Engellilerde Ruh Sağlığı

Yanıt Açıklaması: Anal evre çocuğun toplumsal kurallarla ile ilk defa karşılaştığı ve haz itkilerini çevre temelli kontrol etmek zorunda kaldığı ilk evredir.

Yanıt Açıklaması: Ekolojik kuramda, mikrosistem, mezosistem, ekzosistem ve makrosistem olmak üzere dört alt sistem belirtilmekte olup bireyin içinde bulunduğu bireysel, ailesel, çevresel ve toplumsal katmanlardan etkilendiği vurgulanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Ülkemizde engelli bireyler için sağlanan hakların yasal dayanakları temel olarak Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi’ne, Anayasa’ya ve 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun’a dayanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Engelli bireye bakım vermenin kapsamı içerisinde üç boyut bulunmaktadır. Bunlar: (1) içerikle ilgili konular (görev ve aktiviteler), (2) işlevsellikle ilgili konular (amaç ve çıktılar) ve (3) sınırlandırıcılık ile ilgili konulardan (yükümlülükler, müeyyideler ve yaşam rolleri) oluşmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Engelli gençlerin eğitim ve istihdam alanlarında karşılaştıkları riskler ve sorunlar üzerine yapılan araştırmalarda engelli bir birey olarak gencin özellikle eğitim ve istihdam sorunlarıyla karşı karşıya kaldığı, eğitim, sağlık ve sosyal alanlarda onları destekleyici, sorunlara çözüm getirecek hizmetlere ihtiyaçları olduğunu ortaya koymaktadır (Burcu, 2015). Aksi hâlde tüm bu bireyler sosyal yalıtılmışlık yaşayabilip kendilerine saygılarını yitirebilir, öz güvenleri zedenelenerek sosyal yeteneklerini geliştirmeleri engellenebilir ve sosyal ilişkiler kurmada zorlanabilirler. Bu da bireylerin hem kendileriyle hem de toplumla bütünleşmelerini engelleyebilir.

Yanıt Açıklaması: Ruhsal sorunların gelişimini ve şiddetini etkileyen bu özellikler aşağıdaki şekilde sıralanabilir: İstismarın türü, sayısı ve şiddeti, Mağdurun istismara maruz kaldığı yaş, Mağdurun cinsiyeti, Mağdurun olaydan ötürü kendini suçlaması, Mağdurun olay esnasında kontrol duygusunu kaybetmiş olması, İstismarcının mağdura yakınlık düzeyi, Sosyal desteğin varlığı.

Yanıt Açıklaması: Engelliler çoğu zaman seçim yapmaksızın herhangi bir işte çalışabilmekte, bu da onları iş ortamlarında ayrımcılığa şiddete, ihmale ve istismara daha açık hâle getirmektedir. Engelli bireylerin işgücüne katılımları ve istihdamda olma olasılıkları ise engelli olmayanlara göre düşük olabilmektedir. İstihdam bilgilerine baktığımızda engelli bireylerin daha yüksek oranlarda kendi adına ve geçici işlerde çalışan bireyler olduklarını görmekteyiz. İş Kanunu’nda yer alan ve engelli bireylerin istihdamlarına yönelik önemli bir adım olmasına rağmen istenilen düzeyde bir ilerleme kaydedilmemiştir.

Yanıt Açıklaması: Herhangi bir travma sonrası risk altında oldukları için engelli bireylerin TSSB, akut stres bozukluğu, kaygı bozukluğu ve depresyon gibi psikiyatrik bozukluklar yönünden izlenmeleri ve ilgili yerlere yönlendirilmeleri önemlidir.

Yanıt Açıklaması: Kaynaştırma eğitimine devam eden engelli çocuklar, arkadaşları ve onların ebeveynleri, öğretmenleri ve okul yönetimi tarafından okulda istenmeme gibi davranışlarla karşılaşabilmektedirler. Dolayısıyla bu çocuklarda okula ilgisizlik, yalnızlaşma, antisosyal davranışlar, dikkat eksikliği, altını ıslatma, tırnak yeme, şiddet ve saldırganlık gibi çok çeşitli davranış problemleri görülebilir.Yaş dönemine uygun olmayan cinsel davranışlar ise cinsel tacize uğramış çocuklarda görülen davranış biçimleri arasında yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Ağır engelli bireylerin yetim maaşı hakkı bulunmaktadır. Engelli çocuğun engel oranının %60 ve üzeri olması ve çalışan anne ya da babasının vefatı durumunda çocuğa yetim maaşı bağlanmaktadır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB): O¨rselenme sonrası gerginlik bozukluğu olarak da adlandırılan TSSB sadece travmatik yaşantılara maruz kalmış kişilerde değil, başkalarının başına gelen olayı doğrudan doğruya gören, bir aile yakınının ya da yakın bir arkadaşının başına travmatik olayın geldiğini öğrenen veya işi gereği travma mağdurlarıyla çalışan bireylerde de görülebilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Türkiyede, özel eğitim ihtiyacı olan engelli çocukların zorunlu öğrenim çağı 3-14 yaş arasıdır.

Yanıt Açıklaması: Cinsel kimlik, cinsel tercih, erken çocuklukta cinsel gelişim sürecine etki eden olumsuz müdahaleler doğal gelişim gösteren bireylerin toplum tarafından yalıtılmasına neden olabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Bireye tanı konulabilmesi için belirtilerin bir aydan daha uzun süre görülüyor olması ve klinik açıdan belirgin bir sıkıntıya ya da iş, toplumsal ya da önemli diğer alanlarda işlevsellikte azalmaya yol açması gerekmektedir. Travmatik olaya maruziyet sonrası da bireyde travmatik olayla ilgili istem dışı belirtiler (örn., olayı hatırlama, olayla ilişkili rüyalar görme, geçmişe dönüşler ve çevresinde olup bitenlerin farkında olmama gibi çözülme belirtileri).

Yanıt Açıklaması: Öfke; bireyin kendisini korumak ve dışarıdan gelen tehditler karşısında uyanık olmasına hizmet eden doğal bir duygudur. Ancak bireyin sürekli ve şiddetli engellenme yaşaması öfkenin işlevsel olmaktan çıkıp bir sorun olarak yaşanmasına yol açabilir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: TCK’nın 279. ve 280. maddesine göre aşağıdakilerden hangisi engelli bireylere yapılan ihmal ve istismar davranışlarını adli olarak bildirmekle yükümlü bireyler arasında kamu görevlileri ile doktor, eczacı, hemşire ve diğer sağlık mesleği mensupları gelmektedir. Özel şirkette çalışan bir müdürün böyle bir kanuni yükümlülüğü bulunmamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Oral gereksinimlerin aşırı karşılanması ya da yeterince karşılanmaması oral saplanmaya neden olmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Maslow (1948) insanların ihtiyaçlarını belli kademelerden oluşan bir piramit şeklinde açıklamıştır. İhtiyaçlar Hiyerarşisine göre bu piramidin en altında bir insanın en temel ihtiyacı olan fizyolojik ihtiyaçları (örn., yeme-içme, uyuma) yer almaktadır. Piramidin yukarılarına çıktıkça da güvenlik, ait olma-sevme-sevilme, saygı ve kendini gerçekleştirme ihtiyacı gelmektedir.  Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Davranışsal ve Sosyal Belirtiler: Travmayı hatırlatan uyaranlardan kaçınma, yerinde duramama ve ani irkilmeler, yabancılaşma, sosyal geri çekilme, kişilerarası ilişkilerde çatışmalar ve sorunlar (aile, iş, okul, evlilik), güvensizlik, şüphecilik, yargılayıcı ve suçlayıcı olma.

Yanıt Açıklaması: Bununla beraber ülkemizde önemli gelişmeler de olup engelli personel çalıştırmak 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 30. maddesi ile yalnızca kamu iş yerleri için değil özel sektör için de bir zorunluluk hâline gelmiştir. Bu yükümlülüğünü yerine getirmeyen işyerleri için cezai bir yaptırımın söz konusu olduğu da ayrıca belirtilmiştir (İş Kanunu, 2003).