Gayrimenkullerde Vergilendirme

Yanıt Açıklaması: TMK’nın 704. maddesinde sadece şu nesneler eşya hukuku anlamında taşınmaz eşya olarak sayılmıştır: 1. Arazi, 2. Tapu kütüğünde ayrı sayfaya kaydedilen bağımsız ve sürekli haklar, 3. Kat mülkiyeti kütüğüne kayıtlı bağımsız bölümler ilk bakışta dükkan ev, büro gibi varlıkların, gayrimenkul niteliğine girmediği anlaşılmaktadır. Çünkü bu varlıklar kanunda doğrudan doğruya gayrimenkul olarak sayılmamıştır. Ancak dükkan, ev ve büro gibi varlıklar üzerinde oturduğu arsanın mütemmim cüzü olmaları ve teferruatlarınında gayrimenkul mülkiyeti hakkı kapsamına dahil bulunmaları dolayısıyla, gayrimenkul olarak kabul edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Taşınmaz hukukunda geçerli olan genel ilke gereğince, bir taşınmaz üzerinde mülkiyet hakkı, tapu kütüğüne tescille kazanılır (TMK 705). Bununla birlikte miras, mahkeme kararı, cebri icra, işgal, kamulaştırma halleri ile kanunda öngörülen diğer hallerde, mülkiyet tescilden önce kazanılabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Gayrimenkul satışlarında iki farklı oran uygulanmaktadır. Buna göre; Net alanı 150 m2’ye kadar konut teslimlerinde % 1 (I.sayılı liste 11. sırada yer almaktadır), Net alanı 150 m2’nin üzerinde olan konut teslimleri ile işyeri ve diğer gayrimenkullerin tesliminde % 18 uygulanır.

Yanıt Açıklaması: Vergi borcunun, usulüne uygun şekilde zamanında ödenmemesi halinde cebri icra yoluyla, zor kullanılarak tahsil edilmesi sağlanır. Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’da cebri takip yolları üçe ayrılır. Bunlar, teminatın paraya çevrilmesi veya kefilin takibi, iflas ve hacizdir.

Yanıt Açıklaması: Vergi Kanunlarının Yorumu Yorum, tüm hukuk dallarında başvurulan bir yoldur. Yorum yoluyla, kanun koyucunun gerçek iradesi anlaşılmaya çalışılır. Yasa metninin anlaşılmasında bir sorun yoksa yoruma da ihtiyaç duyulmayacaktır. Ancak, gerçek hayatta ortaya çıkan olayların karmaşıklığı, yasa metinlerinin yorumunu gerekli kılabilmektedir. Örneğin vergi hukukunda kullanılan; gelir, sermaye, gider, sözleşme gibi kavramların anlamı, mükellefle vergi idaresi arasında çoğu kez uyuşmazlıklara yol açmaktadır. Yorum Yapanın kimliğine göre yasama yorumu, idari yorum, yargısal yorum ve bilimsel yorum şeklinde türlere ayrılmaktadır. Yorum yöntemleri aşağıda kısaca açıklanmaktadır: Deyimsel (lâfzî) yorum: Kavramların ait oldukları hukuk dallarındaki anlamları araştırılmaktadır. Örneğin vergi hukukunda kullanılan aile reisi, sözleşme, veli, vasi gibi kavramlar, medeni hukukta verilen anlamlarına göre yorumlanmaktadır. Tarihi yorum: Kanun koyucunun, kanunun yapıldığı tarihteki amacı araştırılmaktadır. Bu araştırma, söz konusu kanunla ilgili tasarıya, gerekçeye ve meclis görüşme tutanaklarına bakılarak yapılmaktadır. Amaçsal (gai) yorum: Bu yöntemde, kanun koyucunun o zamanki amacından çok, söz konusu kanunun, ekonomik ve sosyal gelişmeler ışığında günümüzde kazandığı anlam araştırılmaktadır. Sistematik yorum: Herhangi bir kanun hükmünün anlamı araştırılırken, sadece o kanun içindeki yerine ve diğer maddelerle olan bağlantısına değil, ilgili diğer kanunlara da bakılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bir bayındırlık hizmetinin görülmesi dolayısıy­la kişilerin gayrimenkullerinde meydana gelen değer artışı üzerinden tahsil edilen paraya ise şerefiye adı verilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Vergi Hukukunun Kapsamı Vergi hukuku kavramı, kapsam açısından geniş anlamda ele alındığında devletin kamu gücüne dayanarak elde ettiği tüm kamu gelirlerini yani vergiye ilave olarak resim, harç ve şerefiye gibi diğer gelirleri de içerir. Dar anlamda vergi hukuku ise sadece vergilere ilişkin kuralları kapsamına alır. Vergi hukukunun konusuna; Vergi, resim, harç, fon gibi isimlerle alınan çeşitli kamu gelirlerinin tarh-tahakkuk-tahsili, Vergi suçları ve cezaları, Vergilendirme sürecinde çıkan uyuşmazlıkların çözümü gibi konular girmektedir. Şimdi kamu gelirlerinin neler olduğuna daha yakından bakalım. Bu kapsamda temel kavram olarak beliren vergi, kamu giderlerini karşılamak amacıyla, doğrudan bir karşılığı olmaksızın kanunla belirtilen kurallara göre ve kamu  gücü kullanılarak kişilerden tahsil edilen kamu geliri olarak tanımlanır. Kamu gelirleri içinde en büyük ve önemli kısmı vergiler oluşturmaktadır. Vergi dışındaki kamu gelirlerinden biri olan harç, herhangi bir kamu idaresinin yaptığı hizmet karşılığında, bu hizmetlerden yararlananlardan alınan paralara verilen isimdir. Bu konuda, hukuki  uyuşmazlığın çözümü için dava açan bir kişinin ödediği mahkeme harcı ile gayrimenkul satın alan bir kişinin tapuda işlem yaptırırken ödediği tapu harcı örnek olarak verilebilir. Tanımdan ve örneklerden rahatlıkla çıkarılacağı üzere verginin aksine harç, belirli bir kamu hizmetinden yararlanmanın karşılığı olarak tahsil edilmektedir. Kamu kurumlarınca bir iş veya faaliyetin yapılmasına izin verilmesi karşılığında tahsil edilen kamu gelirine resim denir. Bir bayındırlık hizmetinin görülmesi dolayısıyla kişilerin gayrimenkullerinde meydana gelen değer artışı üzerinden tahsil edilen paraya ise şerefiye adı verilmektedir. Buraya kadar ifade edilen çeşitli kamu gelirlerinin dışında gösterilen katkı payları, para ve vergi cezaları gibi vergi benzeri mali yükümlülükler de aynı şekilde vergi hukukunun kapsamında değerlendirilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Verginin Ödenmesi Veraset ve intikal vergisi, mirasçılar tarafından, verginin tahakkukundan itibaren 3 yılda ve her yıl Mayıs ve Kasım aylarında olmak üzere 6 eşit taksitte ödenir. Veraset yoluyla gayrimenkul intikalinde tapuya tescil işleminin yapılabilmesi için verginin tahakkukunun beklenmesine gerek yoktur. Tescil işlemini gerçekleştiren tapu dairesi, bu tarihten itibaren en geç 15 gün içinde durumu ilgili vergi dairesine bildirir. Verginin tahakkuk etmemesi veya tahakkuk eden verginin vadesinde ödenmemiş olması tescil işlemine mani değildir. Ancak intikal eden gayrimenkule isabet eden veraset ve intikal vergisi tamamen ödenmedikçe, gayrimenkulün devir ve ferağı yapılamaz veya üzerinde herhangi bir ayni hak tesis edilemez. Vergisi ödenmeden bu işlemi yapan tapu memurları da, verginin ödenmesinden mükellefle birlikte sorumlu kılınmıştır. Mükelleflerce, tahakkuk eden vergiye karşılık teminat gösterildiği takdirde intikal eden gayrimenkullerin bir kısmının veya  tamamının devir ve ferağına izin verilebilir (VİVK md.19/3).

Yanıt Açıklaması: Gayrimenkul kelime anlamı olarak, yabancı, başka anlamına gelen “gayr” sözcüğü ile nakledilmiş, taşınmış anlamına gelen “menkul” sözcüğünün birleşmesiyle oluşmuştur. Bu nedenle taşınmaz veya taşınmaz mal olarak da adlandırılmaktadır. Gayrimenkul, diğer ifadeyle taşınmaz mal; bir yerden bir yere taşınması olanaksız olan durağan malları ifade etmektedir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası vergi antlaşmaları, Cumhurbaşkanı kararı ile onaylanır.

Yanıt Açıklaması: KDV’nin mükellefi verginin konusuna giren işlemleri yapan herkestir. Çünkü, KDV işlemleri vergilendiren bir vergidir. İşlemi yapan kişilerin önemi yoktur. Bu nedenle kamu veya özel olsun, T.C veya yabancı ülke vatandaşları olsun veya tam veya dar mükellef olsun, işlemi yapan herkes KDV’nin mükellefi olacaktır.

Yanıt Açıklaması: Bu mal ve hakların herhangi bir işletmenin bilançosunda veya herhangi bir işletme defterinde yer alması ya da serbest meslek kazanç defterinde kayıtlı olması halinde elde edilen kira geliri gayrimenkul sermaye iradı olarak değil ticari, zirai veya serbest meslek kazancı olarak vergilendirilir.

Yanıt Açıklaması: VİVK, futbol müsabakalarına ve at yarışlarına ait müşterek bahisler ile gerçek ve tüzel kişilerce düzenlenen yarışma ve çekilişlerde kazanılan ikramiyeler üzerinden vergi kesintisi yapılmasını hüküm altına almıştır (VİVK md.16/4). Bu kapsama giren şans oyunlarını düzenleyenler vergi sorumlusu sıfatıyla %20 oranında vergi kesintisi yapmak ve yarışma ve çekilişlerin yapıldığı ayı takip eden ayın en geç 20. günü akşamına kadar beyan etmek zorundadır. Kesilen vergiler aynı süre içinde ödenir. Cevabımız D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Gayrimenkul mülkiyetine ahip olunması nedeniyle ödenen temel vergi emlak vergisidir. Reel, mahalli, kısmi ve gayrisafi bir servet vergisi niteliği gösteren emlak vergisi için, gayrimenkullerle ilgili vergilerin içinde en önemlisi olduğunu söylemek yanlış olmaz. İvazsız intikal bir malın; veraset dışında bağış, hediye, ikramiye gibi değişik adlarla bir kişiden diğer bir kişiye karşılıksız olarak  geçmesidir. Vergi hukukunda ivazsız intikaller veraset  ve intikal vergisine tabidir. Gayrimenkullerin ivazlı olarak el değiştirmesi daha çok “alım-satım” ile ifade  olunmaktadır ve alım-satım işlemi tapu harcına konu olmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Gayrimenkul olarak kabul edilen mal ve hakların kiralanması karşılığında elde edilen iratlar gelir vergisine mahsuben nakden veya hesaben ödenmesi sırasında stopaja tabi tutulmaktadır. Kimlerin yaptıkları kira ödemelerinden stopaj kesmek zorunda olduğu GVK’nın 94. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre; kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıflarının iktisadi işletmeleri, kooperatiler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilânço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler yaptıkları nakdi veya hesabi ödemeleri sırasında gelir vergisi stopajı yapmak zorundadırlar. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Vergi dairesi, beyan edilen değerler üzerinden hesaplanan vergiyi beyannamenin verildiği tarihten itibaren en geç onbeş gün içinde tarh eder (ilk tarhiyat). Beyan üzerine yapılan ilk tarhiyatın ardından vergi idaresi, VUK 297. maddesine göre gayrimenkulleri vergi değerine göre yeniden değerler (kesin tarhiyat). İdare ile mükellefin yapmış olduğu değerleme arasında fark olması durumunda cezai işlem yapılmaz.

Yanıt Açıklaması: Murisin intikale konu olabilen ve parayla ölçülebilen mallarının, alacaklarının, haklarının ve borçlarının tümüne tereke adı verilir.

Yanıt Açıklaması: İkametgâhı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayanlar tara­fından yabancı ülkeler ile Türkiye arasında yapılan taşımacılık ile transit taşımacılıkta vergiyi doğuran olay gümrük bölgesine gi­rilmesi veya gümrük bölgesinden çıkılması olarak belirtilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Hesaplanan veraset ve intikal vergisi, tahakkukundan itibaren üç yılda ve her yıl Mayıs ve Kasım ayında olmak üzere toplam 6 eşit taksitte ödenir. Cevabımız C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Vergi konularının, verginin hesaplanmasına esas alınan değer ve miktarlarına matrah denilir. Vergiyi hesaplamak için vergi matrahına uygulanan miktarın yüzde (%) ile belirtilmesine vergi oranı denir. Vergi oranlarının veya vergi miktarının yer aldığı çizelgelere vergi tarifesi denir. Vergi alacağının doğması için verginin konusuyla mükellefi arasında kurulması gereken ilişkiye vergiyi doğuran olay denir. Varlığı, vergi borcunun doğumuna sebep olan unsurlar, işlemler ve ekonomik değerlere verilen isim ise verginin konusu olarak adlandırılır. Cevabımız B seçeneğidir.