diş macunları flüorit içermelidir. Şeker ve karbonhidrat içeren gıdaların tüketimi azaltılmalıdır. Bireyin takma dişleri (protez) var ise yemeklerden sonra temiz su ile fırçalanmalıdır. Takma dişler kullanılmadığında günde 6-8 saat su içinde, kapalı temiz bir kapta bekletilmelidir. Takma dişler gece yatarken çıkarılmalıdır. Engellilerde klasik ağız bulgusu olarak diş etlerinde kanama, .ürük dişler, k.tü ağız kokusu, yutma problemleri, salya akıtma problemleriyle sıklıkla karşılaşılmaktadır, bu nedenle önerilen (hekimin) sıklıkta diş hekimi kontrolüne gidilmelidir. Ağız ve diş bakımı konusunda yapılması gerekenler bireyin anlayacağı şekilde sakin ses tonu ile ve basit ifadeler ile anlatılmalıdır. Dişler, ışığın yeterli olduğu herhangi bir odada fırçalanmalıdır. Diş fırçalaması için en iyi yer, engelli kişinin kendini rahat hissettiği ve diş fırçalama işlemini yapan kişinin bu işlemi en iyi yapılabileceğine inandığı yer olmalıdır.

Yanıt Açıklaması: İstirahat nabız hızının normal değerlerden yüksek olmasına (>100 atım/dakika) taşikardi adı verilir?

Yanıt Açıklaması: Her üç seçenekte transfer aktiviteleri arasında yer almaktadır. Dolayısıyla doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 6 yaşta ancak, ayakkabıyı bağlayabilir, kapüşonlu kıyafetlerde bağcıkları bağlayabilir, düğmeleri kapatabilir, çıtçıtlı kıyafetleri kapatabilir, hava durumuna uygun kıyafetleri seçebilir, yapılması planlanan aktiviteye uygun kıyafet seçebilir.