Engellilerde Ruh Sağlığı

Yanıt Açıklaması: DSM-IV’te tanımlanan cinsel kimlik bozukluğu erkeklerde daha yoğun olarak görülür ve erken çocukluk çağıdan itibaren insanların kendilerini karşı cinsiyetten hissetmeleri şeklinde görülür. Cinsel eğilimle ilişkili bir durum değildir, araştırmalara göre bu bireylerde kromozomal bir farklılık saptanmamıştır. Sıklıkla depresyon ve kaygı eşlik etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Cinsel istismar veya saldırı, fiziksel istismar veya saldırı, duygusal istismar, ihmal, aile içi şiddet, toplumsal şiddet (örn., silahlı saldırı), okulda şiddet (örn., zorbalık, sınıf arkadaşının intiharı), savaş, terör veya politik şiddet ve kişilerarası aşırı düzeyde şiddet (örn., cinayet, intihar).

Yanıt Açıklaması: Dünya genelinde yapılan çalışmaların değerlendirildiği bir araştırma sonucuna göre engelli çocuklar sağlıklı akranlarına göre 3-4 kat daha fazla istismara maruz kalmaktadırlar. Maruz kalınan istismar türü incelendiğinde, engelli çocukların en çok ihmale, sonra da sırasıyla fiziksel, duygusal ve cinsel istismara maruz kaldıkları belirlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Diyabet ya da kalp hastalıkları gibi durumların dışarıdan bakanların farkına varabileceği göstergeleri ya genelde yoktur ya da yok denecek kadar azdır. Dışarıdan bakanların fark edemeyeceği bu tarz engel türleri için gizli engel terimi kullanılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Psikoseksüel gelişim basamaklarından olan oral evredeki normal gelişim gösteren çocuklar ilk başlarda oral uyaran arayışında bulunurlar, ancak zamanla uygun duygusal yetişkin desteği alarak oral uyaran aramaktan vazgeçerler. Engelli bir bireyin ebeveynleri ise engellilik tanısı konduktan sonra çocukların duygusal süreçlerini izlemeyi bırakabilir ve bu evre engelli bir bireyde uzayabilir, saplanma görülebilir. Çocuk bu şekilde duygularını yönetmeye çalışır. Ancak bu davranışların işlevi açıklanarak uygun bir müdahale yöntemi izlenebilir.

Yanıt Açıklaması: 27.09.2008 tarihli ve 27010 sayılı resmî Gazete’de yayımlanan “Vakıflar Yönetmeliği” hükümleri gereğince annesi ya da babası olmayan muhtaç çocuklara ve engellilik oranı en az %40 ve üzerinde olan engelli bireylere muhtaç aylığı bağlanmaktadır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: A, B, D ve E seçenekleri bilişsel belirtilerdir.

Yanıt Açıklaması: Anal evre çocuğun toplumsal kurallarla ile ilk defa karşılaştığı ve haz itkilerini çevre temelli kontrol etmek zorunda kaldığı ilk evredir. Bu nedenle kişilik gelişimi ve ruh sağlığı üzerinde etkisi son derece büyük olarak değerlendirilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Ailenin alt fonksiyonlarından öz benlik; bireyin, zayıf ve güçlü yönleri keşfedebilme ve aidiyet duygusu gibi özelliklerin kazanımıdır.

Yanıt Açıklaması: Bütün istismar ve ihmal mağdurlarında aynı fizyolojik, davranışsal ve psikolojik belirtiler veya sorunlar görülmeyebilir. Bunun nedeni, bireyin, istismarcının ve istismarın özelliğine bağlı olarak ruhsal sorunların oluşması ve farklılaşmasıdır. Ruhsal sorunların gelişimini ve şiddetini etkileyen bu özellikler; Mağdurun olaydan ötürü kendini suçlaması, mağdurun olay esnasında kontrol duygusunu kaybetmiş olması, mağdurun istismara maruz kaldığı yaş, sosyal desteğin varlığı, istismarcının mağdura yakınlık düzeyi, mağdurun cinsiyeti, İstismarın türü, sayısı ve şiddeti şeklinde sıralanabilir.

Yanıt Açıklaması: Psikoseksüel gelişim kuramı insanın cinsel gelişim süreci ile ruh sağlığı arasında sistematik bir ilişki kuran ilk kuramdır. Psikoseksüel gelişim kuramı cinselliği insan motivasyonunun temel kaynağı olarak değerlendirmektedir.

Yanıt Açıklaması: Çocuk ihmali; 18 yaşından küçük çocukların fiziksel, psikolojik sağlıkları ve gelişim dönemlerindeki gereksinimlerinin; sevgi, beslenme, korunma, eğitim, sağlık gibi karşılanmamasıdır. Dünya Sağlık Örgütü 1999 yılında çocuk istismarı veya çocuğa karşı kötü muameleyi ise “sorumluluk, güven ve yetenek ile ilgili genel durumunda çocuğun sağlığına, yaşamına, gelişimine ve değerine zarar verebilen, fiziksel ve/veya duygusal kötü davranışı, ihmali, her türlü ticari çıkar için çocuğun kullanılmasını içeren davranışlar” olarak tanımlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Aile bireylerinin tutum ve davranışları engelli bireyin engel durumuna psikolojik ve fizyolojik uyum sürecinin başlıca belirleyicilerindendir.

Yanıt Açıklaması: Engellemelere maruz kalan engellilerin sosyoekonomik düzeyi düşük olduğunda ise bu bireyler eğitim ve sağlık hizmetlerinden yararlanmada kısıtlılıklara maruz kalmakta, çoğu zaman seçim yapmaksızın herhangi bir işte çalışabilmekte, bu da onları iş ortamlarında ayrımcılığa, dışlanmışlığa, şiddete, ihmale ve istismara daha açık hâle getirmektedir. hâlihazırda engelli oluşlarından dolayı bu bireylerin yaşamaları olası olan ruhsal sıkıntıları bu durumlarda ikiye katlanabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Geleneksel Cinsiyet Rolü: Geleneksel toplumsal yapı içinde yaygın bir şekilde erkeksi (masculine) ya da kadınsı (feminine) olarak tanımlanan davranışları, tutumları, değerleri, düşünme biçimlerini, konuşma ya da yürümeyi, giyinmeyi ve kişinin be- denini süslemesini kapsayan özellikler toplamıdır.

Yanıt Açıklaması: Oral gereksinimlerin aşırı karşılanması ya da yeterince karşılanmaması oral saplanmaya neden olmaktadır. Oral saplamanın düzeyi kişiden kişiye değişse de ilerleyen dönemlerde bağımlılık, edilgenlik, açgözlülük, sevgiyi ret etme, paylaşamama, kişisel ilişkilerden korkma, sakız çiğneme ve sigara içme gibi olumsuza kadar giden alışkanlıklar ile sonuçlandığı psikanalitik kuram tarafından ifade edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Engelli bir çocuğun fiziksel ve ruhsal sağlığı üzerinde başka hiçbir birey ya da profesyonel çocuğun ailesi kadar etkili olamaz.

Yanıt Açıklaması: Engelli çocukların/bireylerin istismara ve ihmale maruz kalma olasılığını artıran bireysel, ailesel ve kültürel faktörler bulunmaktadır. Bu faktörleri şu şekilde sıralanabilir (Chan ve Lam, 2016; Akt., Corr & Santos, 2017; Akt., Nowak, 2015; White v.d., 2015): Mağdurun istismarcıya bağımlı olması, aileye özgü risk faktörlerinin varlığı, engellilik türü ve derecesi, ebeveynlerin çocukların engelini fark etmemesi, toplumsal ve sistemsel risk faktörlerinin varlığı, Ebeveyne/istismarcıya özgü risk faktörlerinin varlığı olarak sıralanabilir.

Yanıt Açıklaması: Özel eğitim ihtiyacı olan engelli çocukların zorunlu öğrenim çağı 3-14 yaş arasıdır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Medikal modele göre engellilik bireyin yetersizliğinden ve patolojisinden kaynaklanmaktadır. Bu yaklaşım doğrultusunda engelli bireyler toplumda “normal” bireylerden daha farklı algılanmaktadır.