Yaşam Boyu Büyüme ve Gelişim

Yanıt Açıklaması: Akıcı zekâ, değişik durumlarla baş etme ve soyut düşünme becerisi olup, yeni problemlere ve durumlara ilişkin bilgiyi işlemede kullanılan zihinsel kapasiteleri, yeterlilikleri ifade etmektedir. Örneğin, bireyin bulmacalar çözmesi gibi. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Haz, bir güdünün doyumu sağlandığında ya da bir amaca varıldığında yaşanan duygudur. Haz, bireye mutluluk ve rahatlık verir. İhtiyaçların doyumundan kaynaklanan bu duygu insanı sevindiren duygular olarak tanımlanır. Sevinç, mutluluk, hoşlanma ile ifade edilir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Psikanalitik kuramın kurucusu Sigmund Freud, insanın temel gereksinimlerinin (yemek, içmek, uyumak, cinsellik vb.) olduğunu ve bu gereksinimler ortaya çıktığında organizmada gerginlik oluşmaya başlayacağını savunur. Bu gereksinimlerin doyurulması gecikirse gerginliğin artacağını savunmaktadır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Robert Peck, yetişkinlik döneminde kişinin, Erikson’un belirlediği yaşam krizlerinden daha fazlasını yaşadığını düşünmektedir. Orta yetişkinlik ve geç yetişkinlik hayatına özgü zorluk ve sıkıntılar için Peck 7 aşamalı bir yetişkin gelişimi teorisi oluşturmuştur. Aşağıda bu teorinin konumuz kapsamında olan orta yetişkinlik dönemine ait aşamalar açıklanacaktır. 1. Bilgeliğe Değer Vermeye Karşı Fiziksel Güçlere Değer Verme: Orta yetişkinlik döneminde kişinin artık fiziksel güçleri ve performansı gerilemeye başladığı için kişinin, fiziksel yapabilirlikten ziyade mantıksal ve akılsal yapabilirliklere daha fazla enerji aktarımı yapması gerekir. 2. İnsan İlişkilerinde Cinselleştirmeye Karşı Sosyalleşme: Sosyal ve fiziksel açıdan kişinin orta yaş döneminde uyum sağlayabilmesi için yapması gereken değişimlerden biri de insan ilişkilerinde cinsellikten ziyade sosyalliğin ön plana alınmasıdır. Kişi artık stresle  başa çıkmada kendine destek olacak arkadaş ve partnerleri, cinsel olarak yakınlık ve rekabet göstermesi gerekenlerden daha çok önemsemeye başlar. 3. Duygusal Esnekliğe Karşı Duygusal Fakirleşme: Orta yaş döneminde kişinin ailesinden çocukların ayrılması, arkadaşlarının uzaklaşması veya taşınması ve eski ilgi alanlarının sona ermesi ile birlikte duygusal esneklik kazanılması önemli bir hâle gelir. Aksi takdirde tüm bu yaşam olayları kişiyi olumsuz etkileyebilir. 4. Zekâ Esnekliğine Karşı Zekâ Katılığı: Bireyler, eylemleri yapma yöntemlerine çok bağlı ve yeni fikirlere karşı çok katı olmamak için çabalamalıdır. Zekâsal anlamda çok katı bir düşünüş şekline sahip olmak kişinin geçmişte yaşamasına ve eskiden verdiği yargılara aşırı bağlanmasına neden olur. Bu durumda orta yaşın getirdiği yeni zorluklar ve durumlara uyum güçleşir. Benlik Bütünlüğüne Karşı Umutsuzluk ise, Erik Erikson'un Psikososyal Gelişim Kuramı'na ait olan bir evredir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: 6-12 yaş arasında gözlenen somut işlemler döneminin öne çıkan özellikleri şunlardır; somut nesneler üzerine mantıklı düşünme vardır; korunum kazanma; üst düzeyde sınıflama yapma; ben merkezlikten uzaklaşma; somut yollarla problem çözme.

Yanıt Açıklaması: Bilim ve teknolojinin gelişimi ile günümüzde orta yetişkinlik dönemi 20 yıl ve daha fazla sürmekte ve yaşam döngüsünün en uzun aşaması olarak kabul görmektedir. Sağlık koşullarının iyileşmesi ve yaşam süresinin uzaması, gelecekte bu dönemin daha da uzun olacağına işaret etmektedir. Bu kapsamda, genç nüfusta yaşanan artışla orta yetişkinlik döneminin uzamasının bir ilişkisi yoktur.

Yanıt Açıklaması: Yaşlılık tüm dünyada ve ülkemizde de 65 yaş sınırı ile belirlenmektedir. Biyolojik yaşla belirlenen bu sınır, çoğu ülkede yaşlı kanunlarının ve yaşlılara yönelik hizmetlerin belirlenmesi amacıyla kullanılmaktadır. Bu bağlamda insan gelişiminin en son safhası yaşlılıktır.

Yanıt Açıklaması: Vücudun yaşlanma sürecine senesans adı verilir. Senesans, Latince “Sen” yani “yaşlı” kelimesinden üretilmiş olup dilimize Fransızca “sénescence” kelimesinden geçmiştir. Senesans, yani biyolojik yaşlanma doğal bir süreçtir ve kişiden kişiye farklılık göstermektedir.

Yanıt Açıklaması: Gençlik Sağlık ve fiziksel performansın en üst seviyeye çıktığı dönemdir.

Yanıt Açıklaması: İmmünolojik ve endokrin teoriye göre, yaşlanmayla birlikte bazı hormon seviyelerinde azalma görülmekte ve bağışıklık sistemi zayıflamaktadır. Bu durum yaşlı bireyleri bakteri, virüs ve diğer hastalıklara karşı savunmasız bırakmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Tinsellik, kişinin kendi varlığı için bir anlam arama çabasıdır. Kişilerin kendi varlıklarına ve dünyaya anlam katmak için inandıkları her türlü farklı yönelim tinselliğe karşılık gelir.

Yanıt Açıklaması: Merkezî sinir sistemindeki miyelinlenmedeki artış, orta çocukluk döneminde ince motor becerilerinde ilerlemeye yansımaktadır. Çocuklar, ellerini daha ustaca, bir alet gibi kullanır. Yedi yaşından itibaren çocukların elleri daha sabit bir hâl almaktadır. Bu yaşta, çocuklar yazmak için mum boya yerine kalemi tercih eder ve harflerin ters yazımı daha az gözlenir.

Yanıt Açıklaması: Genç Yetişkinlik Döneminde  insanlar sonraki gelişim aşamaları için bir temel kurarlar. Bu dönemin temel görevleri: • Eş seçimi, • Eşle birlikte yaşamayı öğrenme, • Bir aile kurma, • Çocuk yetiştirme, • Ev idare etme, • Bir uğraş başlatma, • Vatandaşlık sorumluluklarını yerine getirme, • Uygun bir toplumsal gruba katılmadır. Yetişkinlere özgü boş zaman etkinlikleri geliştirmek ise, Orta Yetişkinlik Döneminin genel gelişimsel özellikleri arasında yer almaktadır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: A, B, C, D şıklarının hepsi Biyolojik  Yaşlanma teorilerinden biridir. Biyolojik yaşlanmayla ilgili DNA Hasar Teorisi, Genetik Teori, İmmünolojik ve Endokrin Teori, Aşınma Teorisi,  Hücresel Yaşlanma Teorisi, Strese Fizyolojik Tepkinin Azalan Yeterliliği Teorisi, Metabolik Artıkların Birikmesi ve Serbest Radikal Teorisi olmak üzere sekiz teori bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Gençlik döneminde göbek oluşumu ve çene altında sarkma başlamakta, özellikle düşük sosyo-ekonomik düzeydeki genç yetişkinlerde omurga rahatsızlıkları gözlenmekte; bu olumsuz gelişimlerin tersine üreme kapasitesinde ise artış görülmektedir. Bununla birlikte bu dönemde boy uzunluğu çok az artış göstermektedir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Piaget'in gelişim kuramına göre 6-12 yaş somut işlemler dönemine denk gelmektedir. Bu dönemin öne çıkan özellikleri; somut nesneler üzerine mantıklı düşünme, korunum kazanma, üst düzeyde sınıflama yapma, ben merkezlikten uzaklaşma ve somut yollarla problem çözme olarak sıralanmaktadır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Geç Ergenlik (18-21 yaş) dönemi, kimlik gelişiminin tamamlandığı ve kimlik duygusunda bir bütünlüğe erişildiği aşamadır. Meslek seçmek, yaşam biçimini belirlemek, karşı cinsle sevgiye dayalı ilişkiler kurmak, kendine özgü bir değer sistemi edinmek kimliğin kazanılmasında rol oynayan etkenlerdendir.

Yanıt Açıklaması: K. Warner Schai (1977) yetişkinlikteki bilişsel gelişim evrelerine dair bir teori geliştirmiştir. Schai yetişkinlikteki bilişsel dönemlerle ilgili bazı evreler ortaya koymuştur. Bunlar; • Başarma Evresi, • Sorumluluk Evresi, • Yönetim Evresi, • Yeniden Bütünleştirme Evresidir. Başarma Evresi: Bu evre genel anlamda genç yetişkinlik dönemini kapsar. Sorumluluk Evresi: Bu evre genç yetişkinlikte başlar ve orta yetişkinliğe kadar devam edebilir. Yönetim Evresi: Bu evre orta yetişkinlik dönemine denk gelmektedir. Yeniden Bütünleştirme Evresi: Bu evre insan yaşamında geç yetişkinlik dönemine denk gelir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Ergenlik yıllarında kızlar ortalama 16 kilogram, erkekler ortalama 20 kilogram alır.

Yanıt Açıklaması: Kimlik dağılması yaşayan insanlar, ciddi bir karar ve yönelim yoksunluğunun acısını çeker. Her ne kadar bir kimlik krizinden geçseler de bunu hiçbir zaman çözemezler. Onlar, ne kişisel ideolojileri ne de kariyer seçimleri konusunda kesin kararlar alamaz. Bu insanlar düşük öz güven ve karar yoksunluğuyla karakterize olma eğilimin dedir. Örneğin bu tür kişi herhangi bir yerde, hiçbir zaman, birkaç aydan fazla kalmayan ve herhangi bir ciddi bağlanmaya direnen bir gezgin olabilir. Doğru cevap D'dir.