Engellilerde Ruh Sağlığı

Yanıt Açıklaması: Aile sistemleri teorisi aileyi birçok alt sistemden oluşan bir sosyal sistem olarak görür. Ekolojik model ise aileyi yalnızca aile içi sistemler olarak değil, aile dışındaki toplumsal, ekonomik ve politik yapıyla ilişkileri çerçevesinde ele alır. Engelli bireylerin haklarıyla ilgili geliştirilen politakalar, engelli bireylerin ruh sağlığını korumak adına alınan bir önlem olarak ekolojik model kullanılarak açıklanabilir. Diğer seçenekler aile sistemleri teorisi ile açıklamaya daha uygundur.

Yanıt Açıklaması: Erkek engellilerin olumsuz muameleye maruz kalmadığını söylemek yanlış olsa da birçok araştırma kadın engellilerin erkeklere oranla daha yoksul olduklarını, ayrımcılığa daha fazla uğradıklarını, ekonomik olarak daha bağımlı olup eğitim ve iş olanaklarının daha sınırlı olmasına rağmen daha az destek gördüklerini göstermektedir. Destek görmedikleri gibi kadın engellilerin birçoğunun, fizik, cinsel ve psikolojik şiddet gibi olumsuz muamelelere maruz kaldıkları, bu durumun sahip oldukları engel türüne göre farklılaşabildiği ve sosyoekonomik durumun düşük olması, yaşlı olmak gibi farklı dezavantajlar ile birleşmesi sonucunda daha da derinleştiğini söylemek mümkün olmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Öte yandan engelli çocuğun yaşadığı bu travmatik olayı anlatmaması bunun anlaşılmayacağı anlamına gelmemektedir. Cinsel tacize uğramış çocukta yaş dönemine uygun olmayan cinsel davranışlar, sosyal ortamda mastürbasyon yapma, önceleri sevdiği biriyle yalnız kalmaktan korkma, başka çocuklarla oyun oynamaktan kaçınma, cinsel organ ve çevrelerinde acı-kaşıntı görülme, daha erken yaş dönemine ait davranışlar ise yatak ıslatma, parmak emmek, uzun süren huzursuzluk, duygu değişimleri gibi semptonlar görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: A, B, C ve D seçenekleri stresin sonuçlarıdır.

Yanıt Açıklaması: Sosyal desteğin varlığı: Bireyin maruz kaldığı ihmal ve istismar sonrası aileden ve toplumdan sosyal destek görmesi bozuklukların görülme olasılığını ve belirtilerin şiddetini azaltabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Engelli bireylerin yoksulluklarına çözüm olarak 1.7.1976 tarihinde kabul edilen ve çeşitli tarihlerde düzenlemeler yapılan 2022 sayılı “65 yaşını doldurmuş muhtaç, güçsüz ve kimsesiz Türk vatandaşlarına aylık bağlanması” hakkındaki kanun ile engelli bireylere aylık bağlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Engelli çocuğu olan ebeveynlerin veya engelli bireye yasal olarak bakmakla yükümlü olan aile üyelerinin yasal hakları arasında Erken emeklilik hakkı, Yarı (Kısmi) zamanlı çalışma hakkı, Nöbet muafiyeti,Gelir vergisi indirimi olmasına karşın ek yıllık izin hakkı bulunmamaktadır. Bunun yerine engelli çocuğu olan ebeveynlerin mazeret ve refakat izni hakları mevcuttur.

Yanıt Açıklaması: Ailenin alt fonksiyonları; ekonomik, günlük hayat/sağlık bakımı eğlence, sosyalleşme, öz benlik, şefkat, eğitimsel/mesleki ve manevidir.

Yanıt Açıklaması: A, B, C ve D seçenekleri Dünya Sağlık Örgütü tarafından hazırlanan rehbere göre “afet gibi travmatik yaşantı sonrası engelli bireylere yardım için yapılması gerekenleri” ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Pedofili, yetişkin erkeklerin cinsel açıdan tat- min olabilmek için ergenleşmemiş çocuklarla fiziksel ve genellikle de cinsel temas kurma durumunu tanımlamak için kullanılır (Neale ve Davison, 2011). Pedofili tanısının konulabilmesi için bireyin en az 16 yaşında olması ve temas kurduğu çocuğunda kendinden en az beş yaş küçük olması gerekmektedir. Pedofilikler genellikle çocuklara fiziksel şiddette başvurmazlar ancak çocukları tehdit ederek psikolojik şiddeti yaygın olarak kullandık- ları bilinmektedir. Engelli bireylerin pedofilik davranış örüntüleri sergiledikleri bilinmektedir. Ancak bu davranış örüntüleri genellikle fiziksel temas düzeyinde kalmakta cinsel birleşmeye varmamaktadır. Bu durum genellikle engelli bireylerin cinsel eğitim almamaları, sosyal beceriler de yaşadıkları yetersizlik ve çevrenin engelli bireyin cinsel etkinliklerini yanlış yönlendirmesi kaynaklıdır. Diğer bir deyişle engelli bireylerde gözlemlenen pedofiliye benzer davranış örüntüleri doğrunun ne olduğunu bilmemekten kaynaklandığı düşünülmektedir. Doğru seçenek B'dir.

Yanıt Açıklaması: Engelli bireylere ilişkin olumsuz toplumsal düşünce ve inanışlara yönelik önlemler; toplumdaki engelli bireylerin güçlendirilmesi, engelli haklarına yönelik toplum ve okul temelli duyarlılık ve eğitim programlarının düzenlenmesi, temelini engelli bireylere ilişkin toplumsal ön yargılardan alan insan hakları ihlallerinin rapor edilmesi ve damgalamaya karşı gerekli kanun ve politikaların düzenlenmesidir.

Yanıt Açıklaması: Gerçek benlik ve ideal benliğin yanında sosyal benlik ve ideal sosyal benlik şeklinde ifade edilen iki ayrı boyut da söz konusudur.

Yanıt Açıklaması: Stresle başa çıkmada bazı bireysel başa çıkma yolları bulunmaktadır. Bunlar üç ana başlık altında incelenecektir. Bunlar; beden ile ilgili yollar, zihinsel yollar ve davranışçı yollardır.

Yanıt Açıklaması: Psikoseksüel gelişim kuramı insanın psikoseksüel gelişimini oral, anal, fallik, latans ve genital evre olmak üzere erotojenik bölgelerin yaşla bağlantısı üzerinden açıklamıştır.

Yanıt Açıklaması: Ayrımcılık bireyin toplumdaki her türlü etkinlik ve hizmete toplumun diğer üyeleriyle eşit şekilde erişiminin ve kabulünün engellenmesi ya da zedelenmesi amaç ya da etkisi ile yapılan dışlama, mahrum etme ya da kısıtlamaları içeren eylemlerdir. Bu nedenle tekerlekli sandalye kullanan bir bireyin toplantılara erişiminin bu şekilde önüne geçilmesi ayrımcılığa girer. Damgalama bir insan veya grubun sahip olduğu bir özelliğin toplumca normal olarak sınıflanan ölçülerin dışında sayıldığı için o insan ya da grubun itibarsızlaştırılmasıdır. Bu nedenle konuşma engelinden ötürü kişinin işinde başarısız olarak nitelendirilmesi damgalamaya girer.

Yanıt Açıklaması: Yalnızlık-yoksunluk: Çocukların evden ayrılması ve eşin kaybı Yetkinsizlik: Otoritenin yitimi Yetersizlik: Yaşlanmaya bağlı fiziksel açıdan giderek güç kaybına uğrama Yoksulluk: Emeklilikle başlayan gelirin ve ekonomik güç kaybı, alım gücünün azalması durumu Yeti yitimi: Zihinsel ve sosyal becerilerin azalması veya kaybı ya da deformasyonu.

Yanıt Açıklaması: Kaynaştırma eğitimi ile ilgili olarak 573 sayılı KHK ve 2006 yılı Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği'nde esas olmuş ve zorunlu hale getirilmiştir. Dolayısıyla ifadelerden yanlış olan A seçeneğindedir.

Yanıt Açıklaması: Ekolojik kuramda, mikrosistem, mezosistem, ekzosistem ve makrosistem olmak üzere dört alt sistem belirtilmektedir. Doğru cevap B'dir

Yanıt Açıklaması: Medikal model engelli bireyleri “normlardan farklı” bireyler olarak değerlendirir ve yalnzıca tıbbi müdahaleye ihtiyaçları olduğunu belirtir. Biyopsikososyal yaklaşım ise engelli bireylerin ruh sağlığı için toplumsal düzenlemeler gerektiğini, aileye de müdahale edilmesi gerektiğini, sosyal dışlanmanın önüne geçilmesi, psikolojik destek sağlanması gerektiğini öngörür.

Yanıt Açıklaması: Engelli bireylere ilişkin olumsuz düşünce ve inanışlara yönelik önlemler önlemler dört ana başlık altında toplanmıştır.Bu ana başlıklardan birisi “toplumda engelli bireylerin güçlendirilmesi” olup, engelin ne olduğu konusunda bir ayırım yapılmamıştır.