Konut Yapı Kooperatifçiliği

Yanıt Açıklaması: 1163 Sayılı Kooperatifler Kanunu’nun, 2004 yılında 5146 sayılı yasa ile değiştirilmiş

Yanıt Açıklaması: Serbest sistemde, devlet ve kooperatifler arasında bir bağ bulunmamaktadır. Kooperatifler devletin kendi işlerine karışmasını istemediği gibi devlet de kooperatif işlerine karışma isteği taşımaz. Devletin bu sistemde kooperatiflerle ilişkisi, yasal düzenlemelerle sınırlıdır.

Yanıt Açıklaması: Amaçlı topluluklar: Amaçlı topluluklar, ortak amaçları veya ortak değerleri olan insanları bir araya getirmek için oluşturulmuş organizasyonlardır. Amaçlı topluluk kavramı, komşuluk ilişkilerinden daha komünel topluluklara kadar, çok geniş bir yaşam biçimini kapsar. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Ankara’da memurların konut sorununu çözmeyi amaçlamaktadır. Bu yasa ile memur konutları yapılması için, Maliye Bakanlığı yetkilendirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Ticaretle uğraşan esnaf ve tacirlerin bir araya gelerek toplu iş yeri üretmek için kurdukları Toplu İşyeri Yapı Kooperatifleri, Türkiye'deki yapı kooperatifi türlerinden biridir.

Yanıt Açıklaması: Konut sorunu, beraberinde çeşitli sorunları da getirmektedir. Bu sorunlar arasında; gecekondulaşma, arsa ve altyapı sorunları, psikolojik, sosyolojik ve fizyolojik sorunlar sayılabilir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap A'dır. A şıkkındaki bilginin doğrusu şudur: 1914-1960 yılları arasında üretilen konutların, % 1’inin, konut yapı kooperatifleri tarafından yapıldığı bilinmektedir.

Yanıt Açıklaması: Konut yapı kooperatiflerinin en önemli sorunlarının başında, finansman sorunu gelmektedir. Konutun pahalı bir meta olması, özellikle dar gelirliler için konuta erişimi güçleştirmektedir. Konut kooperatifleri gibi kar amaçsız çalışan ve dar gelirliler için bir alternatif oluşturan konut kooperatiflerinin, günümüzde finansal açıdan kamusal olarak desteklenmemesi, bu sorunun çözümünü güçleştirmektedir.

Yanıt Açıklaması: Ortakların ayni sermaye koyup koymayacakları ana sözleşmeye konulması zorunlu olan mecburi hükümlerden biridir.

Yanıt Açıklaması: TOKİ 2003 yılından bu yana aktif bir biçimde konut üretiminde yer almaya başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Ayırt etme gücüne sahip olmak, bir kimsenin akıl hastalığı, akıl zayıflığı, sarhoşluk, yaş küçüklüğü gibi sebeplerle, makul ve mantıklı düşünme yeteneğinden yoksun olmaması demektir.

Yanıt Açıklaması: Kooperatifçiliğin Temel Değerleri, Kendi kendine yardım,  Kişisel sorumluluk üstlenme,  Demokrasi, Eşitlik, Adalet ve Dayanışmadır.

Yanıt Açıklaması: Kooperatifçiliğin Dünya’da modern anlamda ilk olarak ortaya çıktığı ülke, İngiltere olarak kabul edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: İkinci Dünya Savaşından 1970’li yılların sonuna kadar yapılan konutların; • Çekoslovakya’da % 35, • Macaristan’da % 19, • Polonya’da % 75, • İsveç’te % 33’ü kooperatifler tarafından üretilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Konut yapı kooperatiflerinin Avrupa’daki geçmişi ise, 18. yüzyıla kadar gitmektedir. Fransa’da 18. yüzyılda, İngiltere, İsviçre ve İsveç’te 19. yüzyılda, konut yapı kooperatifleri kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Planlı Dönem Öncesi Konut Politikaları Türkiye’de planlı dönem öncesinde izlenen konut politikaları; 1923-45 ve 1946-60 dönemleri açısından ele alınıp incelenebilir. 1923-1945 döneminde, kırsal nüfus kentsel nüfustan daha fazla olduğundan ve kentlere doğru bir nüfus hareketinin olmadığından, barınma sorunu ülke genelinde bir toplumsal sorun olarak görülmemiştir. Bireylerin konut gereksinimlerini kendi çabaları ile karşılamaya çalıştıkları bu dönemde, ülke kaynakları genellikle sanayileşmeye yönlendirilmiştir. Bu dönemde devlet, Yunanistan’dan mübadele ile gelen göçmenlerin konut sorunu ve Ankara’nın başkent olması ve özellikle memur kenti haline gelmesi ile memurların konut sorunu ile ilgilenmiştir. Bu dönemde, özellikle memurların konut ihtiyaçlarını karşılamak üzere çeşitli yasalar çıkarılarak, memurların konut edinmesini kolaylaştıracak politikalar uygulanmaya çalışılmıştır. Bu yasalardan biri, 1925 tarihli 583 sayılı kamulaştırma yasasıdır. Bu yasa, memurların konut ihtiyacını karşılamak üzere yeni gelişme alanları açılması için çıkarılmıştır. Memurları ilgilendiren bir diğer yasa ise, 1925 tarihli 586 sayılı yasadır. Bu yasa ile bütün memurlara, konut kooperatifi kurmaları için, aylıklarının yarısı kadar avans verilmesi kararlaştırılmıştır. Bu kararın da etkisi ile 1935 yılında, Ankara’da ilk konut yapı kooperatifi kurulmuştur. 1928 yılında çıkarılan 1352 sayılı yasa da, Ankara’da memurların konut sorununu çözmeyi amaçlamaktadır. Bu yasa ile memur konutları yapılması için, Maliye Bakanlığı yetkilendirilmiştir. 1929 yılında ise, 1452 sayılı yasa çıkarılarak, memurlara konut tazminatı ödenmesi kararlaştırılmıştır. 1930 yılında, 1580 sayılı Belediye Yasası ile belediyelerin konuta ilişkin görevleri, kiralık konut yapmakla sınırlandırılmıştır.1930’lu yıllarda Ankara’da gecekondulaşma ise yeni bir sorun olarak ortaya çıkmıştır. 1940 tarihli 3780 sayılı yasa ile kiracılar, devlet tarafından korumaya alınmıştır. 1944 yılında ise, 4626 sayılı Memur Konutları Yasası ile devlete, başta Ankara olmak üzere memurlar için konut yapma görevi verilmiştir. 1944-1946 yılları arasında Emlak ve Eytam Bankası aracılığı ile yaptırılan 434 konut, bu yasanın en büyük uygulamasını oluşturmuştur. Ayrıca, işçilerin konut sorununa da el atılmış, 1945 yılında Çalışma Bakanlığı ve İşçi Sigortaları Kanunu (SSK) kurulmuştur. 1945-1960 yıllarını kapsayan dönem, İkinci Dünya Savaşı’nın etkilerini taşıyan dönemdir. Bu dönemde, ekonomik ve sosyal alanda önemli değişimler yaşanmıştır. Çok partili rejim, demokrat bir partinin iktidara gelmesi ve ekonomiye liberal bir görüşün hâkim olması ile tarım ve endüstri alanlarında önemli gelişmeler yaşanmıştır. Bu dönemde, göçler ve kentleşmenin etkisi ile konut sorunu ağırlığını hissettirmiş ve gecekondulaşma sorunu artmıştır. Bu dönemde, gecekondulaşmayı önlemek üzere çeşitli yasalar çıkarılmış ve politikalar uygulanmıştır. 1946 yılında ucuz konut yaptırmak, kredi vermek ve yapı sanayini geliştirmek üzere, 4987 sayılı yasa ile Emlak Kredi Bankası kurulmuştur. Bu dönemde yapılan binalardan, konut yapımını teşvik için on yıl bina vergisi alınmamıştır. 1958 yılında, konut sorunu ve politikaları üzerinde önemli bir etkisi olan İmar ve İskân Bakanlığı kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Çin Halk Cumhuriyeti, Eski Sovyetler Birliği gibi ülkelerdeki Komün, Kolhoz vb kooperatif sistemlerin yapısını yansıtan kooperatifçilik sistemi, "Devletçilik Sistemi"dir. Doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: İlk konut yapı kooperatifi, Bahçelievler Yapı Kooperatifi adı altında 26 Ocak 1935 yılında 121 ortakla Ankara’da kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Kooperetifler Yıllık gelir gider farklarının, hesaplama ve kullanma şekillerine mecburi hükümler içinde yer vermek zorundadır.

Yanıt Açıklaması: “Kooperatifler devletin kendi işlerine karışmasını istemediği gibi devlet de kooperatif işlerine karışma isteği taşımaz.” ilkesi serbest sisteme aittir. Doğru yanıt D'dir.