İnsan ve Davranış

Yanıt Açıklaması: Bireylere doğrudan ifadeler ya da sorular yöneltmenin yanında, tutumların dolaylı bir şekilde ölçülmesi de mümkündür. Davranışların gözlemlenmesi yolu ile ölçüm gerçekleştirmek en sık kullanılan dolaylı tutum ölçümlerindendir. Bu ölçümler araştırmacıların, bireyin kendisinin dahi farkında olmadığı tutumlarını ortaya çı- karmada yardımcı olabilmektedir.Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Thurstone, zekâyı yedi faktörün oluşturduğunu ileri sürmüş ve bu yedi faktörü içeren Birincil Zihinsel Yetenekler Ölçeği adını verdiği bir ölçek oluşturmuştur. Bu faktörler: uzamsal yetenek, algısal hız, sayısal yetenek, sözel yetenek, bellek, kelime bilgisi ve akıl yürütmedir.

Yanıt Açıklaması: İşleve takılma, problem çözümünü olumsuz engelleyen faktörlerden biridir. Elinizde bir kıskaç olduğunu düşünün. Sizce bu kıskaç nesneleri tutmaya yarayan bir alet mi, kâğıtların üstüne konan ağırlık mı, yoksa bir silah mı? Kıskaç bunların hepsi olabilir ama hemen herkes deneyimlerinden ötürü nesneleri tutmaya yarayan alet olduğunu düşünmeye eğilimlidir. İşleve takılma da örnekte görüldüğü gibi nesneleri adları ya da tanıdık işlevleri dışında başka bir bağlamda düşünememe eğilimini ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Kültürün algının doğasını nasıl etkilediğine dair bir çarpıcı örnek, modern dünyada yaşanılan ama diğer bazı toplumlarda yaşanmadığı gösterilen Müller-Lyer Yanılsaması 'dır. Şekilde iki çizgi gerçekte birbirine eşit olduğu hâlde, endüstrileşmiş ülkelerde yaşayan insanlar soldaki çizgiyi sağdakinden daha uzun algılarlar. Çünkü buralarda yaşayan insanlar şekildeki çizgileri, günlük yaşamlarında görmeye alışmışlardır. Bu çizgi ve köşeleri görmeye alışkın insanlar, uzaktaki nesnelerin kendilerine göründüğünden daha büyük olduğu deneyimine sahip oldukları için soldaki çizgiyi daha uzun algılarlar.  Oysa Güneydoğu Afrika’da yaşayan Zulular  Batı dünyasındaki düz çizgi ve keskin köşeleri kendi çevrelerinde görmeye alışkın olmadıkları için Müller-Lyer yanılsaması yaşamadıkları bildirilmektedir. Sadece Zulular değil, Afrika’nın diğer kırsal kesimlerinde ve Filipinlerin kırsal kesimlerinde yaşayanların da bu yanılsamadan etkilenmedikleri gösterilmiştir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Tutumların mutlaka bir davranışa dönüşmesi söz konusu olmayabilir. Tutum kişinin ilgi duyduğu bir şeyle alakalı olduğunda tutum ile davranış arasındaki ilişki daha güçlü olmaktadır. Kişi aynı objeye karşı farklı tutumlar içinde olabilir. Öz denetimi düşük olanlar farklı durumlarda da tutumlarıyla uyumlu davranışlar göstermektedirler. Görüldüğü üzere I ve IV numaralı maddelerde verilen bilgiler yanlıştır. Bu nedenle doğru cevap II ve III numaralı maddeleri içeren B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Prototip bir tür idealize edilmiş kavram biçimidir. Prototip kavramı bunun yanı sıra, tanımı gereği o kavramı oluşturan diğer örneklerin prototip kadar özellik göstermeyebileceğini ama, hâlâ onların da aynı kavram içinde düşünülmesi gerektiğini ima eder. Bu da neden bazı örneklerin diğerlerinden daha fazla kavramı temsil etme gücüne sahip olduğunu açıklar. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Adorno vd. (1950) tarafından geliştirilen bir diğer kuram ise otoriter kişilik kuramıdır. Buna göre, bireylerin kişilik oluşum aşamalarıında maruz kaldıkları otoriter ve baskıcı yaklaşımlar, daha ön yargılı olmalarına sebep olmaktadır.Ön yargılar bir kişi veya gruba yönelik olumsuz ve aleyhte tutumları ifade eder (Stroebe ve Insko, 1989)Dollard vd. (1939) tarafından günah keçisi kuramı geliştirilmiştir.Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kişinin tutumu ile kendisinden beklenen davranışın birbirlerinden farklı olması durumunda kişide bilişsel karmaşa ortaya çıkmaktadır. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Özellikler modeline göre bir nesnenin, bir canlının, bir kişinin, bir olayın ya da bir niteliğin kavramın içine girmesi için belirli birtakım özellikleri taşıması gerekir. Bazı araştırmacılar, kavramların, bellekte muğlak olmayan bir özellikler dizisi hâlinde saklandığına inanmaktadır. Örneğin “kuş” kavramının birkaç özelliği barındırması gerektiği düşünülebilir: Kanatlarının olması, uçabilmesi gibi. Yani, bir hayvanın “kuş” olarak tanımlanabilmesi için bu özelliklere sahip olması gerekir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Yürütülen araştırmalar sonucunda en sık karşılaşılan faktörler Büyük Beşli olarak adlandırılmıştır. Kişilik özelliklerinden hareketle ortaya koyulan ve büyük beşli olarak bilinen bu faktörler duygusal, içe dönük, açıklık, uyumlu ve öz disiplin faktörleridir.

Yanıt Açıklaması: Tampon etkisine yol açan farklı sosyal destek türleri vardır. Bunlar maddi destek, değerlendirme desteği, benlik saygısını destekleme ve ait olma duygusunu hissettirmedir. Doğru cevap D'dir

Yanıt Açıklaması: Kişilik davranışının ayırıcı olması, tutarlı bir yapıda olması, yapılaşmış ve kalıplaşmış olması gerekmektedir. Ayrıca ilişki kuruş biçimi de bireyin davranışını şekillendiren özellikler arasında yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: H. Gardner'a göre çeşitli kombinasyonlarla çalışan çeşitli zekalar vardır. İnsanların doktor, çiftçi ve dansçı gibi çok farklı roller almasını sağlayan bu çoklu zekalarıdır.

Yanıt Açıklaması: Araçlar ve amaçlar analizi adı verilen bu analiz amaca ulaşmayı engelleyen en önemli faktörü saptamayı ve onu ortadan kaldırmak için gerekli araçları bulmayı içerir. Amacı engelleyen en önemli faktör ve bu faktörü ortadan kaldırma kararı, içinde bulunan durumla ulaşmak istenilen durum arasında karşılaştırma yapılarak verilir.

Yanıt Açıklaması: Bireylerarası ilişkileri kapsayan bir arada bulunma, güç ve başarı gereksinimleri gibi sosyal güdülerde insanların davranışları üzerinde öğrenilmemiş güdüler kadar etkilidir. Doğru yanıt "E" seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Howard Gardner, yedi farklı zekâ ayırt etmiştir: Dille ilgili zekâ, müzik zekâsı, mantıksal-matematiksel zekâ, uzamsal (uzaysal, mekansal) zekâ, kişiler arası (sosyal) zekâ, beden-kinestetikle (bedeni kullanma) ilgili (bedensel) zekâ ve içsel (kişisel) zekâ.

Yanıt Açıklaması: Bastırma, istenmeyen duyguları, düşünceleri, istekleri bilinçten uzaklaştırmaktır.

Yanıt Açıklaması: Doğrudan tutum ölçümlerinde bireylere yöneltilen ifadeler-sorular, ifadelerin-soruların sırası, sunulan cevap seçenekler-ölçekler, ve sunulan cevap seçeneklerinin yapısı büyük önem taşımaktadır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Soruda verilen bu gibi ifadeler kişinin belli bir konuda nasıl davranmaya istekli olduğunu belirtmektedir. Davranışın gerçekleşip gerçekleşmeyeceği kesin olmasa da kişinin sözünü ettiği davranışı sergileme olasılığı söz konusu olan bu gibi örnekler davranış niyeti unsuruna aittir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Ortak çalışma adı verilmektedir. Doğru cevap B’dir.