Mimarlik Tarihi

Yanıt Açıklaması: Vedat Tek tarafından Ulusal Mimari tarzda yapılmış olan önemli yapı Sultanahmet’te bulunan Defter-i Hakani binasıdır. Berlin-Bağdat Demiryolları projesinin başlangıç noktası olarak iki Alman mimar Ritter ve Cuno tarafından Orta Avrupa mimarisi etkileri taşıyan Haydarpaşa Gar binası yapılmıştır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Cumhuriyet dönemi boyunca tarihselci anlayışın dışına çıkarak mekânsal ve teknik arayış içinde olan cami tasarımı çok azdır. Farklı tasarımlar açısından önemli örneklerin başında, Vedat Dalokay’ın yarışma ile seçilen Ankara Kocatepe Camisi (1958) tasarımı gelmektedir. Modern bir tasarım anlayışına sahip olan bu proje uygulanmamıştır. Ancak, yine Vedat Dalokay’ın 1969’da tasarladığı Pakistan’daki İslamabad Faysal Camii, modern İslam mimarisinin dünyadaki en önemli eserlerinden biri olarak kabul edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: 50'li yıllarda mimarlar açısından ortaya çıkan bir diğer önemli gelişme, 1954’te Mimarlar Odası’nın kurulmasıdır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Prefabrikasyon ise yapı sektörünün gündemine 1970’li yıllarda girebilmiştir.

Yanıt Açıklaması: III. Selim döneminde askeri teknik okulların kurulmasına devam edilir. Topçu subayı yetiştirmek üzere açılan Mühendishane-i Berri Hümayun ile bugünkü İstanbul Teknik Üniversitesinin temelleri atılmış olur. Bu dönemde getirtilen yabancı uzmanlar ve mimarlar kent dokusunda ve siluetinde önemli değişiklere neden olan yapılar yaptılar. Barok, Rokoko ve Ampir üsluplarının motiflerini taşıyan Selimiye Kışlası, camisi ve İstanbul’da ilk gridal planlı yerleşim yeri olan Selimiye ve İcadiye mahalleleri kentsel doku ve siluetteki etkileri ile önemlidirler.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası Üslup, Türkiye’de genel olarak Ulusal Mimarlık Akımı ideolojisi ile yetiştirilmiş mimarlar tarafından uygulanmıştır. Büyük çoğunluğu yabancı dil bilmeyen, yabancı ülkeleri tanımayan mimarlar, gelişmiş ülkelerdeki mimarlık hareketlerini, sadece yabancı dergilerdeki fotoğraflardan izleyerek tanımışlardır. Bu nedenle Türkiye’de 1950’li yıllardaki bu durum, “dergi mimarlığı dönemi” olarak da nitelendirilmektedir. Türkiye’deki yapı teknolojisinin bu ülkelerdeki düzeye erişmemiş olması nedeniyle, bu tasarımların teknolojik üstünlüklerini uygulayamamışlardır. Bu yüzden, çoğu proje aşamasında kalmış, uygulanabilenler ise yüksek maliyetli olmuş ya da yapım aşamasında değişikliğe uğramıştır. Bu üslubun kullandığı malzemelerden çelik, Türkiye’de pahalı ve uygulama tekniği bilinmeyen bir malzeme olduğu için, bilinen bir malzeme olan betonarmeye yönelinmiştir. Bu nedenle bizdeki Uluslararası Üslup uygulamaları ülkenin sınırlı imkânları içinde, yerel düzeyde kalmıştır. Ortaya çıkan bu durum, ülkedeki mimarlık eğitiminden de kaynaklanmıştır. Uluslararası Üslup ile tanışan öğrenciler ilk tasarımlarını Batı’daki uygulamaları biçimsel olarak taklit ederek gerçekleştirmişlerdir. Ancak sonraki dönemlerde mimarlık okullarının eğitim kadroları Batı ülkelerine giderek çalışma fırsatı bulduklarında mimarlığın temel konularına ilişkin yeni temaları ele almaya başlamışlar, Uluslararası Üslup’un ilkelerinin daha derinden anlaşılarak benimsenmesini sağlamışlardır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Beylikler Dönemi Mimarisi

Yanıt Açıklaması: Post-Modern hareket, Modern Mimari’nin tekdüze, sıkıcı, soyut, sıradan insanla iletişim kurmayan seçkinci tavrına karşılık bir tepki hareketi olarak ortaya çıkmıştır.

Yanıt Açıklaması: Organımsı Mimarlık (Organhaft) ve Ekspresyonizm, Türkiye’de bağımsız biçim arayışları içinde ortaya çıkan iki eğilim olmuştur. Bu iki eğilimin ortak özelliği, her ikisinin de dik açıyı yadsıyan serbest bir anlayışla tasarım yapılmasını esas almasıdır.

Yanıt Açıklaması: İkinci Ulusal Mimarlık akımı olarak adlandırılan bu anlayışın oluşmasında; • Modern mimarlığa karşıt görüşlerin ortaya çıkmaya başlaması • Yabancı mimarların Türkiye’de iş yapmalarına karşı çıkma eylemleri • 1934'te yapılan Milli Mimari Semineri • Avrupa'daki totaliter rejimlerin modern mimariye karşı tutumları sonucu ortaya çıkan neo-klasik mimarlık anlayışı • Savaş durumlarında savunma güdüsüyle ortaya çıkan içe kapanma ortamı ve artan ulusalcılık etkili olmuştur.

Yanıt Açıklaması: İkinci Ulusal Mimarlık

Yanıt Açıklaması: 1980’li yıllar ise, Dünyada ve Türkiye’de yeni gelişmelerin gerçekleştiği yeni bir dönüm noktası olmuştur. Dünyada küreselleşme dönemi, Türkiye’de ise dünyadaki bu ekonomik etkilerle materyalist bakış açısının ve tüketim kültürünün hâkim olduğu, değerlerin aşınıma uğradığı dönemdir.

Yanıt Açıklaması: Sultanahmet Camii

Yanıt Açıklaması: I. Alaeddin Keykubat (1219-1237) dönemi Anadolu Selçuklu Devletinin en güçlü olduğu ve çok sayıda yapının inşa edildiği süreci kapsar.

Yanıt Açıklaması: Kare ya da çokgen gövdeli mezar yapısının, konik bir külah ile örtülen türüne kümbet, kubbe ile örtülen türüne de türbe adı verilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Hizmet Yapıları: Genel merkez, yönetim ve büro binaları olarak prestij amacıyla tasarımcıdan yüksek düzeyde yaratıcılık beklentisi içinde olan ve mimara bu konuda geniş özgürlük tanıyan yapılardır. 1980 sonrası dönemde mimari nitelik açısından ağırlık kazanmışlardır. Bu yapılar bir yandan Türkiye’de gökdelenlerin önde gelen örneklerini oluştururken, diğer yandan Post-modern mimarlığın Türkiye’deki önemli örneklerini sunmuşlardır.

Yanıt Açıklaması: 17. yüzyılın hemen başında, 1609-1617’de Sultan I. Ahmet tarafından Mimarbaşı Sedefkâr Mehmet Ağa’ya yaptırılan Sultanahmet Camii bu yüzyılın ve Osmanlı İmparatorluğu’nun son anıtsal sultan camisi olmuştur. Osmanlı döneminde Atmeydanı olarak bilinen antik Hipodrom’un üzerinde yapılan bu külliyenin inşasını gerçekleştirmek için burada bulunan ve devlet adamlarına ait bazı saray ve köşkler yıkılmıştır. Külliye cami, hünkâr kasrı, medrese, arasta, hamam, darüşşifa, sübyan mektebi, imaret, türbe ve sebil den oluşmaktadır. Şehzade Camii’nde olduğu gibi kare tabanın köşelerinde yer alan dört silindirik ayakla taşınan bir orta kubbe ve onu dört yanından destekleyen yarım kubbelerden oluşan plan şemasına sahiptir. Caminin kare biçimli büyük bir şadırvan avlusu bulunmaktadır. Cami, Osmanlı mimarlığındaki tek altı minareli yapıdır. Bir rampa ile çıkılan hünkâr kasrı camiye bitişik büyükçe bir köşk olarak yapılmıştır. İç mekânda yoğun olarak kullanılmış olan çini bezeme nedeniyle ‘Mavi Cami’ adıyla da anılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: “Çoğulculuk”, çeşitli eğilimlerin, düşüncelerin, yönetimde etkisini kabul eden siyasi yöntem, plüralizm anlamına gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de gelişen mimarlık tarihinin ilk dönemi Türklerin Orta Asya’dan Anadolu’ya göç edip 11.Yüzyıl’dan itibaren yerleşmeye başlamasından, Osmanlı İmparatorluğu’nun Yükselme Devri olarak adlandırılan tarihsel döneminin sonuna kadar olan süreci kapsamaktadır. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Modern mimarlığın başlıca ilkeleri, geçmişle bağları koparması, işlevsellik (fonksiyonalizm), akılcılık (rasyonalizm), objektiflik, evrensellik, hafiflik ve şeffaflık olarak tanımlanmaktadır. Bu bağlamda yapılan modern tasarımlar tüm tarihselci üsluplardan uzak, süslemeden arınmış, yalın, işlevsel, ekonomik, yeni malzeme ve teknolojilerin imkânlarını kullanabilen, kısa sürede, iş kaybı olmadan, basit ve seri olarak üretilebilen ve geniş halk kitlelerine ulaşabilir yapılar olarak ortaya çıkmıştır.