Mimarlik Tarihi

Yanıt Açıklaması: Sinan’ın son eseri olarak tanımlanan Üsküdar, Atik Valide Sultan Külliyesi, 1579-83 yılları arasında, II. Selim’in eşi, III. Murad’ın annesi olan Nur-Banu Sultan adına yapılmıştır. Sinan’ın Süleymaniye’den sonra yaptığı bu ikinci büyük külliye, cami, medrese, hamam, imaret, türbe, tekke, sübyan mektebi, darül-kurra, darül-hadis, darüşşifa, tabhane ve kervansaraydan oluşmaktadır. Cami, mihrap duvarına paralel büyüyen dikdörtgen mekânın doğu-batı yönünde iki ayağa, kuzey-güney yönünde beden duvarlarına oturan altıgen bir merkezi kubbe ve onu destekleyen küçük yarım kubbelerle örtülmesi ile oluşmuştur. Kuzey yönünde bulunan son cemaat yeri çift revaklı, geniş bir saçakla şadırvanlı avluya doğru yönelmiştir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Odakule

Yanıt Açıklaması: Kare veya dikdörtgen gibi asal geometrik biçimler kullanılmıştır. Genellikle yatay konumda bir dikdörtgenler prizmasından oluşan kütle üzerinde yükselen tek bir prizmatik kütle en belirgin özelliktir. Saçak yerine teras çatı kullanılmıştır. Prizmatik kütleden oluşan yapıların teras çatılarında, Le Corbusier tasarımlarına benzer eğrisel biçimlerden oluşan plastik öğeler, parabolik veya tonozlu eğrisel örtülü hacimler düzenlemek oldukça yaygındır.

Yanıt Açıklaması: Piyasa mimarisi, 1960’larda başlayan piyasa uygulamalarının devamı niteliğindedir. Büyük bölümü yapsatçılık sistemi içinde yer alan, uluslararası piyasada yarışabilecek düzeyde olmayıp iç piyasa koşullarının ölçütleriyle çalışmak durumunda olan mimarların oluşturduğu tasarımları içermektedir. Genellikle güncel akımları yapsatçı ve malsahibinin ticari kaygıları, bilgi, görgü ve beğeni düzeyi ile sınırlayarak uygulamışlardır. Resmi mimaride genellikle modernist tasarımlar ağırlığını korumuştur. Belediyelere ve bağlı kuruluşlara ait yapı talepleri ise zaman zaman yöresellik ve yerellik arayışlarının biçimlerine sahip olmuşlardır (Batur, 1996: 896). Mimari nitelik açısından üzerinde durulması gereken, “seçkin mimari”dir. Bu mimari içinde, birkaç temel eğilim sözkonusudur. Bunlar, “geç modernizm”, “post-modernizm” ve “tarihselci-ulusalcı-yerel mimari” arayışları olarak sınıflandırılabilir. Geç modernizm ile post-modern biçimcilik, evrensel geçerlikte akımlardır. Program, mekân ve estetik değerler açısından simge ve mesaj değeri taşımaktadırlar

Yanıt Açıklaması: 1135’te yapılan Zevvare Mescid-i Cuması’nda dört eyvanlı, mihrap önü kubbeli mekân düzenlemesi ilk kez tek yapıda birlikte kullanılarak Anadolu’da gelişecek olan cami tipolojisini etkilemiştir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Cumhuriyet dönemi mimarlık tarihi, aşağıdaki dönemlere ayrılmaktadır; • 1927’ye kadar Birinci Ulusal Mimarlık dönemi • 1927-1939 arası Modern Mimarlık dönemi • 1939-1950 arası İkinci Ulusal Mimarlık dönemi • 1950-1960 arası Modern Mimarlık dönemi (Uluslarası Üslup) • 1960-1980 arası Çoğulculuk dönemi • 1980 sonrası Post-modern dönem

Yanıt Açıklaması: Uluslararası Üslup, Türkiye’de genel olarak Ulusal Mimarlık Akımı ideolojisi ile yetiştirilmiş mimarlar tarafından uygulanmıştır

Yanıt Açıklaması: Post-Modern hareket, Modern Mimari’nin tekdüze, sıkıcı, soyut, sıradan insanla iletişim kurmayan seçkinci tavrına karşılık bir tepki hareketi olarak ortaya çıkmıştır. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası Üslup, Türkiye’de genel olarak Ulusal Mimarlık Akımı ideolojisi ile yetiştirilmiş mimarlar tarafından uygulanmıştır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti’nde modern belediye örgütünün ilk adımı olarak 1855 yılında Fransız kent yönetimi sistemini esas alan İstanbul Şehir Emaneti kuruldu. Ancak yetkileri ve bütçesi kısıtlı olan Şehir Emaneti başarısız oldu ve İntizam-i Şehir Komisyonu adıyla yeni bir komisyon kuruldu. Komisyon, İstanbul’u diğer Avrupa başkentleri ile kıyaslayarak kentin güzelleştirilmesi, düzenlenmesi, yolların genişletilmesi, sokakların aydınlatılması, bina yapım yöntemlerinin iyileştirilmesi gibi önerilerde bulundu.

Yanıt Açıklaması: Parçalı prizmaların kompozisyonuna dayanan yaklaşım, ülkedeki mimarlar tarafından diğer tüm yaklaşımlar içinde en yaygın biçimde kabul edilen ve kullanılan eğilim olmuştur. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Cumhuriyet dönemi mimarlık tarihi, aşağıdaki dönemlere ayrılmaktadır; • 1927’ye kadar Birinci Ulusal Mimarlık dönemi • 1927-1939 arası Modern Mimarlık dönemi • 1939-1950 arası İkinci Ulusal Mimarlık dönemi • 1950-1960 arası Modern Mimarlık dönemi (Uluslarası Üslup) • 1960-1980 arası çoğulculuk dönemi • 1980 sonrası Post-modern dönem. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kızılay Emek İşhanı Türkiye’nin ticari ofis mekânı olarak tasarlanan ilk gökdelenidir ve ilk giydirme cepheli yapısıdır. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: “Uluslararası Üslup”, Savaş öncesi Modernist eğilimlerinin ABD’de yeniden yorumlanmış şeklidir. Avrupa Modernizmi’nin toplumsal-politik içeriğinden soyutlanmış ve ABD gökdelen mimarlığının teknik ve ticari deneyimi ile birleşip yenilenmiş bir versiyonudur (Batur, 1984: 1402). Mimarlıkta “Rasyonalizm” kavramı, yapıların biçimlerinin geometrik formlardan oluşması anlayışına dayanır. “Katı Rasyonalizm” terimi ise, dik açılardan oluşan prizma mimarisini ifade etmek için kullanılmaktadır. “Fonksiyonalizm” kavramı, modern mimarlığın temelini oluşturan, yapıların işlevden yola çıkarak tasarlanması anlayışına dayanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Modern mimarlığın yüksek dönemi, I. Dünya Savaşı’nın ardından, Almanya’da Bauhaus Okulu’nun kurulmasıyla (1919) başlamıştır. Bauhaus, modern mimarlık eğitimi veren ilk eğitim kurumudur ve Avrupa’daki farklı eğilimli birçok modernist mimar ve sanatçıyı çatısı altında toplamıştır.

Yanıt Açıklaması: Karaköy ve Galata arasındaki eğimli arazide ulaşımı kolaylaştıracak bir çözüm olarak İstanbul’daki ilk metro uygulaması olan Tünel, 1871-75 yılları arasında Fransız mühendis E. H. Gavand tarafından inşa edildi.

Yanıt Açıklaması: 19. yüzyıla kadar varlığını sürdüren ve devletin imar faaliyetlerinden sorumlu olan Hassa Mimarlar Ocağı 1802 tarihinde Hendesehane’ye bağlanır ancak daha sonra 1831 yılında kaldırılır ve devletin imar faaliyetlerini yürütmesi için yeni bir teşkilat oluşturulur. Eğitim işlevinin eskisi gibi yerine getirilememesi nedeniyle yeterli bilgi ve donanıma sahip mimar yetiştirilemez. İmar faaliyetlerinin yabancı mimarlar tarafından sürdürülmesine olanak sağlayan bu eksiklik batılı normlarda eğitim veren bir okul kurulmasını sağlar. 1882 yılında II. Abdülhamid’in isteğiyle Osman Hamdi Bey tarafından Paris’teki Beaux Arts mimarlık okulu model alınarak kurulan Sanayi-i Nefise Mektebi’nde eğitim kadrosu yabancı ve ağırlıklı olarak Fransız eğitimcilerden oluşmuştur.

Yanıt Açıklaması: 50’li yıllar Türkiye’sinde yapı sektöründe büyük ölçüde daralma yaşanmıştır. Yanlış bir cümledir. 50’li yıllar Türkiye’sinde yapı sektörü hızla canlanmış, büyük ölçüde ve lüks yapı malzemesi dışalımı gerçekleşmiş, ithal edilen malzemeler bağlı oldukları kullanım, biçim ve bunların gerisindeki düşünce kalıplarını da beraberinde getirmişlerdir.

Yanıt Açıklaması: M.Ö. 125’de Roma’da yapılan Pantheon gibi anıtsal tapınakların yanı sıra, halkın kullanımı için yapılan anıtsal hamamlar, arenalar, meydanlar, köprüler ve su kemerleri çok geniş bir coğrafyaya yayılmış olan Roma mimarlığının örneklerindendir.

Yanıt Açıklaması: Modern mimarlık kendi içinde dönüşerek geç modern mimarlık dönemine girmiş, Post-modern mimarlık Batı’da bu dönemde ortaya çıkmıştır.