Mimarlik Tarihi

Yanıt Açıklaması: Modern mimari mirasının ortaya çıkış sürecini anlayabilmek için, 18.yy’da Endüstri Devriminin dünyada yarattığı etkiyi anlamak gerekir. Endüstri devrimi, “teknolojinin, endüstriyel üretimin ve ulaşım olanaklarının gelişmesi ile birlikte birçok alanda (teknoloji, üretim, kültür, ekonomi, toplumun sosyal yapısı, sanat ve mimarlık) yaşanan köklü değişim” olarak tanımlanabilir. 1765 yılında James Watt tarafından bulunan buharlı makinelerin kullanımı, endüstrileşme sürecini başlatır. 1830’dan sonra yoğunlaşan demiryolları geçtikleri yerleri yeni endüstri bölgelerine dönüştürürler. Endüstriyel eylemlerin belirli yerlerde toplanması sonucu hızla gelişen yeni kentler kurulur. Bunun sonucunda bu kentlere doğru yoğun bir nüfus akımı yaşanır. Diğer yandan, tarımda makinelerin kullanılması, verimin artması ve bu alanda giderek daha az iş gücüne gereksinim duyulması, kırsal alanda kentlere doğru yaşanan hızlı ve yoğun göçün bir diğer nedeni olur. Rasyonel düşüncenin gelişmesi, dini pratik ile toplumsal vicdan, dini yaşam ile sivil yaşam arasındaki bağların zayıflamasına ve dini otoritenin sivil yaşam üzerindeki etkilerinin azalmasına yol açar. Bu hızlı ve devingen kentleşme hareketi, yeni yaşama uyum sağlayacak şekilde, dini yapılar dışında, yapı tiplerinin ve biçimlerinin ortaya çıkmasına neden olur. Bunun bir sonucu olarak, 1920’lerde Modern Hareket ile başlayan dönemin ürünleri, değişen tasarım anlayışları, yeni malzemeler, yeni teknolojiler ve yeni üretim sistemlerinin kullanıldığı, bir başka deyişle değişimin şekillendirdiği yapı ve yapı gruplarıdır.

Yanıt Açıklaması: II. Mahmud döneminde, onarımdan sorumlu olan örgütler saray kurumu olmaktan çıkarılıp, yeni devlet örgütlenmesi içinde yer alacak biçimde ‘Ebniye-i Hassa Müdürlüğü’ oluşturulur. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Şehremaneti

Yanıt Açıklaması: Ankara Şehremaneti

Yanıt Açıklaması: Mimarlıkta “Rasyonalizm” kavramı, yapıların biçimlerinin geometrik formlardan oluşması anlayışına dayanır.

Yanıt Açıklaması: Göçebe kültürünün önemli bir yapısı olan Çadır beraberinde dokuma, halı, kilim ve küçük sanatsal üretimleri de geliştirmiştir. Yurt adı da verilen yuvarlak planlı ve üstünde deliği olan bu çadırların daha sonraki yapı formları üzerinde etkili olduğu konusunda görüşler vardır.

Yanıt Açıklaması: İç sofalı plan tipi: Bu tipte sofanın iki yanı oda sıraları ile çevrilmiştir. Bu tipe “karnı-yarık” ismi de verilmektedir. Genellikle iki cephesi de pencerelidir. Bu tip daha çok şehir evi karakterini taşımaktadır.

Yanıt Açıklaması: Kullanılan malzeme ise, bölgede kolayca elde edilebilen malzemeler olmuştur. Bu nedenle, iklimi birbirine yakın yörelerde dahi farklı malzemeler kullanılabilmiştir. Anadolu’da konut mimarisi bölgelere göre şu şekilde sınıflanabilir: • Taş konut mimarisi: Güneydoğu Anadolu’da, Orta Anadolu’nun özellikle Niğde ve Kayseri (eski Kapadokya) bölgesinde (kuzey Suriye ile ortak kültürün ifadesi) • Ahşap hatıllı taş mimari: Erzurum’dan başlayıp kuzeydoğu Anadolu’ya doğru (güney Kafkasya ve Dağıstan ile akraba) • Ahşap iskeletli ev mimarisi: Doğu Karadeniz bölgesinde • Düz damlı “kübik” taş mimari: Ege ve Akdeniz bölgesinde • Kerpiç mimarisi: Orta Anadolu’nun daha çok köy ve küçük kentlerinde (kökü Yeni Taş Çağı’na kadar gider) • Hımış yapı tekniğinde inşa edilmiş olan konut mimarisi: Anadolu’nun kıyıları ile orta yayla arasında bir ikinci çember gibi dolanan ve Sivas dolaylarından batıya ve İç Ege’den Toroslar’ın kuzey yamaçlarına kadar uzanan ve yer yer diğer bölgelerde ve Balkanlar’da görülen konut mimarisi.

Yanıt Açıklaması: 20. yy’da modernizmin etkisindeki mimari koruma tanımında ve uygulamalarında çelişkiler ortaya çıkmıştır. Bu çelişkiler, 1964 tarihli Venedik Tüzüğü ile giderilmeye çalışılmıştır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Tanzimat Dönemi’ndeki mekânsal gelişmelerden kamusal alan biçimi ve sosyalleşme mekânı olarak Millet Bahçeleri Osmanlı kentlerinde gözlenen diğer kullanım alanlarıdır.

Yanıt Açıklaması: Konumuna göre odaların önem ve değeri değişmektedir. Dış sıradaki odalar daha fazla ışık aldığı için daha değerlidir. Köşe odaları, çeşitli yönlere pencereleri olduğu ve sofanın sakin bir yerinde olduğu için, en değerli odalardır. Evin en önemli odası olan “başoda”, genellikle yola bakan bir köşe odasıdır ve üst katta yer almıştır.

Yanıt Açıklaması: Kent planlaması, sanayileşme sonucunda kentlerde ortaya çıkan sorunlara bir tepki olarak gelişmiştir. 1890’lı yıllarda, “Güzel Kent “ hareketi, Ebenezer Howard’ın “Bahçe Kent” önerisi, Camillo Sitte’nin tarihi çevreye duyarlı yaklaşımı, Berlage’nin Amsterdam’daki uygulamaları ve Tony Garnier’in Sanayi Kenti- Cite Industriel gibi çok yönlü planlama yaklaşımları gündeme gelmiştir.

Yanıt Açıklaması: Kullanılan malzeme ise, bölgede kolayca elde edilebilen malzemeler olmuştur. Bu nedenle, iklimi birbirine yakın yörelerde dahi farklı malzemeler kullanılabilmiştir. Anadolu’da konut mimarisi bölgelere göre şu şekilde sınıflanabilir: • Taş konut mimarisi: Güneydoğu Anadolu’da, Orta Anadolu’nun özellikle Niğde ve Kayseri (eski Kapadokya) bölgesinde (kuzey Suriye ile ortak kültürün ifadesi) • Ahşap hatıllı taş mimari: Erzurum’dan başlayıp kuzeydoğu Anadolu’ya doğru (güney Kafkasya ve Dağıstan ile akraba) • Ahşap iskeletli ev mimarisi: Doğu Karadeniz bölgesinde • Düz damlı “kübik” taş mimari: Ege ve Akdeniz bölgesinde • Kerpiç mimarisi: Orta Anadolu’nun daha çok köy ve küçük kentlerinde (kökü Yeni Taş Çağı’na kadar gider) • Hımış yapı tekniğinde inşa edilmiş olan konut mimarisi: Anadolu’nun kıyıları ile orta yayla arasında bir ikinci çember gibi dolanan ve Sivas dolaylarından batıya ve İç Ege’den Toroslar’ın kuzey yamaçlarına kadar uzanan ve yer yer diğer bölgelerde ve Balkanlar’da görülen konut mimarisi.

Yanıt Açıklaması: Koruma mevzuatımızda, bir taşınmazın korunması için “eski” olma koşulu 1983 yılında 2863 sayılı Kültür ve Tabiat varlıklarını Koruma Kanunu ile kalkmıştır. Doğru yanıt C’dir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı devlet adamlarının Avrupa tarzlarının uygulanması konusundaki tercihlerine rağmen bu duruma karşı çıkan bir grup aydın Osmanlı mimarisinin sürdürülmesi konusunda görüş öne sürdüler. Montani Efendi ve Boghos Efendi, 1873 yılında Osmanlı mimarisinin özelliklerini inceleyen Usul-u Mimar-i Osmani isimli çalışmayı hazırladılar.

Yanıt Açıklaması: Tarihi kentlerdeki özel mimari örneklerin ve başyapıtların korunmasına dikkat çekmek amacıyla, 1975 yılı, Avrupa Mimari Miras yılı olarak ilan edilmiştir. Bu tarih aynı zamanda, II. Dünya savaşı yıkımlarının telafi edilmesi için bir dönüm noktası olur. Doğru yanıt E’dir.

Yanıt Açıklaması: UNESCO  Dünya Miras Listesini  belirleyen kuruluştur.

Yanıt Açıklaması: Kent planlamasına sağlık açısından yaklaşım, bu dönemde çok etkili olamamış, 1839 yılında sağlık yönetimi açısından önemli bir adım olarak kabul edilebilecek "Beynelmilel Sağlık Meclisi “ kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Koruma mevzuatımızda, bir taşınmazın korunması için “eski” olma koşulu 1983 yılında 2863 sayılı Kültür ve Tabiat varlıklarını Koruma Kanunu çıktığından bu yana kalkmış olduğuna dikkat çekmektedir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Tanzimat'ın İlanı